Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Lordlar Kamarası İngiliz Siyasal sisteminde parlamentoyu oluşturan meclislerden biridir. Millet meclisi ve cumhuriyet senatosu 1961 Anayasasının ilk halindeki iki meclisli parlamentoyu oluşturan meclislerdir. Heyet-i Âyan ve Heyet-i Mebusan ise ilk parlamento olan Meclis-i Umumi’yi oluşturan iki meclistir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası’nın başlangıç bölümünde, şu ilkeler yer almaktadır: a) Atatürk inkılap ve ilkelerine bağlılık b) Atatürk milliyetçiliği c) Atatürk medeniyetçiliği d) Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi e) Milli egemenlik f) Anayasanın ve hukukun üstünlüğü g) Hürriyetçi demokrasi h) Kuvvetler ayrılığı i) Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği j) Laiklik k) “Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu”.

Yanıt Açıklaması: Anayasa hukukçusunun ilgi alanı sadece anayasa metnini değil, ülkenin anayasal ve siyasal hayatıyla çok yakından ilgili olan, seçim kanunları, siyasi partiler kanunları, yasama meclisleri içtüzükleri ve temel hakları düzenleyen kanunlar gibi diğer kanunları da içine alır. Bunların dışında, diğer hukuk dallarında olduğu üzere, yargı kararları (içtihatlar) ve bilimsel eserler (doktrin) anayasa hukukunun da önemli kaynaklarındandır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de gizli oy ilkesi, 1950 yılında kabul edilmiştir. Açık sayım ve döküm ilkesi de gizli oy ilkesi gibi, ülkemizde 1950 yılında kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal devlet, devletin sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla, sosyal ve ekonomik hayata aktif şekilde müdahalesini meşru ve gerekli gören bir devlet anlayışı olarak tanımlanabilir

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de I. ve II. Meşrutiyet dönemlerinde, servete bağlı oy ilkesi uygulanmıştır. 1924 yılında seçim kanununda yapılan değişiklikle, erkekler için genel oy hakkı kabul edilmiş; 1934’te ise bu hak, kadınlara da tanınmıştır. Böylece, 1934’ten bu yana Türkiye’de genel ve eşit oy sistemi mevcut olmuştur. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Devletin zorunlu din eğitimine ilişkin çalışmalar yapması laiklik ilkesinin esaslarından değildir

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyıl demokratik devrimleri özü bakımından burjuva devrimleridir. Bu devrimlerle burjuvazi, aristokrasiyi tasfiye etmek, hükümdarlığı da ortadan kaldırmak veya onun yetkilerini sınırlandırmak suretiyle, kendi hak ve hürriyetlerini güvence altına almaya çalışmıştır. Bu dönemde ortaya çıkan yazılı anayasalar, bu büyük sosyal dönüşümü hukuken tescil eden belgelerdir. Amerikalı siyasal bilimci Barrington Moore, bunu “Burjuvazi yoksa demokrasi de olmaz.” cümlesiyle veciz şekilde ifade etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal devlet, devletin sosyal barışı ve adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif şekilde devletin müdahalesini gerekli gören bir devlet anlayışıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanların hayatlarını ve haklarını güvenceye kavuşturmak amacıyla, bir kısım haklarını üstün bir otoriteye (devlete) devretmelerine "toplum sözleşmesi" denir.

