Eleştiri Tarihi

Yanıt Açıklaması: İstenilen seviyede bir eleştirinin sadece edebiyatta değil, bütün bir düşünce hayatımızda yer etmediği fikrine İbrahim Alaattin de katılmaktadır. 1935’te Perşembe dergisinde çıkan Tenkit Yokluğu, Edebiyatta Tenkit, Tenkit Ne Demektir adlı yazılarında eleştiri yokluğunu bilim anlayışının yeterince oturmamış olmasına, felsefi terbiyenin yokluğuna ve en önemlisi de düşünce özgürlüğüne alışkın olmayışımıza bağlamaktadır. Ona göre eleştiri, inceleme, araştırma, yorumlama, tarif ve hüküm verme işidir; her türlü düşüncenin terazisi, ölçüsüdür. Buna uygun olarak eleştirmen de eş dost eserlerine övgüler düzen, okumadan kararlar veren, çıkarlarına uygun hareket eden bir kimse olmamalı; eleştirinin sanat ve edebiyattaki rolünü hazmetmiş, tarafsız, dürüst ve gerçekleri gören bir eleştirmen olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Mehmet Kaplan’ın bu tespiti, Tanzimat’tan bugüne kadarki edebiyatımız için yapılmıfl en kapsamlı, en doğru tespitlerden birisidir. Bu paragraf, yeni Türk edebiyatını besleyen üç temel kaynağı göstermektedir. Bunlar: 1. Klasik edebiyat 2. Batı edebiyatı 3. Halk edebiyatı’dır.Doğru yanıt B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’de kullanılan tenkid ve onun eş anlamlısı olan eleştiri kavramları, Fransızcadaki yargılamak anlamına gelen “critique” teriminin karşılı¤ıdır. Tanzimat dönemi aydınları, Batı kültüründe bulunan bu terimi önceleri “muaheze” kelimesiyle, daha sonraları “tenkid”, “intikad” kelimeleriyle karşılamışlardır. Terimleri Türkçeleştirme akımı başlayınca “eleştiri” terimi yaygınlaşmıştır.Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 1923-1938 dönem edebiyatının temel ilkelerinden birisi köklere dönüş olduğu için edebiyat dünyasında da bu çerçevede antolojilere ve edebiyat tarihlerine çok rastlanmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Ara Nesil sanatçıları aynı zamanda roman, hikâye, şiir ve diğer edebî türlerde yazılmış pek çok eseri Fransızca’dan Türkçe ’ye çevirmişlerdir. Böylece, onların tercümeleri sayesinde Türk edebiyatına yeni temler girmiştir. Bu bağlamda C seçeneğinde yer alan ifadenin hatalı olduğu anlaşılmaktadır. Doğru seçenek C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Fikir, his, hayal ve zevk güzel bir eserin temel dayanaklarıdır. Bu dört unsura Batı retoriğinde “edebî nitelikler (facultés litteraire)” deniliyordu. Recaizade, bu ayrımıyla Batı retoriğinin “güzel söz” ile ilgili ölçütlerini benimsemiş oluyor. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1923-1938 döneminde eleştirmenliğiyle ön plana çıkan ve Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında öznel eleştiri anlayışıyla dikkat çeken ilk isim olan Nurullah Ataç eleştiri üzerine görüşleriyle de eleştirinin bağımsız bir alan olması konusunda önemli katkılarda bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: C seçeneğinde yer ala Tevfik Fikret, Servet-i Fünun Dönemi yazarları arasında yer almaktadır. Bu bağlamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Otobüsteki insanlar kadar gerçek insanları anlatması gerektiği" ifadesi Halikarnas Balıkçısı'nın roman hakkındaki görüşüdür.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Ara Nesil’de Eleştiri adlı eser Mahmut Babacan tarafından kaleme alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Marksist eleştirinin bir diğer önemli ismi Ahmet Oktay’dır. Nesnel eleştiriyi benimsediğini söyleyen yazar, tıpkı çağdaşları Fethi Naci, Asım Bezirci ve Attilâ İlhan gibi Plehanov’un toplumsal gerçekçi eleştiri anlayışından yararlanır. Ahmet Oktay, eleştiride önce incelenen eserin özünü toplumbilim diline çevirmeyi, bu özün tarih ve şimdiki zaman içindeki yerini belirtip tartışmayı, sonra da özüsaran giysiyi, estetiği incelemeyi amaçlar.

Yanıt Açıklaması: 1923-1960 edebiyat tarihi ve eleştiri arasındaki ilişki bağlamında başlayan tartışmada edebiyat tarihini nesnel bir yöntem kullanan alan olarak kabul eden Ataç, 1. Eleştiriyi öznel tarafı ön planda bir sanat olarak kabul eder ve eleştirmenin de objektif olamayacağı düşüncesini benimser. 2. Sabahattin Eyüboğlu ise, edebiyat tarihi, edebi eleştiri ve estetiğin sınırlarının birbiriyle karıştığı ve her üç alan birer disipline dönüştüğünde bu karışıklığın ortadan kalkacağı fikrindedir.

Yanıt Açıklaması: Asım Bezirci, Hüseyin Cöntürk, Tahir Alangu, Cevdet Kudret, Vedat Günyol, Metin And, Nurullah Berk gibi isimler nesnel eleştiriyi oturtmaya çalışmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Dilimiz bir zamanlar Arapça Farsçanın ve bugün de Fransızcanın etkisinde kalmış olmakla tabiliğini kaybetmiştir. Bilhassa süs kaygısı dilimizin suni bir hal almasına yol açmıştır. Bütün bunlardan dilde ve edebiyatta doğallığa dönmekle kurtulabiliriz. Eski dilimiz hastadır, içinde gereksiz ve yabancı kaideler yer almaktadır. Bunların başında Türkçeye uymayan çokluk şekilleri ve tamlamalar gelmektedir; bunlar dilimizde yer aldıkça dilimiz saf ve millî sayılamaz. Yazı diliyle konuşma dilinin İstanbul Türkçesi çerçevesinde birleştirilmesi aydınlarla halk arasındaki dil ikiliğini ortadan kaldıracak ve edebiyatımız sağlıklı bir anlatıma ulaşacaktır. Türkçenin gramer özelliklerini öğrenmeli ve yaymalıyız; bu özellikleri bozan yabancı kaideleri atmalıyız. Arapça, Farsça edatları ve tamlamaları kullanmamalıyız. Tamlamaları Türkçenin mantığa göre yapmalıyız.

Yanıt Açıklaması: Belagat, bir düşünce ya da duygunun yerinde ve zamanında, manası en açık bir biçimde ve akıcı bir dille ifade edilmesidir. Belagat, bir ilim dalı olarak üç kısma ayrılır: Meani, beyan ve bedî. Meani, sözün duruma uygun bir şekilde nasıl ifade edileceğini; beyan, bir maksadın birbirinden farklı usullerle nasıl dile getirileceğini, bedî, ise maksadı ifade eden söze, anlam ve ahenk açısından güzellik verme yollarını gösterir. Osmanlı medreselerinde başlanıçta Arapça ve Farsça belagat kitaplarının okutulduğu bilinmektedir. Arapça belagat kitaplarının başında Sekkakî tarafından yazılan Miftahü’l-Ulum ile Hatib el-Kazvinî’nin yazdığı Telhisü’l-Miftah gelir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemdeki eser tanıtımı ve eleştiri bağlamında dikkat çeken isimlerden birisi de Fuat Köprülü’dür. Köprülü, 1917 tarihinde Yeni Mecmua dergisinde çıkan Harabat, Ozan ve Harname isimli yazılarında eser ve dönem eleştirisine yer verir.