Balkanlar´da Siyaset

Yanıt Açıklaması: Berberiler Kuzey Afrika ve Ortadoğu' nun bazı bölgelerinde yaşamışlardır. Doğru yanıt 'D'.

Yanıt Açıklaması: Balkanlar’da görülen Orta Asya kökenli halklardan birisi de Tatarlardır. Altın Orda Hanlığı Cengiz Han’ın torunları Batu Han ve Orda Han tarafından kurulmuş ve bu devlet 1502 yılına kadar varlığını korumuştur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı-Rus savaşı Balkanların siyasi yapısını değiştirdi. Savaşı kazanan Rusya'nın balkanlarda etkileri görülmeye başladı. Ancak Balkanlar Rusların eline geçmedi. Doğru yanıt: B'dir.

Yanıt Açıklaması: Balkan yarımadasının iklimi, güneyden kuzeye ve deniz kıyısından iç kesimlere doğru değişim göstermektedir. Güneyde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Kuzeye ve iç kesimlere doğru gidildikçe, iklim karasallaşır ve sertleşir. Kuzeye doğru gidildikçe arazi hem engebeleşir hem de iklim sertleşir. Batı bölgeler arazi yapısının çeşitliliğinden dolayı farklı iklim bölgelerine sahiptir. Birincisi; güney kesimlerde yer alan kışları ılık ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak Akdeniz iklimidir. İkincisi; kuzey ve iç kısımlarda görülen nemli iklimdir. Üçüncüsü ise kuzeydoğu kesimlerinde görülen, yazları yağışlı ve ılık, kışları sert ve kurak geçen Alp iklimidir. Kuzeyde, dağlık, yüksek yaylalık ve kıyı bölgelerinde farklı şekillerde iklim özellikleri görülür. Adriyatik kıyıları genellikle yazları sıcak ve kışları ılık geçen Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Kıyı bölgeler ve güney Yugoslavya bu yüzden bol yağış almaktadır. Yaz ayları oldukça sıcak geçerken, kış ayları soğuktur. Makedonya toprakları genelde engebeli araziden meydana geldiğinden kara iklimi hâkimdir. Yazları sıcak ve kurak, kışları da soğuk geçer. Doğuda genel olarak ılıman bir kara iklimi hâkimdir. Yaz aylarında yeterli olmayan yağış, toprak kullanımında çok geniş bir sulama sisteminin gelişimini zorunlu kılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdan Balkanlaşma: Sosyokültürel yakınlıkları, etnisiteler arası aktiviteleri, dayanışma ve karşılıklı yardımlaşmadan doğan gelenekleri destekleyen bir gelişmenin ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: Planlı ve programlı bir şekilde devam eden bölge halklarını “kimliklendirme”, “bölgeye kimlik ithali’ ve “Avrupa ve dünya ile bütünleşme” çabalarının yanı sıra Balkanlar’ın kendi içinden kaynaklanan kendi Balkanlı kimliğine sahip çıkma çabası da gözlemlenmektedir. Bu alternatif Balkan kimliği, ne Batı’nın bölge için yaratmaya çalıştığı Güney Doğu Avrupalı kimliğini, ne Yugoslav kimliğini ne de bölgesel-yerel kimlikleri inkâr etmekte; aksine bu üç unsurun karışımı olan yeni bir “Oryantal Balkan” kimliği yaratmayı hedeflemektedir. Bu yeni akımda Batı motiflerinin yanı sıra Doğulu özellikler de ön plana çıkmaktadır. Öncelikli olarak genç nesil tarafından benimsenen bu alternatif Balkanlı kimliğinin, Yugoslavya’da doğup büyümüş ve ‘Yugonostalji’ diye tabir edilen duyguya sahip orta yaşlı nesli de derinden etkilediği görülmektedir. Eski Yugoslavya’yı oluşturan cumhuriyetlerde yaşayan insanlarda görülen eski döneme özlem duyma durumuna Yugonostalji denir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Balkan tarihini Osmanlıların gelişinden önce etkileyen en önemli olaylardan birisi, 4. Haçlı Seferi ve onun oluşturduğu yeni siyasi yapılanmadır.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı öncesinde Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya ve Arnavutluk bağımsızlıklarını kazanmış ve kendi devletlerini kurup güçlendirme çabalar içine girmişlerdi. Ancak bu yeni kurulan devletlerin kendi aralarında toprak anlaşmazlıkları devam etmekteydi. Bosna ise Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun kontrolündeydi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Romenler de Sırplar gibi Osmanlı ve Avusturya İmparatorlukları arasında bölünmüştü. Erdel’de (Transilvanya) yaşayan Romenler Ortodoks oldukları için Avusturya İmparatorluğu’nda uzun bir tanınma mücadelesi vermek zorunda kaldı. Bu süreçte “Uniyat/Birleşik Kilise” oluştu.  Bazı Ortodoks Hristiyan toplulukların genellikle siyasi nedenlerle Papa’nın ruhani reisliğini kabul etmesi karşılığında Papalık bu toplulukların kendi ayin geleneklerini sürdürmelerini kabul etti. Özellikle Katolik devletler egemenliğindeki Ortodokslar arasında, örneğin Romenler arasında, Osmanlıda ise 19. yüzyılın ikinci yarısında Rum Ortodoks Patrikhanesine karşı direnişe geçen Bulgarlar ve Ulahlar arasında yayıldı. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bulgarlar, Krum önderliğinde İstanbul’u kuşatma girişiminde bulunsalar da onu fethedememişlerdir. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Enosis: İlhak-birleşme/birlik anlamına gelen Yunanca bir kavramdır ve Sakız Adası, İyon Adaları, Girit Adası ile Oniki Ada’nın Yunanistan ile birleşmesi gibi Kıbrıs Adası’nın da Yunanistan’a ilhak olmasını öngören politikaların da adı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Eski Yugoslavya’da Josip Broz Tito yönetimi, ulus statüsü tanıdığı halklara Federe Cumhuriyet hakkı vermiştir. En son 1974 Anayasası ile de tescil edildiği üzere Yugoslavya, 6 Federe Cumhuriyet ve iki özerk bölgeden oluşan bir federasyondur. Sırplar, Hırvatlar, Slovenler, Boşnaklar, Makedonlar ve Karadağlılar eski Yugoslavya’da ulus statüsüne sahip olan halklar kategorisindedir. Bunların dışında kalanlar ise resmî azınlık (milliyet) olarak adlandırılmaktadır. Eski Yugoslavya’da Tito yönetiminin “milliyet” olarak kabul ettiği azınlık grupları şunlardır: Arnavutlar, Macarlar, Bulgarlar, Çekler, Romanlar, İtalyanlar, Romenler, Rutenler, Slovaklar ve Türkler.

