Uluslararası Hukuk 1

Yanıt Açıklaması: Çekince; uluslararası bir antlaşmaya taraf olmak isteyen bir devlet, antlaşmanın bazı hükümlerinin kendisi için uygulanmamasını veya farklı uygulamasını istemesidir. Antlaşmayı sona erdiren bir sebep değildir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Daha önce de belirttiğimiz üzere devlet belirli bir ülke parçası üzerinde teşkilatlanmış olan bir siyasi otorite altında yaşayan insan topluluğunun oluşturduğu sürekli egemen varlıktır. Bu tanıma göre devletin şu unsurlara sahip olması gerekiyor: 1. Belli bir ülke parçası üzerinde yerleşik olma; 2. Belli sayıda ve kendi kendini idare edebilecek yetenekte bir insan topluluğu; 3. Ülke üzerinde bağımsız bir şekilde egemenlik, yani yasama, yürütme ve yargı alanlarında sürekli olarak etkin kontrol icra eden bir siyasi otoritenin varlığı. 1933 tarihli Montevideo Devletlerin Hak ve Yükümlülüklerine İlişkin Konvansiyon’da da yer alan bu unsurların birer uluslararası örf ve adet kuralı hâline geldiği iddia edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1618-1648 arasında Avrupa’da yaşanan savaş ve karmaşa hâli ‘Otuz Yıl Savaşları’ olarak anılır. 30 Yıl Savaşları, 1648 tarihli Westphalia Barış Antlaşması’yla sonlandırılmıştır. Antlaşma, Avrupa’da Fransız devrim savaşlarından önceki en büyük savaşı sonlandırmaktan çok daha büyük önem taşır. Bu dönemde Avrupa’daki devletler arasındaki dengeye dayanan ilişkiler, Avrupa Kamu Hukuku adı verilen bir tür uluslararası hukuk düşüncesinin ve uygulamasının ortaya çıkmasına neden olur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: ‘Uluslararası hukuk’ ifadesini ilk defa kullanan Bentham’a atıfla Hart, ‘uluslararası hukukun hukuka yeterince benzediğini’ söyler. Ancak bu benzerlik biçim açısından değil içerik açısındandır ve bir ulusal hukuka uluslararası hukuktan daha fazla benzeyen herhangi bir sosyal kurallar grubu yoktur

Yanıt Açıklaması: Divan’ın verdiği kararların sadece dava konusu olayın tarafları açısından ve davayla ilgili olarak bağlayıcılık taşır. Bunun anlamı, Divan’ın verdiği bir kararın sonradan meydana gelecek olaylar açısından bir ‘kural’ niteliği taşımadığıdır. Bu açıdan Divan’ın işlevi, özellikle Anglo-Sakson hukukundaki yargı kararlarının sonraki davalar açısından diğer mahkemeleri de bağlayıcı rolünden açıkça ayrılmıştır. Bununla birlikte, gerek Divan’ın gerekse başka yargı organlarının verdikleri kararları istikrarlı bir şekilde benzer olaylar açısından da devam ettirdikleri gözlemlenmekte ve hatta beklenmektedir. Kısaca ifade edecek olursak Divan’ın vermiş olduğu bir karar, sonraki davalarda verilecek kararın temelini oluşturmaz ancak Divan, daha önce benzer bir olayda verdiği karardan, yeni davada yararlanabilir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Öğreti, Statü'nün yer verdiği bir yardımcı hukuk kaynağıdır.

Yanıt Açıklaması: Westpahlia Barışı’nın ardından Avrupalı devletler arasındaki uygulamaların gelişmesiyle varlık kazandığı çeşitli devletler ve hukukçularca iddia edilmiş ilkelerin genel ifadesine Avrupa Kamu Hukuku adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Devletler arasındaki ayrımın bir nedeni devletlerin iç örgütlenmesindeki farklılıklara dayanmaktadır. Bu açıdan ilk kategoride yer alan basit devlette uluslararası kişilikle ilgili yetkiler tek bir siyasi otoritenin elinde (genellikle hükümet, bazen meclis) toplanmıştır. Buna karşı bileşik devletler adı verilen ikinci türde bu yetkiler merkez ve alt otoriteler arasında paylaşılmıştır. Bu tür kendi içinde şahsi birlikler, gerçek birlikler, konfederasyonlar ve federasyonlar şeklinde tezahür ederler.

Yanıt Açıklaması: Antlaşmalar ile örf ve adet kuralları arasındaki ilişkide son olarak uluslararası hukukun emredici kuralları konusuna da değinmek gerekiyor. Uluslararası literatürde ‘jus cogens’ kurallar olarak bilinen bu kurallar, 1969 tarihli Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesi’nin 53. maddesinde yer alır.

