Gelişmekte Olan Ülkelerde Siyaset

Yanıt Açıklaması: C¸in hızla kentlileşen bir ülkedir. U¨lke nüfu- sunun yaklaşık %45’i kentlerde yaşamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ülkenin ekonomik politikalarındaki değişimin ve dışa açılımının arkasında Deng Şayping yer almıştır. Çin’in bugünkü lideri Hu Jintao’dur. Devlet Başkanlığı ve Komünist partisi genel sekreterliği görevlerini birlikte yürütmektedir. Mao ve Deng dönemlerinden sonra tek adam egemenliğine karşı Komünist parti içerisinde yaş ve dönem sınırlamaları getirilmiştir. Günümüzde Komünist parti liderleri bir kurul olarak ülkeyi yönetmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Hindistan zıtlıkların ülkesidir. Dünyanın en eski medeniyet havzalarından birinin mirasına sahip bulunmaktadır. Canlı bir demokrasiye sahiptir. Bağımsızlıktan bugüne ülkede düzenli seçimler yapılmakta, birçok ulusal ve bölgesel parti birbirleri ile rekabet hâlinde siyasal sistem içinde rol oynamaktadır. Özgür, güçlü bir medyaya sahip olması ve vatandaşlara geniş siyasal hakların tanınmış olması ile benzer sosyoekonomik özelliklere sahip diğer gelişmekte olan ülke örneklerinden belirgin bir biçimde ayrılmaktadır. Ülke ekonomisi son yirmi yıl içinde yıllık ortalama %5-6 oranında büyümektedir. Bilişim teknolojileri başta olmak üzere birçok sektörde dikkat çekici bir ilerleme göstermektedir. Üretim kapasitesi nedeniyle tarımsal ürün ihracatçısı bir ülkedir. Hem askerî alanda hem de enerji üretiminde nükleer teknolojiye sahip bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Devlet başkanı, başbakanı, başbakan yardımcısını ve diğer Bakanlar Kurulu üyelerini, meclis komisyonlarının başkanlarını ve büyükelçileri atar. Dış politika alanında yetkilidir. Olağanüstü hâl ve savaş ilan edebilir. 1970’lerin sonlarında başlayan reform döneminde ülkenin en önde gelen Komünist parti lideri devlet başkanlığı görevini de yürütmüştür.

Yanıt Açıklaması: Çin Komünist partisi 1949 yılında iktidara geldiğinde Çin’de yüzyıllardır süregelen toplumsal hiyerarşik yapıları ve eşitsizlikleri yok etme vaatlerini çeşitli politikalarla gerçekleştirme çabasına girmiştir. Japonlara karşı olan mücadele sonucunda kazandığı halk desteğini de arkasına alarak toprak reformu gibi birçok alanda eşitlikçi sosyal reformları başlatmıştır. Afyon bağımlılığı ve fuhuş ile mücadelede başarılı sonuçlar alınmıştır. Kadının aileden başlayarak diğer toplumsal alanlarda statüsünün artırılması için hukuksal reformlara gidilmiştir. Bu reformları gerçekleştirirken ideolojik propaganda ve ikna çabalarının yanında, rejimin meşruiyetinin yetersiz geldiği durumlarda zor kullanma yoluna da gidebilmiştir (Joseph, 2012, 630).

Yanıt Açıklaması: Güney Afrika’nın sosyo-ekonomik yapısı düşünüldüğünde insan kaynaklarının geleceği için en büyük tehlike AIDS dir.

Yanıt Açıklaması: Çin Komünist partisi 1949 yılında iktidara geldi.

