Eleştiri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Tanzimat’ın birinci neslinde tenkit konusunda dikkati çeken bir diğer şahsiyet de Ziya Paşa’dır. Şiir ve İnşâ makalesinde divan edebiyatını reddedip bizim gerçek edebiyatımızın halk edebiyatı olduğunu söyleyerek edebiyatımızda âdeta ihtilâl yapan Ziya Paşa, daha sonra Harâbat Mukaddimesi’nde kapılarını eski edebiyata tekrar açarak tezada düşer ve Namık Kemal’in çok ciddi tenkitlerine muhatap olur.Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Devrinin popüler edebiyat anlayışı olan romantizmi eleştiren, aynı zamanda Türk edebiyat tarihinin ilk tenkitli monografisi olan Victor Hugo isimli eser Beşir Fuad tarafından yazılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hamit’e göre; “Halkın rağbet ettiği, millî ahlâk ve âdetlerimizi gösteren millî tiyatro eserleri, herkesin bildiğini tekrarlamaktan başka bir şey yapmayan birer ahlâk risalesidir. Asıl millî tiyatro eserleri ise; seyircilere herkesin iyi bildiği kendi hayatlarını değil, tanımadıkları cemiyetlerin veya azınlıkların hayatlarını, islâm veya Osmanlı tarihinin muhteşem olaylarını anlatan eserlerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Süleyman Paşa’nın Mebani’l-İnşa adlı eseri değişen zihniyetin belagat kitaplarına yansımasını göstermesi ve bir model oluşturması bakımından dikkate değer özellikler taşır.

Yanıt Açıklaması: Divanların başında şiir ve şair kavramlarını açıklayan, şairin divan tertip etme gerekçesini ifade eden mensur veya manzum/mensur karışık olmak üzere yazılmış bölümlere dibace denir. Tezkirelerin başındaki benzer nitelikli metinler ise mukaddime olarak adlandırılır. Mesnevilerin yazılış nedenlerinin anlatıldığı, çoğunluğu kurmaca olan konular da genellikle sebeb-i telif veya sebeb-i nazm-ı kitâb gibi başlıklar altında anlatılır.Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Latifî, eserinin “Filibeli Fani” maddesinde onun şairlere öğütlerini nakleder. Bu öğütler, diğer kaynaklarda da yinelenen ve klasik dönemin anlayışını yansıtan genel ilkelerdir: 1. Şiire başlayan kişinin kelime dağarcığının, sözlük bilgisinin geniş olması gerekir. 2. Şiirden anlamak şair olmak kadar önemlidir. 3. Şair, bilgisiz kişilerin övgülerine aldanıp gurura kapılmamalıdır. 4. Şairin kendini ve şiirini övmesi yakışık almaz. 5. Şair, ibadetlerini aksatacak kadar şiirle fazla meşgul olup eğlenceye dalmamalıdır (Latifî 1999: 166).

Yanıt Açıklaması: Başlangıçta sadece hat sanatıyla ilgili olarak kullanılan meşk, zamanla musikiden mimariye ve minyatürden şiire kadar bütün geleneksel sanatların öğretiminde kullanılmış bir yöntemdir. Medreselerde bu yöntem usta-çırak ilişkisi içinde meşk geleneğine uyarak öğretilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Şair tezkirelerinin mukaddimelerinde şiirin ne olduğu, kökeni, biçim ve içerik bakımından özellikleri gibi poetikaların temel konuları olan sorunlar irdelenir. Ardından gelen bölümlerde şairlerin biyografilerine ilişkin bilgiler verilir, edebî kişiliklerine ilişkin tespitler sıralanır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Belagat, bir düşünce ya da duygunun yerinde ve zamanında, manası en açık bir biçimde ve akıcı bir dille ifade edilmesidir. Belagat, bir ilim dalı olarak üç kısma ayrılır: Meani, beyan ve bedî. Meani, sözün duruma uygun bir şekilde nasıl ifade edileceğini; beyan, bir maksadın birbirinden farklı usullerle nasıl dile getirileceğini, bedî, ise maksadı ifade eden söze, anlam ve ahenk açısından güzellik verme yollarını gösterir.

Yanıt Açıklaması: Divanların başında şiir ve şair kavramlarını açıklayan, şairin divan tertip etme gerekçesini ifade eden mensur veya manzum/mensur karışık olmak üzere yazılmış bölümlere dibace denir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal'in, 29 Mart 1883’te Sorbon’da verilen “L’Islamisme et la Science” başlıklı konferansta, İslâm dininin ilerleme, gelişme ve medeniyete engel olduğu iddiasına cevap niteliği taşıyan eseri Renan Müdâfaanâmesi'dir.

Yanıt Açıklaması: Meşk: Yazı hocasının ders olarak verdiği yazı örneği. Öğrenmek ve alışmak için yapılan çalışma. Başlangıçta sadece hat sanatıyla ilgili olarak kullanılan meşk, zamanla musikiden mimariye ve minyatürden şiire kadar bütün geleneksel sanatların öğretiminde kullanılmış bir yöntemdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Mizancı Murat ayrıca Türk edebiyatında uygulamalı eleştirinin de ilk örneklerini veren insandır. Savunduğu “ahlâkî edebiyat” adı verilen edebî eleştiri yöntemini, Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre, Recaizade Mahmut Ekrem’in Vuslat ve Sâmipaşazâde Sezai’nin Sürgüzeşt adlı eserlerinde uygulamıştır.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat’ı II. Nesli, “bireyciliği, büyük ihtiras ve ıstırapları” ön plana çıkararak, eserlerinde daha çok “estetik yaklaşımı” önceler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyat›nda bu türün ilk örneği, Ali Şiir Nevayî’nin Mecalisü’n-Nefayis adlı eseridir. Nevayî’den önce Fars edebiyatının büyük ustası Camî, Baharistan’ını, aslen bir Türk olan Emir Devletşah da Tezkiretü’ş-Şu’ara adlı eserini aynı muhitte yazmışlardır. Osmanlı tezkire geleneğine modellik eden bu üç tezkire, “Herat Tezkireleri” diye adlandırılır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ziya paşa batı tiyatrosunu da eleştirmiştir. Ona göre batı tiyatrosu insan hallerini detaylı vermesinden dolayı genel ahlaka hizmet etmemektedir. Doğru cevap D'dir.