Uluslararası Hukuk 1

Yanıt Açıklaması: Bu kişiliğin uluslararası alanda sağladığı hak ve yetkiler ise şunlardır: a) Uluslararası alanda hak sahibi olma ve bu hakkı ileri sürebilme ehliyeti; b) Borçlanma ve eylem ve işlemlerinden sorumlu tutu- labilme ehliyeti; c) Diğer uluslararası hukuk kişileri ile hukuki ilişki kurma ehliyeti (Bunun içine uluslararası antlaşmalar yapma, diplomatik ilişki kurma ve devletlere sağlanan hukuki muafiyetlerden yararlanma gibi yetkiler girer).

Yanıt Açıklaması: Günümüzdeki uluslararası hukuk, ‘Avrupa Kamu Hukuku’ adı da verilen Avrupa devletlerinin arasındaki ilişkilerin yaygınlaşmasıyla ortaya çıkmıştır. Avrupalı devletlerin küresel siyasal ve ekonomik güç olmalarıyla birlikte, kendi aralarındaki ilişkileri düzenleyen kurallar bazen doğal süreçlerle ama çoğunca da siyasal, askerî ve ekonomik zorlamalarla küreselleşmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Uyuşmazlığın tarafı olanlar açısından o konuyu düzenleyen bir uluslararası örf ve adet kuralının yahut antlaşmanın bulunmaması durumunda genel hukuk ilkelerine başvurulur.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukukta kabul edilen tek taraflı hukuki işlemler; vazgeçme, tanıma, tebliğ, kınama ve tek taraflı söz vermedir.

Yanıt Açıklaması: Milletler Cemiyeti

Yanıt Açıklaması: Aynı konuyu düzenleyen farklı kuralların aynı anda yürürlükte bulunması durumunda, bunlardan hangisine öncelik verileceğini söyleyen ilkeler çatışma normları adı verilir.

Yanıt Açıklaması: 1648

Yanıt Açıklaması: Klasik Dönem açısından devletler arası ilişkilerin bir hukuka ve düzene bağlı olarak yürüdüğünü söylemek mümkün değildir. Ancak bu dönemde uluslararası hukukun bazı temel ilke ve kuralları da ortaya çıkmaya başlamıştır. Devletlerin ülke toprakları üzerinde egemenliğe ve yargılama yetkisine sahip bulunduğu ilk yerleşen ilkelerdir. Bunun yanında açık denizlerin tek tek devletlerin egemenliğinde olmadığı, devletlerin yabancı devletlerin yargılamasından bağışık olduğu, pacta sunt servanda –ahde vefa- çerçevesinde devletlerin diğer devletlerle yaptığı antlaşmalara bağlı kalmaları gerektiği, yabancıların kişisel ve mali açılardan tabi oldukları devletçe korunabileceği gibi ilkeler de devletler arasındaki uygulamalarda ve uluslararası hukuk incelemelerinde genel kabul görmüştür.

Yanıt Açıklaması: Tebliğ, bir devletin hukuken önem taşıyan bir durumu bir veya birkaç devletin bilgisine sunmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukukta yeni devletlerin ortaya çıkması değişik şekillerde olmaktadır. Bunlardan en yaygın görüleni eski kolonilerin bağımsızlıklarını kazanarak uluslararası hukuk kişiliğine kavuşmalarıdır. Devletlerin halefiyeti hususundaki uluslararası kuralları düzenleyen iki antlaşmadan ilki 1978 tarihli Devletlerin Antlaşmalara Halefiyeti Sözleşmesi ve ikincisi de 1983 tarihli Devlet Malları, Arşivleri ve Borçlarına Halefiyet Sözleşmesi’dir. Bu antlaş- malarda halefiyet daimi bir ülkesel değişim sonucu bir ülkede uluslararası ilişkilerden sorumluluğun bir devletten diğerine geçmesi şeklinde tanımlanmıştır. Bu tür ülkesel değişiklikler yukarda ele aldığımız gibi ülkenin bir devletten diğerine devri ya da dev- letlerin birleşmesi veya parçalanması gibi hukuki veya fiili nedenlerle ortaya çıkar. Bu nedenle ha- lefiyet hükümet ve rejim değişikliği ile ilgilenmez. Halefiyetle ilgili ele alınması gereken ilk sorun antlaşmalara halefiyet meselesidir. Bu konu ülke devri, devletlerin parçalanması ve birleşmesi olarak ayrı ayrı ele alınmıştır. 1978 Sözleşmesi’ne göre ba- ğımsızlığına kavuşan sömürge devletlerde, yeni devlet sömürgeci devletin yapmış olduğu antlaşmalarla bağlı değildir. Devletlerin birleşmesi halinde siyasi niteliktekiler hariç yine antlaşma- ların sürekliliği ilkesi esas alınır ve sonraki devlet öncekilerin yaptığı antlaşmalar ile bağlı kalır. Halefiyetle ilgili ikinci mesele malvarlığı, ar- şiv ve devlet borçlarına halefiyet konusudur. 1983 Sözleşmesi’ne göre bir ülke parçasının devri hâlinde el değiştiren ülkede bulunan tüm taşınmazlar yeni devletin olur.