Yanıt Açıklaması: Divan, padişahın yanında devlet yetkilerinin kullanılmasına katılan organlardan biridir. Merkezi hükümetin temsilcileri ve Hareket Ordusu temsilcileri Meclis-i Umumi’nin içinde yer almamaktadır. Meclis-i Umumî iki meclisten meydana gelmektedir. Heyet-i Mebusan üyeleri halk tarafından iki dereceli seçimle belirlenmektedir. Heyet-i Âyan adını taşıyan meclisin ise bütün üyeleri, padişah tarafından atanmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Maddi Hukuki Eşitlik: Aynı durumda bulunanlara haklarda ve ödevlerde, yararlarda ve yükümlülüklerde, yetkilerde ve sorumluluklar ile fırsatlarda ve hizmetlerde eşit davranılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İdari davaların bir kısmında ilk ve son inceleme mercii, bir kısmında ise son inceleme (temyiz) mercii Danıştaydır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel oy sistemi, oy hakkına, yaş, kısıtlılık veya özellik gösteren bazı görevlerde bulunma gibi makul sebeplerle sınırlamalar getirilmesine engel değildir. 1982 Anayasası’nın ilk şeklinde (m. 67/3) oy verme hakkı, yirmi bir yaşın doldurulmuş olması şartına bağlanmıştı. Anayasa’da 17.5.1987 tarihli ve 3361 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle oy verme yaşı indirilmiştir. Buna göre, seçimlerin ve halkoylamasının yapıldığı yılda, ay ve gün hesaba katılmaksızın, 20 yaşına giren her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir. Seçme yaşı, Anayasa’da 23.7.1995 tarihinde yapılan değişiklikle daha da düşürülmüştür. Buna göre “on sekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma haklarına sahiptir”.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası’nın getirdiği en önemli yeniliklerden biri de laiklik ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. En az üçer gün ara ile yapılacak oylamaların ilk ikisinde üye tamsayısının üçte iki çoğunluk oyu sağlanamazsa üçüncü oylamaya geçilir üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğunu sağlayan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. Bu oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu sağlanamadığı takdirde üçüncü oylamada en çok oy almış bulunan iki aday arasında dördüncü oylama yapılır, bu oylamada da üye tamsayısının salt çoğunluğu ile Cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde derhal Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri yenilenir.

Yanıt Açıklaması: 1876’da Kânûn-i Esâsî’nin kabul edilmesiyle ilk parlamento olan Meclis-i Umumi kurulmuştur. Bu parlamento Heyet-i Âyan ve Heyet-i Mebusan adı verilen iki meclisten oluşmaktadır. İlkinin üyeleri padişah ikincisinin üyeleri halk tarafından seçilmektedir

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanına bir anayasa değişikliği kanununu halkoyuna sunma yetkisi 1982 Anayasası ile verilmiştir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasacılık akımının tarihsel kökeninde, hükümdarların mutlak iktidarını burjuvazinin hak ve hürriyetleri lehine sınırlandırma çabası yattığına göre, bunu gerçekleştirecek aracın, “kuvvetler ayrılığı” ilkesi olduğu düşünülmüştür. İngiliz düşünürü Locke ve Fransız düşünürü Montesquieu tarafından savunulmuş olan, fakat literatürde daha çok bu ikincisinin adıyla özdeşleştirilen teoriye göre, devletin yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç iktidarı vardır. Yasama iktidarı, genel ve objektif hukuk kuralları koyma iktidarı; yürütme iktidarı, bu kuralları somut ve bireysel durumlara uygulama iktidarı; yargı iktidarı da bu kuralların uygulanmasından doğan hukuki ihtilafları çözme iktidarıdır. Montesquieu ve onu izleyenlere göre, birey hak ve hürriyetlerinin korunabilmesi ve güvence altına alınabilmesi için, bu üç kuvvetin ayrı devlet organlarına verilmesi gereklidir. Bu kuvvetlerden ikisi, hele üçünün aynı elde toplanması hâlinde, bundan istibdat yönetimi doğar. Kuvvetlerin ayrılmış olduğu bir ülkede, bu kuvvetlerin birbirlerini frenlemesi ve dengelemesi (checks and balances) sayesinde, birey hürriyetleri devlete karşı korunmuş olur.

Yanıt Açıklaması: İbadet hürriyetinin, Anayasa’nın 14. maddesinde sayılan amaçlarla kötüye kullanılması yasaklanmıştır. Anayasa Mahkemesi de din hürriyetinin vicdan ve ibadet hürriyeti unsurları arasında ayrım yapmakta; “bireyin manevi hayatına ilişkin olan” vicdan ya da dini inanç hürriyetinin sınırsızlığını kabul etmekte; bireyin manevî hayatını aşarak toplumsal hayatı etkileyen eylem ve davranışların, yani ibadetlerin ise kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu menfaatlerini korumak amacıyla sınırlanabileceğini belirtmektedir.