Balkanlar´da Siyaset

Yanıt Açıklaması: Etnik gruplar açısından büyük çeşitlilik göstermekte olan bölge Sırplar, Hırvatlar, Boşnaklar, Makedonlar, Romenler, Arnavutlar, Yunanlar ve Türkler gibi birçok etnik grubun kültürel özelliklerinin ya doğduğu ya da geliştiği ama birbirlerini derinden etkilediği çok açık olan bir bölgedir.

Yanıt Açıklaması: Nisan 1877’de Rusya Osmanlı İmparatorluğu’na savaş ilan etti. Tarihe 93 Harbi olarak geçen bu savaş Osmanlıların yenilgisiyle sonuçlandı. 3 Mart 1878’te Rusya ile Osmanlı İmparatorluğu arasında San Stefano Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmayla Bosna-Hersek özerk bir bölge, Sırbistan, Karadağ ve Romanya ise bağımsız devlet hâline geliyorlar ve çok büyük bir Bulgar prensliği kuruluyordu.

Yanıt Açıklaması: Latin tarihçi Villehardouin tarafından “dünya yaradılalı beri bu kadar çok ganimet daha hiçbir şehirde kazanılmamıştır” şeklinde betimlenen yağmalamada yağmalanan şehir İstanbul'dur.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Doğan (1954), Bulgaristan’ın en önemli siyasi partilerinden biri olan Hak ve Özgürlükler Hareketi’nin genel başkanıdır. Bulgaristan’da, Jivkov döneminin muhaliflerinden biri olan ve bu nedenle kısa bir süre de olsa cezaevinde kalan Doğan, 1990 yılında HÖH’ü kurarak Bulgaristan’ın ilk Türk kökenli siyasetçisi olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Balkan kökenli ve kendisini de hâlâ bir “Yugoslav” ve “anarşist” olarak tanımlayan Andrej Grubacic Balkanlaşma olgusunun, biri “yukarıdan” diğeri de “aşağıdan” olmak üzere iki yönü olduğundan söz etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Arnavutlar köken olarak yarımadanın en eski yerleşiklerinden olan İlliryalılara dayanmaktadır. Nitekim Arnavut dil ve kültür kökenlerine ilişkin filolojik ve arkeolojik bulgular bugün konuşulan Arnavutça’nın antik İllirya dilinin devamı olduğunu doğrulamaktadır. Bu durum Batı Balkanlar’a yerleşmiş olan bu halkın uzun yüzyıllar boyunca gerek bölgedeki diğer eski yerleşik halklar gerekse askerî işgaller veya göçler yoluyla bölgeye dışarıdan gelmiş diğer halklar ile fazla karışmadan kültürlerini koruduklarını göstermektedir. Arnavut adı ise Alboni isimli İlliryalı bir kabileden gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların klasik dönemlerinde mekânsal anlamına ilave olarak toplumsal bir içerikle karşımıza çıkan Rumelili kavramı; genel anlamda Osmanlı Türklerini diğer Asyalı Türklerden ayırmak için ve özel anlamda da İmparatorluğun şehirli, eğitimli ve kültürlü bir sınıfını anlatmak için kullanılmıştır. Ancak Osmanlıların Balkanlar’a geçmesi ile kavram yeniden daha çok belli bir mekânı isimlendirmiş, imparatorluk ile birlikte eyalet yapısı belirginleşen Osmanlı Devleti’nde Anadolu’nun ötesindeki Avrupa topraklarına Rumeli Eyaleti denir olmuştur. Anadolu ve Rumeli Beylerbeyleri ve Kazaskerleri gibi paye ve rütbeler bu dönemin ürünüdür. Kısaca, Rumeli, klasik dönemde Osmanlının Avrupa’daki topraklarına verilen özel bir isim hâline gelir. 17. yüzyıldan başlayarak kurulan yeni eyaletler ve 18. yüzyılın arifesinde başlayan toprak kayıpları sonucunda Rumeli eyaletinin sahası giderek daralmış ve 1864’ten sonra yürürlüğe giren Vilâyât-ı Umumiye Nizamnâmesi ile birlikte Rumeli Eyaleti de ortadan kaldırılmıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Panhelenik Sosyalist Hareketi (PASOK), 1974 yılında askerî cunta yönetiminin ardından tekrar demokrasiye geçişin yaşandığı süreçte Andreas G. Papandreou tarafından kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Yunanistan siyasi partileri, ND (Yeni Demokrasi Partisi), PASOK (Panhelenik Sosyalist Hareket), ANTARSYA (Antikapitalist Devrimci Sol ittifakı), SYRIZA (Radikal Sol Koalisyonu), KKE (Yunanistan Komünist Partisi), Çevreci Yeşiller, Altın fiafak (Golden Dawn), LAOS (Halk Ortodoks Birliği) gibi partilerden oluşmaktadır. ND ve PASOK dönüşümlü olarak iktidara gelmiş olsa da son dönemdeki krizlerin de etkisi ile Radikal Sol koalisyonu da iktidar olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Balkan Yarımadası'nda günümüz insanı olarak kabul edilen Homo Sapiens’e ait bulgulara Bulgaristan, Arnavutluk, Yunanistan ve Romanya’daki mağaralarda rastlanır. Bunlar arasında özellikle Yunanistan'ın Mora Yarımadası'nda bulunan Franchti mağarası Paleolitik ve Neolitik dönem için önem arz eder.

Yanıt Açıklaması: Lek Dokakin Kanunu: Antik dönemden beri varlığını sürdüren sözlü geleneksel hukuk.