Yanıt Açıklaması: Tanıma ile ilgili bir başka durum “muhariplik” veya “ayaklanan sıfatının tanınması (belligerency veya insurgency)” durumudur. Bu sıfatın tanınması tanınan ile tanıyan arasındaki ilişkilerde savaş hukukunun uygulanması sonucunu doğurur.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukuk kişilerinin yine uluslararası hukuk uyarınca birbirleri açısından hak ve yükümlülük yarattıkları karşılıklı irade beyanına uluslararası antlaşma adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Hart modern devletlerin hukukunu bir kurallar sistemi olarak görür. Bu sistem iki tür kuraldan, birincil ve ikincil (asli ve tamamlayıcı) kuralların birleşiminden oluşur. Birincil kurallar, doğrudan bireylere yönelmişlerdir ve ‘Yap!’ veya ‘Yapma!’ anlamı içerirler. İkincil kurallar ise kurallar hakkındaki kurallardır. Bunlar, kuralların nasıl yapılacağını ve değiştirileceğini, yargılamanın nasıl yapılacağını ve bir kuralın o sisteme dâhil olup olmadığını söyleyen kurallardır. Esasında bu kurallar bütününe ‘sistem’ niteliği veren, Hart’ın ‘tanıma kuralı’ dediği ikincil kuralların son türü olan kuraldır. Bu kural sayesinde, bir kuralın söz konusu sisteme ait olup olmadığını ‘önceden’ söylemek mümkün olabilecektir. Hart ikincil kuralların varlığının, ilkel toplulukların hukuku ile gelişmiş toplumların hukukunu ayıran şey olduğunu söyler. İkincil kurallar, yani hukukun bir sistem niteliği kazanmış olması, hukukun gelişmişliğini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Tarihi süreklilik ilkesi daha çok sınır uyuşmazlıklarında başvurulan bir esastır. Buna göre sınırların saptanmasında egemenlik değişikliğinden önceki ülke sınırları ve burada yaşayan halkların durumu esas alınmalıdır. Uti possidetis adıyla da anılan bu ilke İspanyol idaresinden kurtulan Latin Amerika devletleri arasında uygulanmıştır. Bu çerçevede bağımsızlıklarını kazanan devletler eski İspanyol eyalet sınırlarını yeni devlet sınırı olarak kabul etmişlerdir. Bu ilke daha sonra bağımsızlıklarını kazanan Afrika ve Asya devletleri arasında da uygulanmıştır. 1960 tarihli Sömürge Ülke ve Halklarına Bağımsızlık Verilmesine dair Bildiri’de kolonilerin bağımsızlığa kavuşmaları sırasında ortaya çıkacak sınırlarda mevcut sınırların değiştirilmemesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca BM Adalet Divanı’nın 1986 tarihli Burkina FasoMali Davası’nda tarihi süreklilik prensibinin selfdeterminasyon prensibi ile birlikte sömürgeciliğin tasfiyesi sürecindeki Afrika devletlerinin ülkesel sınırlarına ilişkin mevcut durumun korunmasındaki çıkarları açısından önemli bir hukuk ilkesi olduğuna hükmetmiştir. Ancak Bangladeş ve Pakistan’ın Hindistan’dan ayrılmaları, Eritre’nin Etyopya’dan ayrılması ve Singapur’un Malezya’dan ayrılması gibi bazı durumlarda bu kuraldan sapmalar da yaşanmıştır. Mevcut sınırların korunması ilkesi günümüzde artık sınır çatışmalarının ve etnik temizleme hareketlerinin önlenmesi açısından başvurulan bir hukuk kuralı haline gelmiştir. Sovyetler Birliği’nin dağılması sırasında yapılan 1991 Minsk Antlaşması ile yine aynı yıl açıklanan Alma Ata Bildirisinde birliğe üye cumhuriyetlerin sınırları korunmuş ve bağımsızlık ilanları bu çerçevede tanınmıştır. Yugoslavya devletinden ayrılan cumhuriyetlerin hukuki durumunu ele alan 1992 Badinter Komisyonu raporu da cumhuriyetler arasındaki mevcut sınırların korunması gerektiğine karar vermiştir.

Yanıt Açıklaması: "Hukukun kaynakları" ifadesi, hukuk tekniği açısından, belli bir hukuk sisteminde geçerli olan kuralları belirlemeye yönelmiş ölçütleri karşılamak üzere kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Protokol, antlaşmalar hukukundaki anlamıyla sınırlı nitelikli antlaşmaları ya da bir ana antlaşmayı tamamlayıcı ve ayrıntıları düzenleyici nitelikteki antlaşmaları belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Statü’nün yer verdiği bir başka yardımcı hukuk kaynağı, öğreti/doktrindir. Öğreti, araştırma alanının uzmanlarınca ortaya konan görüşlerdir.

Yanıt Açıklaması: Kozmoloji

Yanıt Açıklaması: Hans Kelsen, hukuku, normların oluşturduğu hiyerarşik bir yapı (normlar hiyerarşisi) olarak görmüştür.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukukta sadece devletlerin, uluslararası teşkilatların ve kısmen de özel kişilerin uluslararası hukuk kişiliği vardır. Uluslararası hukukta kabul gören tanıma göre devlet, belirli bir ülke parçası üzerinde teşkilatlanmış olan bir siyasi otorite altında yaşayan insan topluluğunun oluşturduğu sürekli egemen varlıktır. Bu unsurlara sahip olan devletin uluslararası hukuk kişiliğine haiz olduğu kabul edilir. Bu kişiliğin uluslararası alanda sağladığı hak ve yetkiler ise şunlardır: a) Uluslararası alanda hak sahibi olma ve bu hakkı ileri sürebilme ehliyeti; b) Borçlanma ve eylem ve işlemlerinden sorumlu tutulabilme ehliyeti; c) Diğer uluslararası hukuk kişileri ile hukuki ilişki kurma ehliyeti (Bunun içine uluslararası antlaşmalar yapma, diplomatik ilişki kurma ve devletlere sağlanan hukuki muafiyetlerden yararlanma gibi yetkiler girer).