Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasal gelişmenin ilk adımı olarak, 1808 yılında merkezi^ hüku^metin temsilcileri ile a^yan temsilcileri arasında kabul edilip imzalanan Sened-i İttifak gösterilir.

Yanıt Açıklaması: Tali kurucu iktidarın anayasayı değiştirmesi konusunda ülkeler, katılığın derecesi yönünden farklı yöntemler kabul etmişlerdir. Bunlar arasında, yasama meclisinde (veya meclislerinde), 3/5, 2/3, 3/4 gibi nitelikli çoğunluklar aranması; bir kereden fazla görüşme şartı; zorunlu veya ihtiyarî (seçimlik) halk oylaması; birbirini izleyen iki yasama meclisi tarafından kabul şartı; anayasanın bazı bölümlerinin değiştirilmesinin daha da güçleştirici şartlara bağlanması; nihayet anayasanın bazı hükümlerinin değiştirilemez kılınması gibi, çeşitli yöntemler sayılabilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Millî Güvelik Konseyi, yönetime el koyarak kendisini 1961 Anayasası ile bağlı hissetmeksizin yeni bir anayasa çalışmalarına başlamıştır. Bu durum Millî Güvenlik Konseyi'nin aslî kurucu iktidar olarak hareket ettiğinin göstergesidir. Yeni anayasa hazırlanana dek Millî Güvenlik Konseyi, öncesinde Cumhuriyet Senatosu ile Millet Meclisi'ne ait yasama yetkisinin sahibi olduğunu da ifade etmiştir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi, ilk Osmanlı-Türk Anayasası da 1876 yılında kabul edilmiş olan “Kânûn-i Esâsî” dir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa, temel hak ve hürriyetlerin ancak anayasada belirtilen şartlarla sınırlanabileceğini öngörmüş, böylece sınırlamanın da bazı sınırlarını kabul etmiştir. a) Sınırlama, ancak kanunla yapılabilir. b) Sınırlama, anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olmak zorundadır.  Ayrıca sınırlamanın, anayasanın sadece sözüne değil, ruhuna yani anayasanın bütününe ve ondan çıkan temel anlama da aykırı olmaması gerekir. c) Kanuni sınırlama, ancak anayasanın ilgili maddesinde o hürriyet için öngörülmüş sınırlama sebeplerine dayanabilir. d) Ölçülülük ilkesi: Bu ilke, sınırlamada başvurulan aracın sınırlama amacını gerçekleştirmeye elverişli olmasını; bu aracın, sınırlama amacı açısından gerekli olmasını ve araçla amacın ölçüsüz bir oran içinde bulunmamasını ifade eder. e) Hakkın özü ve demokratik toplum düzeninin gerekleri: 1961 Anayasası, Federal Alman Cumhuriyeti Anayasası’ndan esinlenilerek, kanunun temel hak ve hürriyetlerinin özüne dokunamayacağı ilkesini kabul etmiştir (m. 11/2). Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Başkanlık hükümeti, yasama ve yürütme kuvvetlerinin sert ve kesin bir biçimde ayrıldığı hükümet sistemidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Seçimlerin başlamasından bitimine kadar yetkili merci Yüksek Seçim Kuruludur