Yanıt Açıklaması: Brezilya’daki ilk nakit transferine dayalı yardım programı 1995 yılında ulusal başkent Brasília ve Campinas belediyesinde (São Paulo eyaletinde) gerçekleştirilmiş ve daha sonra diğer belediye ve eyaletlere yayılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Diğer federal devletlerde olduğu gibi Hindistan’da da iki kamaralı (meclisli) bir yasama sistemi bulunmaktadır. Bunlar, ülke genelinde seçim bölgelerinden genel oy ile seçilen temsilcilerden oluşan Halk Meclisi yani Lok Sabha ve federe devlet temsilcilerinden oluşan Devletler Konseyi yani Rajya Sabha'dır. Yasamanın her iki kanadına birlikte parlamento adı verilmektedir. Her iki kamaranın üye sayıları, seçim sistemleri ve görev süreleri birbirlerinden farklıdır. Parlamento, çalışmalarını Hintçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yürütmektedir. Lok Sabha, 552 üyeden oluşur. Görev süresi beş yıldır. 530 üye, dar bölge çoğunluk sistemi ile seçilen üyelerden oluşur. 20 üye bölge yönetimlerinden seçimle gelmekte, ayrıca iki üyelik Anglo-Hintlilere (melezler) ayrılmış bulunmaktadır ve bu üyeler cumhurbaşkanı tarafından atanır. Rajya Sabha, federe devletlerin ve bölge yönetimlerinin temsil edildiği meclistir. 250 üyeli meclisin 12 üyesi doğrudan cumhurbaşkanı tarafından bürokratlar, edebiyatçılar, bilim insanları ve sanatçılar arasından atanırken, kalan 238 üye federe devlet meclisleri tarafından iki dereceli ve nispi temsil esasına göre yapılan bir seçimle belirlenir. Görev süresi 6 yıldır. İki yılda bir üyelerin üçte biri yenilenir. Rajya Sabha’nın üye dağılımı da devletlerin nüfusu esasına göre belirlenir.

Yanıt Açıklaması: Güney Afrika’yı karşılaştırmalı siyaset açısından öne çıkaran özellği çok kültürlü fakat Irkçılık sorunlu geçmişidir.

Yanıt Açıklaması: Hindistan, parlamenter rejimlerin temel özelliği olan ikili yürütme yapısına sahiptir ve yürütmenin her iki kanadı doğrudan veya dolaylı olarak yasama tarafından belirlenir. Hindistan’da yürütmenin kişi tarafından temsil edilen kanadı cumhurbaşkanı, kurul olarak görev yapan kanadı ise hükümettir. Hindistan cumhurbaşkanı, beş yıl süre ile parlamentonun her iki kanadı ve federe devlet meclislerinden gelen temsilcilerin oluşturduğu bir meclis tarafından seçilir. Federe meclislerden gelen temsilcilerin sayısı devletin nüfusunun önce federe devletin yasama meclisindeki üye sayısına, bulunan sayının da bine bölünmesi ile belirlenir. Anayasa’ya göre adaylık için Hindistan vatandaşı, 35 yaşını tamamlamış ve Halk Meclisine seçilme yeterliliğine sahip olma şartları aranmaktadır. Başbakan, Halk Meclisi üyeleri arasından Cumhurbaşkanınca atanmaktadır. Bakanlar ise Başbakanın önerisi ile yine Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Tüm bakanların Parlamento üyesi olması zorunludur. Atama sırasında her iki meclisten birinde üyeliği bulunmayan kişiler görevde kalabilmek için altı ay içinde temsilcilik sıfatını kazanmak zorundadırlar.

Yanıt Açıklaması: Somali.Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Devlet başkanı en az kırk beş yaşında, seçilme yeterliliğine sahip Çin vatandaşları arasından seçilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1930 yılında etkisinin birçok ülkede görülmeye başlandığı Büyük Buhran ise Latin Amerika açısından da belirleyici olmuştur. Dünyada etkisini gösteren bu ekonomik kriz sonucunda Latin Amerika ülkelerinin ihraç ettiği ürünlere talep azalmış, Latin Amerika’da ihtiyaç duyulan işlenmiş ürünlere ulaşmak ise gittikçe zorlaşmıştır. Birçok Latin Amerika ülkesinde bunun sonucunda daha kapalı, devlet ağrlıklı bir ekonomik büyüme modeline geçiş olmuştur. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: İslam’ın bölgede dini ve yönetsel yayılımı 1000’li yıllarda ağırlığını hissettirmiştir. 900’lü yılların sonlarında Gazneliler bölgeye etkili saldırılar düzenlediler. Bölgede 16. yüzyılın başlarına kadar çok sayıda Türk devleti hüküm sürdü. Delhi Sultanlıkları olarak nitelenen bu devletler (Kutbiler, Balabanlılar, Kalaçlar, Tuğluklar, Lodiler) 1526 yılında Hindistan’da güçlü bir imparatorluk kuran Babür Devleti’ne yerlerini bıraktılar.