Yanıt Açıklaması: Devletler arasında hazırlanmış ve yetkili kişilerce resmileştirilmiş bir antlaşma metninin varlığı, yürürlüğe girmiş, dolayısıyla hak ve yükümlülük doğuran bir antlaşmanın ortaya çıktığı anlamına gelmez. Bağlayıcı bir metin olarak antlaşmanın varolabilmesi için, ‘bağlanma’ adı verilen bir sürecin daha sonuçlanması gerekir. Onaylamayla bağlanma, yetkili devlet temsilcilerinin tevsik ettikleri antlaşma metninin, iç hukuklarda öngörülen mekanizmayla devlet adına bağlayıcı olduğunun kabulü anlamına gelir. Antlaşma görüşmelerine katılmamış bir devlet, antlaşmanın tarafı olmak istediğinde katılmayla bağlanma usulünü gerçekleştirmiş olur. Bağlanma tarihi, kural olarak, bir tarafın bağlanma iradesinin diğer taraf veya taraflarca resmi olarak bilindiği andır.

Yanıt Açıklaması: BM Şartı md. 102’ye göre üye devletlerin Şartın yürürlüğe girmesinden sonra akdedecekleri her antlaşma veya uluslararası taahhüt BM Genel Sekreterliği’ne tescil edilecektir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Divan aynı kararında uluslararası hukuk kişiliğinin kapsamı bakımından teşkilatlar ile devletler arasında bir paralellik kurulamayacağını ve her bir teşkilatın hak ve yetkilerini saptamada ilgili teşkilatların kurucu antlaşmasına bakılması gerektiğini ifade etmiştir. Bununla beraber uygulamada teşkilatların genellikle şu yetki ve imtiyazlara haiz olduğu görülmektedir: a) antlaşma yapma yetkisi; b) Uluslararası talepte bulunma yetkisi; c) Üye devlet ülkelerinde temsilci bulundurma ve bir takım muafiyetlere haiz olma; d) Uluslararası alanda sorumluluk.

Yanıt Açıklaması: Pacta sunt servanda – Ahde vefa

Yanıt Açıklaması: Pacta sunt servanda –ahde vefa- çerçevesinde devletlerin diğer devletlerle yaptığı antlaşmalara bağlı kalmaları gerektiği ilkesidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: md. 15

Yanıt Açıklaması: Devletlerin halefiyeti hususundaki uluslararası kuralları düzenleyen iki antlaşmadan ilki 1978 tarihli Devletlerin Antlaşmalara Halefiyeti Sözleşmesi ve ikincisi de 1983 tarihli Devlet Malları, Arşivleri ve Borçlarına Halefiyet Sözleşmesi’dir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukukta kabul edilen tek taraflı hukuki işlemler; vazgeçme, tanıma, tebliğ, kınama ve tek taraflı söz vermedir.

Yanıt Açıklaması: Esasında hakkaniyet ve nısfeti teknik anlamıyla bir ‘hukuk kaynağı’ olarak görmek zordur. Zira bu konuda farklı görüşler de bulunmakla birlikte, hakkaniyet ve nısfete göre karar verme, Divan’ın, davanın taraflarının kabul etmesi şartıyla, mevcut uluslararası hukuku zorunlu olarak uygulamak yeri- ne, daha esnek karar vermesini olanaklı kılar.

Yanıt Açıklaması: 1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 90. maddesi, bir sonraki başlık altında ele alacağımız usul uyarınca yürürlüğe giren uluslararası antlaşmaların kanun hükmünde olduğunu belirtir. Türk hukuk sisteminde uluslararası antlaşmalar her ne kadar kanunlarla eş sayılmışsa da Anayasanın 90. maddesiyle belli bir ayrıcalığa sahiptirler. Bu ayrıcalık, usulüne göre yürürlüğe girmiş uluslararası antlaşmaların Anayasaya aykırı oldukları iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamamasından kaynaklanır.

Yanıt Açıklaması: Günümüz uluslararası hukuk sistemi, Birleşmiş Milletler (BM) çatısı altında somutlaşmıştır. Savaşın atom bombalarıyla bitirilmesinden yaklaşık bir buçuk ay önce imzalanan BM Şartı, 1945 Ekim’inde yürürlüğe girmiştir. BM’nin temel hedefi, uluslararası ilişkilere hukuk ve düzen getirilmesi ve etkin bir kolektif güvenlik sistemi kurulmasıdır. Doğru cevap D'dir.