Orta Doğuda Siyaset

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 1978 Ey­lülü ve 1979 Mart’ında Mısır ile İsrail arasında imzalanan antlaşma Camp David Anlaşmaları’dır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’nin protektorası durumunda olan emirliklerden Kuveyt 1961’de bağımsız olmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1920 Nisan’ında San Remo’da toplanan konferansta Irak’ın ve Filistin’in İngiliz, Suriye ve Lübnan’ın ise Fransız mandası olması kararlaştırılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Şah karşıtı gösteriler 1979 Ocak’ında İran geneline yayılmış ve gösterileri bastırma girişimleri başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra literatürde kullanımı yaygınlaşan “Orta Doğu” kavramnı ilk defa Amerikan deniztarihçisi ve stratejisti Alfred Thayer Mahan (öl. 1914), 1902 yılında National Review’de yayınlanan “The Persian Gulf and International Relations” başlıklı yazısında, Arabistan ile Hindistan arasındaki bölgeyi ifade etmek için kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Orta Doğudaki sovyet yayılmacılığına karşı Mısır’ın içinde yer aldığı bir savunma örgütünün kurulamayacağı görülünce, 1955’te İngiltere, Türkiye, İran, Irak ve Pakistan’ın katılımıyla Bağdat Paktı kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: ABD ve İngiltere, Mısır-Suriye birleşmesinin Irak ve özellikle de Ürdün üzerindeki etkilerini dengelemek için BAC’a alternatif olarak Arap Birliği Federasyonu’nun kurulmasını desteklemişlerdir. Bu bağlamda Irak ve Ürdün 14 Şubat 1958’de Arap Birliği’ni kurduklarını ilan etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Körfez ülkelerinin İran’dan algıladıkları yakın tehdidin en az 10 yıl ertelenmesi Savaşın sonuçlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Emile Edde’yi cumhurbaşkanlığına seçti. Edde, başbakanlığa bir Müslüman olan Hayreddin Ahdab’ı atayarak cumhurbaşkanının Marunî, başbakanın ise Sünni Müslüman olması doğrultusundaki geleneği başlat­mış oldu. Oluşturulan bu gelenek bir değişikliğe uğramadan günümüze kadar de­vam etmiştir.

Yanıt Açıklaması: ABD, İngiltere ve Fransa tarafından 25 Mayıs 1950’de açıklanan Üçlü Deklarasyon, Orta Doğu’daki silahlanmayı ilk kontrol girişimidir. Deklarasyon, Orta Doğu ülkelerine yönelik bir silah ambargosundan ziyade kontrollü silah satmayı amaçlamaktaydı. Buna göre Orta Doğu’ya üç ülkenin onayı olmadan silah satışı yapılmayacaktı.

Yanıt Açıklaması: 1968’de İngiltere’nin bölgeden çekileceğini açıklaması ile beraber 1971’de yedi emirliğin (Dubai, fiaryah, Ra’s el-Hayma, Ümmü’l-Kayvan, Acman ve Füceyre) birleşmesiyle oluşan Birleşik Arap Emirlikleri, İngiltere ile bağlarını tamamen koparmamış daha önceki anlaşmaların yerini alacak yeni bir anlaşma imzalamıştır. Ancak yine de artık protektora statüsü sona ermekte ve egemenlikleri İngiltere tarafından da tanınmaktaydı. Aslında ilk başta kararsız kalan Ra’s el-Hayma, federasyona 1972 fiubat’ında katılmıştır. BAE, 1971 Aralık’ında ilan edilen bağımsızlıkla beraber hem BM’ye hem de Arap Birliğine üye olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İkinci Körfez Savaşı’nın Türkiye’ye dolaylı ve doğrudan olumsuz etkileri arasında ekonomik faktörler yer almaktadır. Petrol fiyatları, kara taşımacılığı, müteahhitlik hizmetleri ve ihracat üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle Türkiye ekonomisinin önemli kayıplara uğramasına neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Soğuk Savaş döneminde Orta Doğu’da dinsel, ideolojik ve politik sorunların yanı sıra sınır sorunlarının neden olduğu çok sayıda savaş ve düşük yoğunluklu çatışma yaşanmıştır. 1948-1949 Arap-İsrail Savaşı ile başlayan bölgesel savaşlar, daha sonraki yıllarda 1956 Süveyş Savaşı, 1967 Arap-İsrail Savaşı, 1973 Arap-İsrail Savaşı ve 1980-1988 İran-Irak Savaşıyla sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Orta Doğu’daki nüfus temelde üç ana etnik gruba ayrılır: Samiler, Hint-Avrupa grubuna mensup olanlar ve Turanî grubu içerisinde yer alanlardır.

Yanıt Açıklaması: Suriye’de Osmanlı Devleti’ne karşı bir bağımsızlık hareketine hizmet etmek için kurulan gizli örgütlerin başında Şerif Hüseyin’in oğlu Faysal'ın da üye olduğu El-Fetat (El-Cemiye el-Arabiyye el-Fetat) ve El-Ahd gelmektedir. Osmanlı Devleti adına bölgeden sorumlu kişi Cemal Paşa’nın sert tedbirlerine karşılık birçok üyesi Şam ve Bağdat’ta idam edilerek kaybedilmiştir.

Yanıt Açıklaması: : Tüm yetkilerin İmam’ın elinde toplandığı ve bir hanedanlık sisteminin söz konusu olduğu Kuzey Yemen’de İmam Yahya’dan sonra ülkeyi tamamen bir diktatörlüğe dönüştüren İmam Ahmed’in 1962’de ölümünden sonra işbaşına geçen oğlu İmam Bedr bir hafta bile geçmeden 26 Eylül 1962’de Albay Abdullah el-Sallal önderliğindeki bir darbe ile düşürülmüştür (Burrowes, 1988: 211-212).

Yanıt Açıklaması: İkinci Körfez Savaşı’nda, Irak lideri Saddam Hüseyin 2 Ağustos 1990 tarihinde beklenmedik bir şekilde büyük petrol rezervlerine sahip olan küçük Körfez ülkesi Kuveyt’i işgal etmesiyle başlamış ve 1990-1992 tarihleri arasında yapılmıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Üçüncü Körfez Savaşı’nın Türkiye’ye yönelik doğrudan ve dolaylı bazı etkileri olmuştur. Doğrudan etkiler ele alındığında, sınırında bir savaş yaşanan Türkiye, ekonomik açıdan olumsuz etkilenmiştir. Ancak Irak’a uygulanan BM ambargosu nedeniyle ekonomik açıdan olumsuz etkiler, İkinci Körfez Savaşı’nda olduğu kadar büyük olmamıştır. Siyasal istikrar ve güvenlik açısından, Üçüncü Körfez Savaşı Türkiye’yi olumsuz etkilemiştir. Bu noktada ilk dönemde Irak’ın bölünme ihtimali, diğer bölge ülkeleri kadar Türkiye’yi de kaygılandırmış ve Kerkük’ün statüsü ve benzeri konularda gerek ABD gerekse Iraklı bazı gruplarla farklı tutum ve düşünceler ortaya çıkmıştır. Üçüncü Körfez Savaşı’nın Türkiye’ye yönelik dolaylı etkisi, Savaşın başlamasından önce yaşanan 1 Mart tezkeresi ile söz konusu olmuştur. Bir diğer ifadeyle, Türkiye’nin savaşa müdahil olmaması, siyasal ve ekonomik istikrarının da desteklemesiyle bütün Orta Doğu’da Türkiye’nin imajını olumlu etkilemiş ve prestijini arttırmıştır.