Orta Doğuda Siyaset

Yanıt Açıklaması: İngiltere’nin 1881’de Osmanlının denetiminde ve egemenliğinde bulunan Mısır’ı işgal etmesinde emperyal çıkarları ve Süveyş Kanalı’nı denetim altında bulundurmak istemesinin yanında, kendisinden önce Fransa’nın harekete geçerek Mısır’ı işgal edebileceği olasılığı da büyük bir rol oynamıştır.

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyılın başında Arabistan yarım adasının Nejd bölgesinden göç eden kabilelerin oluşturduğu ve 1756’da Sabah ailesi tarafından yönetilen otonom bir bölge hâline gelen Kuveyt, diğer Körfez ülkeleri gibi bir sahil ülkesi olmanın avantajını kullanarak daha o yıllarda Hindistan ile Orta Doğu arasında bir ticaret merkezi olma özelliğini kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Devrim lideri Humeyni 3 Haziran 1989 tarihinde ölünce din adamlarından oluşan Uzmanlar Meclisi, Cumhurbaflkanı Ali Hamaney’i yeni dinî lider (devrim rehberi) olarak seçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Batılı güçlerin bölgeye yönelik emelleri ile Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin yenilmesinin büyük rolü olmuştur. Osmanlı Devleti bölgeden çekilince savaş yıllarında imzalanan Sykes-Picot Antlaşmasına göre İngiltere ve Fransa Orta Doğu’ya yerleşerek İngiltere Filistin, Irak ve Şarkü’l-Ürdün bölgelerinin Fransa da Suriye ve Lübnan’ın manda yönetimlerini ele geçirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ürdün, İsrail’le doğrudan sınırı olmasına ve Savaş’a resmî olarak katılmasına rağmen, kendi sınırından cephe açmamış; Suriye’ye zırhlı bir tugay göndererek yardımcı olmaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere 1763’de Hindistan’ı ele geçirmesinin ardından Hindistan yolu üzerindeki belirli bölgeleri de ele geçirmek isteğinin bir sonucu olarak Aden’i işgal etmiştir. Aden İngiliz egemenliği altında dünyanın en işlek limanlarından biri olmuştur. Scotro adasına 120 km mesafede yer alan Aden hem Bab El-Mendep hem de Kızıldeniz’e denetim imkânı sunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İran’da devrim, sadece ulemalar tarafından değil, öğrenciler, esnaf, milliyetçiler ve sol grupların da dahil olduğu halkın geniş kesimi tarafından desteklenmiştir. İran Hükümeti tarafından desteklenmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Savaşın Irak açısından sonuçlarını toparlamak gerekirse savaş sonucunda Irak’ta istikrarlı bir yapı kurulması mümkün olamamıştır. Savaş sonrası dönemde federal bir yapıya dönüştürülen Irak’ta iktidarın gücü çeşitli gruplar arasında dağıtılmaya çalışılmıştır. Her ne kadar üzerinde resmî bir anlaşma yapılmasa da mevcut Irak siyasal yapısında Başbakan Şii Arap, Cumhurbaşkanı Kürt ve Meclis Başkanı Sünni Arap’tır. Ancak bu bölüşüme rağmen özellikle ülkedeki Amerikan askerlerinin çekilmesinin ardından mezhepsel temelli bazı sorunların devam ettiği görülmektedir. Savaşın sonuçları bölge açısından değerlendirildiğinde Irak, Saddam döneminde İran’ın Körfez bölgesi ülkeleri üzerindeki tehdit algılamasını azaltıcı bir tampon bölge olarak fonksiyon göstermekteydi. Bununla beraber Saddam Hüseyin’in devrilmesi, nüfusunun çoğunluğunu Şii Arapların oluşturduğu Irak’ta Şii grupların daha ön plana çıkmasına neden olmuştur. Böylece, İran’dan tehdit algılayan bölge ülkeleri açısından sadece İran önündeki bir bariyer kalkmamış; aynı zamanda İran’ın bölgedeki etkisi, savaş öncesi döneme göre çok daha belirgin hâle gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1920 Nisan’ında San Remo’da toplanan konferansta Irak’ın ve Filistin’in İngiliz, Suriye ve Lübnan’ın ise Fransız mandası olması kararlaştırılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Sykes-Picot Antlaşması, 16 Mayıs 1916'da İngiltere ve Fransa arasında yapılan ve Türkiye'nin Orta Doğu topraklarının paylaşılmasını öngören gizli antlaşma. Antlaşma Osmanlı topraklarının bir kısmını Rusya'ya, bir kısmını İngiltere'ye, bir kısmını da Fransa'ya veriyordu. Herhangi bir siyasi birleşmeyi ifade etmez.

Yanıt Açıklaması: Hz. İsa’nın doğduğuna inanılan yerde inşa edilen Nativity Kilisesi Batı Şeria’da Bethlehem’dedir. Yahudiler için de bölgenin kutsallığı önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Orta Doğu kavramı, Amerikalı deniz tarihçi ve stratejisti olan Alfred Mahan tarafından 1902 yılında Arabistan ile Hindistan arasındaki bölgeyi ifade etmek için kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İran İslam Devrimi, Ayetullah Humeyni liderliğindeki din adamlarının öncülük ettiği ve farklı siyasal, etnik ve ideolojik grupların destek verdiği halk kitlerinin despotik Şah Rıza Pehlevi yönetimine karşı gerçekleştirdikleri bir devrimdir.

Yanıt Açıklaması: 2005 Aralık’ında gerçekleştirilen Meclis seçimleri ile beraber Irak’ta kalıcı bir hükümet de kurulabilmiştir. 20 Mayıs 2006’da kurulan ilk kalıcı Hükûmetin Başbakanlığını Nuri el-Maliki yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bahreyn, 1 Milyondan (2010) az nüfusu ile, Orta Doğunun en az nüfusuna sahip ülkesidir.

Yanıt Açıklaması: Dini bakımdan Orta Doğu'da hakimiyet Müslümanlardadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: C. Abdül Nâsır, 1950’li yıllarda Mısır’da darbe ile yönetime gelerek Orta Doğu’nun etkili aktörlerinden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İkinci körfez savaşları 1990-1992 arasında yaşanmıştır.