Uluslararası İktisat Teorisi

Yanıt Açıklaması: Stolper-Samuelson gelir dağılımı teoremi: Faktör donatımı teorisinden çıkartılan bir hipotez. Buna göre serbest ticaret gelir dağılımını ülkenin zengin biçimde sahip bulunduğu faktör lehine ve arzı kıt olan faktör aleyhine değiştirir.

Yanıt Açıklaması: Neo Klasik iktisatçılar, emek maliyeti yerine tüm üretim faktörlerini kapsayan fırsat maliyeti kavramını koyarak Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisinin eksikliğini gidermişlerdir. Fırsat maliyeti kavramı ilk kez 1930'larda Gottfried Haberler tarafından geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Eğer iki ülkenin, ayrı ayrı elde edilen teklif eğrileri aynı şekil üzerinde gösterilirse bunlar bir noktada kesişirler. Bu noktadan geçen fiyat oranı ise denge ticaret haddini oluşturur. Nitekim Şekil 2.4’te Türkiye ile ABD arasındaki ticarette (dünya piyasası) uluslara­rası dengeyi sağlayan ticaret hadleri P den geçen OP fiyat oranıdır. OP ticaret hadlerin­den Türkiye’nin ihraç etmek istediği buğday miktarı (OL), ABD’nin ithal etmek istediği buğday miktarına (MP), Türkiye’nin ithal etmeyi arzuladığı kağıt (LP) da ABD’nin ih­raç etmek istediği kağıt miktarına (OM) eşittir. Başka bir deyişle teker teker her maldan yapılmak istenen ihracat ile ithalat birbirine eşitlenmiş ve böylece dünya ticaret dengesi sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Rybczynski teoremi uyarınca iki mallı ve iki faktörlü bir modelde tam çalışma koşulları altında bir tek faktörün arzının arttırılmasının o faktörü yoğun olarak kullanan malın üretiminin artırırken diğerinin üretimini ise azaltır.

Yanıt Açıklaması: Tüketici kayıtsızlık eğrileri belirli bir tüketicinin iki farklı malın değişik bileşimlerinden elde edeceği aynı fayda düzeylerini temsil eden, kayıtsızlık eğrileri olarak da adlandırılan, orijine göre dışbükey olan ve ilgili tüketicinin zevk ve tercihlerini yansıtan doğrulardır.

Yanıt Açıklaması: Faktör fiyatlarının faktör donatımına ters olması, talep koşullarının o faktörü yoğun biçimde kullanan mallara aşırı biçimde yönelik olmasının ya da hükümet müdahaleleri­nin bir sonucu olabilir.

Yanıt Açıklaması: Tüketici kayıtsızlık eğrileri belirli bir tüketicinin iki malın değişik bileşimlerinden elde edeceği aynı fayda düzeylerini temsil eden eğrilerdir.

Yanıt Açıklaması: Optimizasyon kuralı, açık bir ekonomide uluslararası fiyat oranları doğrusunun dönüşüm eğrisine teğet olduğu noktada üretici dengesinin, bir toplumsal kayıtsızlık eğrisine teğet olduğu noktada tüketici dengesinin gerçekleşmesi, böylece toplumun olabilen en yüksek refah düzeyine ulaşması durumunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Büyümenin neden olduğu gelir artışı karşısında gelir esnekliklerine (talepteki yüzde değişmenin gelirdeki yüzde değişmeye oranı) bağlı olarak talepteki artışlar farklı şekillerde kendini gösterir. Örneğin metaller, gıda ürünleri, tarımsal ham maddeler vb. için gelir talep esneklikleri genellikle 1’den küçük, imalat sanayi ürünleri için de 1’den büyük olmaktadır. Az gelişmiş ülkelerin ilkel tarım ürünleri ihraç edip, sanayi mamulleri ithal ettikleri düşünülürse, bu ülkelerde geleneksel ihraç ürünleri alanındaki büyümenin ticareti artırıcı yönlü tüketim etkisi doğuracağı anlaşılabilir. Bu da dış ticaret hadlerinin bozulmasına, böylece de ödemeler bilançosu güçlüklerine ve ekonomik refah kayıplarına yol açabilir.