Yanıt Açıklaması: Komünist partisinin yapısına baktığımızda en etkin parti organı Komünist partisi Politbüro Daimi Komitesidir. Politbüro, Çin Komünist Partisi’nin siyasi bürosudur. Politbüro ve onun içerisinden seçilen Daimi Komite partinin önemli politikalarını ve atamalarını gerçekleştirmektedirler. Politbüro üyeliğine yükselmek için partide uzun yıllar görev yapmış olmak gerekir.

Yanıt Açıklaması: 1988 Anayasası’na göre Brezilya’da yirmi altı eyalet ve otonom yönetimi olan Federal Bölge (Distrito Federal) vardır. Her eyalet dört yıllık süre için seçilen valiler tarafından yönetilir. Her eyalette tek meclisten oluşan yasama organı vardır. Eyaletlerdeki parti sistemleri de parçalanmış olduğundan yani çok sayıda partiden oluştuğundan valilerin partilerinin yasama organında çoğunluğu sağlaması zordur ve valiler genelde seçimlere koalisyonla giderler. Üst meclis yani Senato birçok federal devlette olduğu gibi eyaletleri eşit temsil eder. Her eyaletin temsilci sayısı üçtür yani eşittir. Nüfusa göre belirlenmemiştir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda Britanya’nın galip ayrıldığı Afyon savaşları Çin’in emperyalist devletlere karşı direncinin azaldığının ilk göstergeleri arasındadır. Batılılarla yaptığı savaşları kaybetmeye başlayan Çinliler Batı’nın teknolojisinin üstün olduğunu kabul etmekle birlikte özde kendi kültürlerinin korunması gerektiğini düşünmüşlerdir. 19. yüzyılın sonu Çin için yüzyıllardır devam ettirdiği istikrar ve düzenin değiştiği, Avrupalı devletlere birçok alanda imtiyazlar tanımak zorunda kaldığı bir dönemdir. 19. yüzyıla gelindiğinde ülke bir nüfus patlaması da yaşamıştır. Nüfus artışı ekonomik durgunluk ve yoksulluğun nedenlerinden birisi olmuştur. Ülkede köylülerin toprak sahipleri ve devlet tarafından sömürülmesi isyanları da beraberinde getirmiştir. Örneğin, Tayping isyanında 20 milyon kişi hayatını kaybetmiştir. İmparatorluğun reform çabaları sonuç vermeyince 1912 yılında milliyetçi bir devrim ile cumhuriyet kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Koloni döneminde temelleri atılmış, bağımsızlık sonrası da değişikliğe direnmiş bu ekonomik yapınının siyasi etkilerinin de olduğu iddia edilmiştir. Terry Karl Latin Amerika’yı ABD ile kıyasladığı çalışmasında (2000) eşitsiz toprak dağılımı ve dünya piyasasına ilksel ürünler ihraç etmeye dayalı ekonominin Latin Amerika’da demokrasinin gelişimine engel olduğunu savunmuştur. Buna göre doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Latin Amerika diye tanımladığımız bölge Kuzey ve Güney Amerika kıtalarında İspanya ve Portekiz tarafından kolonileştirilmiş alanı kapsar. Bugün Brezilya devletinin yer aldığı topraklar genel olarak Portekiz tarafından kolonileştirilmiş olup, geri kalan alanlarda genel hatlarıyla İspanya İmparatorluğu hakim olmuştur. Buna göre doğru cevap A'dır.