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası'na göre siyasal parti grupları en az yirmi üyeden oluşmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Siyasal partilere ilişkin bu hükümlerin yanında, çalışanlara (işçilere ve kamu görevlilerinsendika kurma hakkının tanınması (m.46), işçilere toplu sözleşme ve grev hakları gibi etkin bir sendikacılığın vazgeçilmez unsurları olan hakların verilmesi (m.47), herkesin önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahip olduğunun belirtilmesi (m.29), kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının organlarının kendileri tarafından ve kendi üyeleri arasından seçilmesi ve idarenin, seçilmiş organları bir yargı mercii kararına dayanmaksızın geçici veya sürekli olarak görevinden uzaklaştıramaması (m.122), çoğulcu bir toplum yapısının gelişmesini kolaylaştırıcı nitelikte hükümlerdir. 1924 Anayasası’nda yer almayan sosyal devlet ilkesinin getirilmesi ile birlikte, devletin sosyal barışı ve adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif şekilde devletin müdahalesini gerekli gören bir devlet anlayışı tanınmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Anayasa Mahkemesi’nin kurulmasını ve kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetiminin kabulünü, 1961 Anayasası'nın en önemli ve etkili yeniliklerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Klasik anayasa hukuku, hükumet sistemlerini sınıflandırırken, yasama ve yürütme kuvvetlerinin birbirleriyle olan ilişkilerini kriter olarak kabul etmektedir.

Yanıt Açıklaması: vatandaşların devlete karşı güven beslemeleri ve kendi kişiliklerini korkusuzca geliştirmeleri için gerekli olan ve Anayasa'da "Cumhuriyetin nitelikleri" arasında bütün uygar demokratik rejimlerin temel özelliklerinden biri olan, devletin eylem ve işlemlerinin kurallara bağlı olan hukuk devleti ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: Seçimler seçmenlerin temsilcilerini doğrudan doğruya seçip seçememeleri bakımından, tek dereceli ve iki dereceli olarak ikiye ayrılır. Tek dereceli seçimde seçmenler, temsilcilerini doğrudan doğruya seçerler. İki dereceli seçimde ise seçmenler, ilkin ikinci seçmen adı verilen bir grup seçmeni seçerler; temsilciler de daha sonra bu ikinci seçmenler tarafından seçilir. Türkiye’de 1946 yılına kadar iki dereceli seçim uygulanmıştır. 1946 seçimleri, tek dereceli sisteme göre yapılan ilk seçimler olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kooptasyon: Kuruluşların kendi temsilcilerini kendilerinin belirlemesi yoludur.

Yanıt Açıklaması: Genel Oy: Servet, vergi öğrenim durumu ve cinsiyet gibi nitelik sınırlandırmaları olmaksızın bütün yurttaşların oy kullanma hakkına sahip olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Yürütme organının eylem ve işlemlerinin yargısal denetimi konusunda iki sistem vardır. Adli idare veya yargı birliği sistemi; yürütme organının eylem ve işlemlerinin yargısal denetimini genel yargı organlarına bırakır. İdari yargı sistemi ise yürütmenin eylem ve işlemlerinden doğan hukuki uyuşmazlıkların çözümünü, genel mahkemelere değil, özel birtakım yargı kuruluşlarına yani idare mahkemelerine bırakır. Türkiye’de de yüzyılı aşkın bir süredir uygulanmakta olan sistem “idari yargı” sistemidir. Doğru cevap C’ dir.

Yanıt Açıklaması: Kurucu Meclis Milli Güvenlik Konseyiile kuruluş, görev ve yetkileri bu kanunda belirtilen Danışma Meclisi’nden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Burjuva devrimleri büyük sosyal dönüşümü hukuken tescil eden belgelerdir. Amerikalı siyasal bilimci Barrington Moore, bunu “Burjuvazi yoksa demokrasi de olmaz. “ cümlesiyle veciz şekilde ifade etmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal devlet, devletin sosyal barışı ve adaleti sağlamak amacıyla toplumsal ve ekonomik yaşama müdahalesini gerekli kılan devlet anlayışı; çoğulcu demokrasi, siyasal çoğunluğun etkin şekilde sınırlandığı ve çeşitli siyasal ve sosyal güçlerce paylaşıldığı demokrasi anlayışıdır.  Çoğunluk iradesinin daima kamu iyiliğine yöneldiğini ve hiçbir zaman yanılmadığını varsayan anlayış “çoğunlukçu demokrasi” anlayışıdır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü anlamında ilk anayasalar, 1787 ABD ve 1791 Fransa anayasalarıdır.