Yanıt Açıklaması: Arnavutluk aynı zamanda kendi sınırları dışında komşu devletlerde yaşayan çok sayıdaki Arnavut nüfus nedeniyle bölgenin en fazla dış azınlığa sahip ülkelerindendir.

Yanıt Açıklaması: Rumeli Eyaleti toprak kayıpları neticesinde 1864 senesinde ortadan kaldırılmıştır. Doğru yanıt 'C'.

Yanıt Açıklaması: 1991 yılında kabul edilen yeni anayasayla, parlamenter demokrasi benimsenmiştir. Ancak anayasanın siyasal anlamda pek çok sorunu çözememesi ve 1996 yılında derinleşen ekonomik kriz ve banker krizinin 1997 yılında ülkede silahlı ayaklanmalara kadar varan sonuçları nedeniyle yeni bir anayasa yapılmak zorunda kalınmıştır. 1998 yılında kabul edilen yeni anayasa ile daha demokratik bir siyasal yapı inşa edilmeye çalışılmıştır. Banker Krizi: Arnavutluk’ta, Şubat 1997’de spekülasyonlarla paralarını kaybeden halkın isyan çıkarıp askerî depoları, devlet girişimlerini ve özel şirketleri yağmaladığı kriz, banker krizi olarak adlandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel süreçte Avrupa’nın hiçbir bölgesi Balkan yarımadası kadar saldırı, istila ve işgale uğramamıştır. Bölge Persler, Makedonyalılar, Arnavutlar, Romalılar, Bizanslılar, Hunlar, Avarlar, Bulgarlar, Sırplar, Türkler, Avusturyalılar, Macarlar, İtalyanlar ve Fransızlar tarafından uzun yıllar boyunca yönetilmiştir. Balkanlar’ın yerli halkı olan topluluklar kısa süreli dönemler hariç tarih boyunca hep başka ulusların idaresi altında yaşamışlardır. Slavların yönetimini en uzun süre ellerinde tutan ise Türkler olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Balkan kökenli ve kendisini de hâlâ bir “Yugoslav” ve “anarşist” olarak tanımlayan Andrej Grubacic Balkanlaşma olgusunun, biri “yukarıdan” diğeri de “aşağıdan” olmak üzere iki yönü olduğundan söz etmektedir.  “Yukarıdan” olanın etnisiteler arası dayanışmayı ve bölgesel sosyokültürel kimliği yok eden, bunları şiddet yoluyla ulus-devlet sisteminde bir araya getirmeye ve kapitalist dünya-ekonomisi ile bütünleştirmeye icbar eden ve yakın dönemlerde de neo-liberal kültürel kolonyalizmi dayatan tarihsel bir proje olduğunu ifade etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kiril ve Metodiy kardeşler tarafından geliştirildiği varsayılan alfabe Kiril Alfabesidir.

Yanıt Açıklaması: Balkanlar’ın kültürel yapısındaki değişim MÖ 3500’lerden itibaren hızlanır. Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlardan ve Balkanlar’ın  kuzeydoğusundan gelen Hint Avrupa dil taşıyıcısı topluluklar bölgeye giriş yapmaya başlarlar. Tunç Çağı olarak da adlandırılan bu dönemde Balkanlar’da ilk kasabalar ve küçük şehirler teşekkül ederken ticaretin de ortaya çıktığı görülür. Ayrıca bu dönemde dinî ve askerî liderliği bir arada üstlenmiş olan yöneticilerin idaresinde yüksek ve stratejik noktalarda yapılmış muhkem yerleşimler ve saraylar ortaya çıkmaya başlar. Bunlara örnek olarak Bulgaristan Durankulak ve Mora Lerna’daki yapılar gösterilebilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Oryantalizm: Yakın ve Uzak Doğu toplum ve kültürleri, dilleri ve halklarının incelendiği Batı kökenli ve Batı merkezli araştırma alanlarının tümüne verilen ad.