Yanıt Açıklaması: Bulgaristan'ın etnik yapısı: Bulgar 76,9; Türk 8; Roman 4,4; diğer 0,7 (dahil Rus, Ermeni ve Vlach), diğer (bilinmeyen) 10 (2011 Tah.)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Barışı anlamına gelen Pax Ottoman, Osmanlının egemen olduğu -özellikle Balkanlar başta olmak üzere- tüm coğrafyada sağlamış olduğu huzur, güven ve barış ortamını nitelendirmek için Pax Romana’dan hareketle kullanılan bir kavramdır. Osmanlı idaresi, Hristiyan tebaaya belli bir hoşgörü içinde yaklaşmış, özellikle özel hukuklarının kendi cemaatleri tarafından düzenlenmesine imkân tanımıştır. Bunun yanında bazı münferit olaylar istisna olmak üzere insanları dinlerini değiştirmeye zorlamamıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1991 yılında Franjo Tudjman’ın liderliğinde bağımsızlığını ilan eden etmiştir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Çok değil, bundan iki yüzyıl öncesine kadar Balkan ismi bölge açısından sadece bir kelimeden ibarettir. Ne siyasal ne de bölgesel bir kimliğe işaret etmemekteydi. Konuya aşağıdaki bölümde yeniden dönülecektir ancak bu noktada şunun not edilmesinde de fayda vardır. Bir kavram olarak Balkanlar 19. yüzyılın başında meydana gelen bir dizi gelişmeye paralel olarak tedavüle sokulmuş; günümüz dâhil 20. yüzyılda bölgeyi tanımlamakta yaygın olarak kullanılır hâle gelmiştir. 19 yüzyılda, Aydınlanma’nın etkisiyle gelişen paradigmaların bir yansıması ve büyük ölçüde de emperyalist düşüncelerin de etkisiyle Batılıların dikkatini çekmeye başlamış, bu dönemde bölge çok sayıda Batılı gezginin de akınına uğramıştır. Bu gezginler izlenimlerini kaleme aldıkları ve Batı ve Orta Avrupa’da büyük bir okuyucu kitlesine ulaşan- eserlerinde, bölgeyi Osmanlının kullandığı bölgesel isimlerle değil fakat yine Osmanlının bölgenin bir bölümünden geçen bir dağ silsilesine verdikleri isimle, yani Balkanlar olarak tanımış ve tanıtmışlardır. Balkan ismi yazılı kaynaklarda, bölgesel bir isim olarak ilk defa 1808’de Alman coğrafyacı Johann August Zeune’un “Balkan Yarımadası” şeklindeki tanımlamasıyla karşımıza çıkmaktadır. 1831’de G. Thomas Keppel’in “Balkanlar’a Bir Seyahat” adlı eseriyle bir kitap ismi olarak literatüre girmiştir. 19. yüzyıl ortalarıyla beraber Balkan ve Balkanlar kavramı yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve SSCB’nin çöküşüyle bölgede yaşanan değişimin bir sonucu olarak Arnavutluk’ta da sosyalist yönetime karşı önemli bir muhalefet ortaya çıkmıştır. Muhalefetin eylem ve gösterilerinin sonucunda, 1990 yılında, sosyalist yönetime son verilmiş, 1991 yılında ülke ilk defa çok partili seçimlere ev sahipliği yapmıştır. Ancak ilk seçimden başlayarak 2009 yılında yapılan parlamento seçimlerine kadar ülkede yapılan her seçimde, seçimlerin adil olmadığı ve seçimlere yolsuzlukların bulaştığı sürekli dile getirilmektedir. Bugün tüm bölge ülkeleri arasında demokrasinin konsolidasyonu konusunda en sorunlu ülkelerden biri Arnavutluk’tur. Demokratik Konsolidasyon : Vatandaşların siyasal partiler ve sivil toplum aracılığıyla temsil edilmesi, demokratik ilke ve kurumların benimsenmesi ve demokrasinin toplumda güç ve derinlik kazanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: 1990 sonrası dönemde, Yunanistan ve Türkiye dışında, Balkan ülkelerinin hepsinde sosyalist yönetimlerin sona ermesiyle sosyalist rejimin temel siyasal sütunları da güç kaybetmeye başlamıştır. Devlet kurumlarında etkin olan parti kontrolü, merkezi ve planlı ekonomi, kısır kalan özel sektör, bir algı ve pratik olarak polis devleti, siyasal merkeziyetçilik ve siyasal elit sınıfın devlet kurumlarındaki hâkimiyeti gibi ana sütunlar tamamen yok olmasa da ciddi oranda güç kaybetmiştir. Rejimin tasfiyesi olarak adlandırılan bu süreç, parlamenter demokrasinin inşasıyla sonuçlanmıştır. Polis devleti: Örgütlü şiddetin toplumsal denetim altında olmadığı, polisin temel misyonunun muhalefeti bastırmak olduğu, yargısal denetimin olmadığı, siyasal otoritenin yönetilenlere karşı hiçbir hukuk kuralıyla bağlı olmadığı yönetim sistemini tanımlamak için kullanılan bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: Balkanlar ortak özellikler arz eden belli bir coğrafi alanda tanımlanan, kültürel çeşitliliği olan, çeşitli dinleri ve dilleri bünyesinde barındıran çok yönlü bir kimliğe sahiptir. Ekonomik yapı ise bu özellikler arasında yer almaz. Bu nedenle doğru cevap D'dir.