Uluslararası İktisat Teorisi

Yanıt Açıklaması: 2013 yılının ortalama dünya büyüme oranı yüzde 5 olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Hizmetlerin ikinci derecede bir faaliyet alanı olarak görülmesinde, bu kesimde verimliliğin düşük olduğu biçimindeki geleneksel inancın büyük etkisi vardır. Bunun da kökenleri Adam Smith’e kadar iner. Klasik Ekolün kurucusu olan Smith, hizmetleri ekonomide birer kısır faaliyet alanı olarak nitelendirmişti. Daha sonraları ise hizmet  faaliyetlerindeki artışlar, birincil (tarım) ve ikincil (sanayi) sektörlerdeki gelişmelerin dolaylı bir sonucu olarak görülmeye başlandı ve hizmetlere üçüncül (tertiary) sektör adı verildi. Bu anlamda hizmetlerin ulusal hasıladaki katkısı, ilk iki sektörden arta kalan bir pay veya “kalıntı” (residual) olarak düşünülüyordu

Yanıt Açıklaması: İlk sendikalı europara kredi işlemleri 1960’ların sonlarında ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımlarının Olumsuz Etkileri Yabancı sermayenin, yatırım yapılan (ev sahibi) ülke üzerinde doğurabileceği önemli bazı ekonomik ve siyasal sakıncalar vardır. Bunları da aşağıdaki gibi belirtebiliriz: Ekonomi üzerinde yabancı denetiminin artması Yerli şirketler karşısında haksız rekabet üstünlüğü ve yerel ekonomide tekel kurma Dış ticaret kısıtlamalarının aşılması Yerli yatırımları azaltıcı etki Döviz giderlerini artırıcı etki Kur dalgalanmalarına neden olma ve mali kriz ortamı oluşturma İhracatı kısıtlama Teknolojik bağımlılık Ekonomik bütünlüğün bozulması ve işsizlik artışı Şirket satın almaları biçiminde gelen yabancı sermaye Transfer fiyatlandırması

Yanıt Açıklaması: Montaj sanayi (kurgu, takma sanayi) özel bir dolaysız yabancı sermaye yatırım yönetimidir. Yurt dışındaki ana firmadan sağlanan temel nitelikteki ara mallar; ev sahibi ülkede yapılan bazı basit parçalarla birleştirilerek üretimin son aşaması, ana merkezin dışında gerçekleşir. Az gelişmiş ülkelerde montaj sanayi türü üretim, özellikle ithal ikamesi politikalarının yoğun olarak uygulandığı 1960’lı yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başladı.

Yanıt Açıklaması: Yabancı hisse senedi ihracı: Belli bir yabancı piyasadaki yatırımcılara satılmak üzere, o ülkenin yatırım kuruluşları kanalıyla hisse senedi çıkartılmasıdır. Bu tür hisse senetleri çoğunlukla satışa sunulacakları yabancı ülkenin ulusal parası ile çıkartılır ve o yabancı ülke sermaye piyasasında borsaya kaydettirilirler. Özellikle ufak bir piyasada faaliyet gösteren fakat o piyasanın sınırlarını aşan firmalar için önemli bir öz sermaye kaynağı oluşturabilir. Yabancı piyasada sermaye ihracı ile bir­likte, borsaya çifte kayıt yaptırılması, firma hisse senetlerinin likiditesini artırarak önemli miktarda fon sağlanmasına olanak verebilir.

Yanıt Açıklaması: Dolaysız yabancı sermaye yatırımlarının dünyada yaygınlaşması son 50-60 yıllık döneme ait bir gelişmedir. Yakın geçmişte dolaysız yabancı sermaye konusunda ortaya atılan ve test edilen birçok teori vardır. Fakat bunların her birisi yukarıda gözden geçirildiği gibi daha çok belirli bir faktör üzerinde durarak yabancı sermayeyi açıklamaya çalışmakta, o nedenle de dar bir alana yönelik kalmaktadır. Yabancı sermaye konusundaki bir teoriden en azından şu sorulara yanıt vermesi beklenir: Ana ülkede kurulu şirketler neden başka bir ülkeye yatırım yaparlar? Yabancı bir ülkeye dolaysız yatırım yapan şirketler nasıl oluyor da o piyasa hakkında daha fazla bilgi sahibi olan yerli şirketlerle rekabet edebilmektedirler? S¸irketler ihracat veya lisanslandırma yerine yabancı ülkeye neden yatırımı tercih ederler? Buna göre yabancı sermaye konusunda geliştirilen çok sayıdaki teori genel bir yaklaşımdan hareket edilerek tekel üstünlüğü teorisi, oligopolcü tepki teorisi, içselleştirme teorisi ve OLI modeli olmak üzere dört başlık altında toplanabilir.

Yanıt Açıklaması: Teknolojiyi kullanacak olan tarafın (licencee), teknolojinin mülkiyetine sahip olan tarafa (licencor), satış hacmi veya işletme kârı üzerinden düzenli biçimde ödeme yapması gerekir. Yapılan bu ödemelere “royalty” adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Rusya Federasyonu