Yanıt Açıklaması: Üretici dengesi Açık ekonomide, uluslararası fiyat oranı doğrusunun üretim olanakları eğrisine teğet olduğu noktada gerçekleşir.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik ilerleme bir sektörde daha az yoğun kullanılan faktörden tasarruf sağlayıcı nitelikte olursa, her türlü sonucun ortaya çıkma olasılığı vardır. Çünkü burada birbirine ters iki etki kendini gösterir. Birisi, teknik gelişmenin maliyetleri düşürmesidir. Bu etki, söz konusu endüstride üretimi genişletici rol oynar. Diğeri ise açığa çıkan faktörün, onu yoğun kullanan öteki kesimde çalıştırılması zorunluluğu dolayısıyla ortaya çıkacak olan Rybczynski etkisidir. Bu iki etkiden hangisi baskın çıkarsa genel etki de ona göre ticareti artırıcı veya ticareti azaltıcı yönlü olur.

Yanıt Açıklaması: İç ekonomideki ürün fazlasına çıkış (pazar) sağlama: Dış ticaretin bulunmadığı bir ekonomide iç talep yetersizliği dolayısıyla, ülke kaynakları eksik çalıştırılabilir. Bu, özel­likle tarım ürünleri ve ham maddeler için söz konusudur. Dış ticaretin yarattığı talep ar­tışları ile bu kaynakların kullanılması sağlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Adam Smith’in “Ulusların Zenginliği” adlı kitabındaki görüşler aynı zamanda Klasik Liberalizm ya da Klasik İktisat Ekolü’nün de doğuşunu temsil eder

Yanıt Açıklaması: Teknolojik ilerlemenin bağımsız olmayıp ekonomik koşulların bir sonucu olduğunu savunan bu görüşe literatürde uyarılmış teknolojik gelişme tezi denir.

Yanıt Açıklaması: Dışsal ekonomiler bir işletmenin sırf kendi üretim hacminden değil, aynı zamanda onun bağlı olduğu endüstrinin bir bütün olarak genişlemesinden dolayı da ortaya çıkan etkilerdir. Örneğin yeni kurulan bir endüstri dalı geliştikçe ihtiyaç duyulan ham madde, ara malları, nitelikli insan gücü gibi faktörler daha kolay ve daha ucuz bir şekilde sağlanabilir ve bütün firmalar bundan yararlanırlar.

Yanıt Açıklaması: Ticarete karşıt yönlü büyüme, ulusal ekonomide üretilen malların zamanla, tüketilen mal miktarlarına eşitlenmesi demektir.

Yanıt Açıklaması: Sapmasız (yansız) yenilikler emek ve sermayenin marjinal verimliliğini aynı oranda artırır. Bunlar, bir birim mal için gereken emek ve sermaye miktarlarını azaltarak iki faktörden aynı oranda tasarruf sağlarlar.

Yanıt Açıklaması: Smith’e göre, toplam dünya serveti sabit değildir. Dış ticaret, uluslararası uzmanlaşma ve iş bölümü doğurarak dünya kaynaklarının verimliliğini artırır, böylece dünya üretimi ve refahının yükselmesine yol açar.

Yanıt Açıklaması: Leontief paradoksunun faktör donatımı üzerinde yarattığı tartışmaların sonucunda 1960'lardan sonra uluslararası ticareti açıklamak üzere geliştirilen teoremlerden olan ve sanayileşmiş ülkelerin yeni icat edip ihraç ettikleri malların az gelişmiş ülkelerce taklit edilerek daha ucuza üretilmesini konu alan teorem Teknoloji Açığı Teoremidir.

Yanıt Açıklaması: Almanya’da(A Ülkesi) sermayenin göreceli fiyatının Türkiye’den(B Ülkesi) daha düşük olması, bu ülkenin sermayeye, Türkiye’nin de (B Ülkesi) emeğe daha bol olarak sahip bulunması demektir. Eğer A Ülkesinin söz konusu faktör fiyatları oranı B’den daha büyük olsaydı, bu, B’nin sermayeye, diğer ülkenin de emeğe göreceli biçimde zengin olarak sahip olduğu anlamına gelecekti. Bu durumda A ülkesi Sermaye, B ülkesi emek zenginidir.