Yanıt Açıklaması: Son bir çeyrek asırdır bilgi teknolojisi alanında yaşanan baş döndürücü gelişmeler, dünyada adeta yeni bir ekonomik devrim başlatmıştır. Bu yeni gelişmelerle birlikte, gerek yurt içi ekonomilerde gerekse uluslararası ticaret alanında hizmet sektörlerinin önemi hızla  artmıştır. Oysa yakın zamanlara kadar gelişmiş veya az gelişmiş olsunlar, tüm ülkelerde hizmet sektörlerinin önemi yeterince anlaşılmış değildi. Hatta, az gelişmiş ülkelerde kalkınma sanayileşme ile özdeşleştirilirken hizmet faaliyetlerinin çoğu kez uzun süreli büyümeyi  yavaşlatıcı etkide bulunacağı görüşü egemendi. Hizmetlerin ikinci derecede bir faaliyet alanı olarak görülmesinde, bu kesimde verimliliğin düşük olduğu biçimindeki geleneksel inancın büyük etkisi vardır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa dışındaki europara piyasalarını ifade için onlardan kıyı ötesi piyasa anlamına gelen “offshore piyasa” diye söz edilir. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dolaysız yabancı sermaye yatırımlarıyla hizmet ticareti arasında doğru yönlü bir ilişki olduğu görülmektedir. Başka bir deyişle, dolaysız yabancı sermaye yatırımları arttıkça uzun mesafeli hizmetlerde  (haberleşme ve bilgi hizmetleri, teknik danışmanlık, vs. gibi) ve hizmet üreticisi faktörlerin şirket içi hareketliliğinde önemli artışlar olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Yabancı tahviller (foreign bonds), bir şirket, hükûmet veya hükûmet kuruluşunun (belediyeler, kamu iktisadi teşebbüsleri, vs.) belirli bir yabancı piyasada satılmak üzere, o ülkenin ulusal parası ile çıkarttığı ve genellikle bir kredi sendikasyonu veya yükleniciler grubu tarafından piyasaya sunulan uzun vadeli borçlanma araçlarıdır. Bir tahvilin yurt içi (domestic) veya yabancı (foreign) olma özelliği, satılacağı ülke piyasasına göre ihraç edenin milliyetinden kaynaklanır. Örneğin Koç Grubu’nun çıkartıp Türkiye’de satışa sunduğu tahviller, ilk ve ondan sonraki satışlar açısından ulusal yasalara tabi olup yurt içi tahvil durumundadır. Oysa diyelim ki, Japon yenine bağlı olarak çıkartıp Japonya’da satışa sunduğu tahviller yabancı tahvildir. Çünkü bunlar bir yabancı paraya bağlıdır ve o yabancı ülkede işlem görmektedirler.

Yanıt Açıklaması: İhracat ile dolaysız dış yatırım arasında uzlaştırıcı formül de lisans (licencing) anlaşmalarıdır. Lisans, firmanın elindeki teknoloji veya üretim yönteminin yabancı bir işletmeye kiralanmasıdır. Yabancı şirket, lisans anlaşması sayesinde söz konusu malı kendisine verilen teknik özelliklere uygun biçimde üretir. Mallar satıldıkça da kazançların bir bölümü, lisans sözleşmesinde belirtildiği şekilde, kiralayan ana şirkete gönderilir. Lisans bedeli olarak ana şirkete yapılan ödemelere "royalty" denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dünya ekonomisine ilişkin istatistikler; İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra çoğu ülke için dış ticaretin gelire oranla daha yüksek hızla arttığını gösteriyor. Bu da ulusal ekonomilerdeki genel eğilimin dış ticareti artırıcı yönlü büyüme doğrultusunda olduğu ortaya koyar.

Yanıt Açıklaması: Klasik Ekolün kurucusu olan Smith, hizmetleri ekonomide birer kısır faaliyet alanı olarak nitelendirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik büyüme, bir ülkede toplam üretim hacminin (gayri safi yurt içi hâsıla-GSYİH) genişlemesi biçiminde tanımlanır. Ekonomik büyümenin iki ana kaynağı vardır. İki kaynaktan birincisi üretim faktörleri stokundaki artışlardır, ikincisi ise teknolojik gelişmedir. Bu iki ana kaynak; üretim faktörleri ve teknolojik gelişmeler ekonomik büyümeye neden olur.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik ilerlemenin bağımsız olmayıp ekonomik koşulların bir sonucu olduğunu savunan bu görüşe literatürde “uyarılmış” (induced) teknolojik gelişme hipotezi denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Teknoloji, iki yönden uluslararası ticarete konu olabilir: Birincisi mal ticaretini geliştirici etkisidir. Teknoloji yeni malların bulunmasına veya mevcut olanların daha ucuz ve daha kaliteli biçimde üretilmesine olanak vererek dış ticaret akımlarını geliştirici sonuçlar doğurur. İkincisi de doğrudan doğruya teknolojinin kendisi uluslararası ticarete konu olabilir. Teknoloji, dar anlamda maddi varlığı olan bir faktör değildir. Bir işin nasıl yapılacağıyla ilgili bilgi, beceri veya know how’lardan oluşur. Bu anlamda teknoloji, yabancı firmadan örneğin patent satın almak veya lisans anlaşması yapmak yoluyla ithal edilebilir. Bazı durumlarda ise teknoloji, üretiminde kullanıldığı mallara dönüşmüş durumdadır. Yenilikler içeren bu gibi mallara örnek olarak makine, donatım veya genel olarak sermaye mallarını gösterebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Ticaret Teorisi’nin yanıtlamak zorunda olduğu üç ana soru şunlardan oluşmaktadır: • Ülkeler neden dış ticaret yaparlar, yani dış ticaretin kapalı ekonomiye göre ülkelere sağladığı yararlar nelerdir? • Bir ülke dış ticaretinin bileşimi nasıl açıklanabilir; başka bir deyişle bir ülkenin hangi malları ihraç, hangilerini ithal edeceği neye göre belirlenir? • Dış ticarette göreceli fiyatlar ya da dış ticaret hadleri nasıl oluşmaktadır?