Eleştiri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Servet-i Fünûn dergisi 27 Mart 1891’de D. Nikolaidi’nin sahibi olduğu Servet gazetesinin eki olarak çıkmaya başlamış bir yayın organıdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Eleştiri hem bir işin adı, hem bu iş sonunda orta çıkan ürünün adıdır. Bundan dolayı bu teriminin genel kullanımda iki farklı anlamı vardır: 1. En geniş anlamında eleştiri, sanatın yahut edebiyatın incelenmesi, tartışılması, değerlendirilmesi, yargılanması işidir. 2. Edebî bir eser yahut bir sanat eseri üzerine verilen hükümdür. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Roman etrafında olmasa da bu türden kurgusal eserlerin ilk örneği bağlamında Epope (destan) üzerinde karşılıklı tartışmalara varan bir eleştiri ortamı söz konusu olur. Ali Canip 1918’de Yeni Mecmua’da Epope Nedir? ve 1919’da Büyük Mecmua’da Epope Asrî Bir Nevi Midir? ve Yine Epopeye Dair yazılarında destanların milletle olan bağlantısına temas eder ve modern zamanlarda artık epope yazılamayacağını çünkü destanların inanç konusu olmaktan çıktığını söyler, Ziya Gökalp’ın yeni destanlar yazılabileceği görüşünün doğru olmadığını belirtir, Fuat Köprülü’nün itirazlarına da cevap verir

Yanıt Açıklaması: Ali Canip, bu yazılarında bir polemik ve eleştirilere cevap havasından ziyade tam bir sistem arayışı içerisinde görülür. Bilhassa Türk Yurdu’nda çıkan Garp Mektebinin Amilleri ve Millî Lisan ve Millî Edebiyat yazısında Bilhassa Servet-i Fünuncuların oldukça önemsedikleri Taine’in “ırk, muhit, an” anlayışının artık çürümüş olduğunu, bilhassa bir edebiyattaki değişikliği açıklamak için bunların artık yetmediğini belirtir.

Yanıt Açıklaması: 1960 sonrasında Mehmet Kaplan, Adnan Benk, Berna Moran gibi isimler akademik kriterlere bağlı olarak bir eleştiri anlayışını oturtmaya çalışmışlardır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat’ın I. Nesli “sosyal ve politik fikirleri” edebiyatın merkezine yerleştirip, eserlerinde genellikle “sosyal fayda” anlayışını gözetmişlerdir. Tanzimat’ın II. Nesli ise “bireyciliği, büyük ihtiras ve ıstırapları” ön plana çıkararak, eserlerinde daha çok “estetik yaklaşımı” öncelerler.

Yanıt Açıklaması: Batılı anlamda tiyatro, Türk edebiyatına Tanzimat’la birlikte girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat devrinin önde gelen isimlerinden birisi olan Namık Kemâl tiyatroyu bir eğitim ve eğlence aracı olarak görmüştür. Yazar tiyatrolarını bu işlevleri dikkate alarak kaleme almıştır. Ara Nesil dönemi tiyatro eleştirmenleri de tiyatronun işlevini Namık Kemâl’e benzer bir bakış açısıyla değerlendirmişlerdir. Bu bağlamda doğru seçenek A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1939-1960 arası dönemde ön plana çıkan ve kendisinden sonra da akademik çevrelerin eleştiri anlayışında etkili olan ve sistematik eleştiri anlayışını bir anlamda Türk edebiyatında kuran isim Mehmet Kaplan’dır.

Yanıt Açıklaması: Muhaberat ve Muhaverat eseri Muallim Naci'nin "Naci" mahlasını alışı, memuriyet hayatı, gazetecilik ve şiir üzerinedir. Islahat-ı Edebiyye yazın kuralları ve edebiyat terimleri üzerine bir rehber kitaptır. İntikad Beşir Fuat'ın Victor Hugo eseri hakkındadır. Mektuplarım eserinde Muallim Naci Arap, Fars edebiyat metinlerini incelemiştir. Demdeme eserini ise kendisini eleştiren Recaizade Mahmut Ekrem'e yanıt olarak yazılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Öncelikle bu dönemde eleştiri anlayışı esasında Milli Edebiyat’ın bir devamı özelliği göstermektedir. Çok güçlü bir eleştiri teorisi söz konusu olmamakla birlikte en azından eleştiriyi doğrudan meslek edinen yazarların varlığı bir aşama olarak görülebilir. Teori özelliğindeki yazıların varlığına rağmen bu dönemde eleştiri daha çok eser, dönem ve yazar eleştirisi şeklinde varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Bu dönem edebiyatının temel ilkelerinden birisi köklere dönüş olduğu için edebiyat dünyasında da bu çerçevede antolojilere ve edebiyat tarihlerine çok rastlanmaktadır. Dolayısıyla edebi eleştiri de zaman zaman bir bakıma bu eserlerle birlikte söz konusu edilmiştir. Bu dönemde edebiyat tarihini bilimsel bir perspektife oturtmaya çalışan Fuat Köprülü bu konuyu derinlemesine ele alırken eleştiriden ayrılan noktalarına da değinir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat'ın 1. Nesli sosyal ve politik fikirleri edebiyatın merkezine alarak sosyal fayda anlayışını gözetmiştir. 2. nesilde ise bireycilik ön plana çıkmış ve estetik yaklaşıma geçilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat’tan sonra gelişen Türk edebiyatı tarihi içinde Tanzimat’ın ikinci nesli olan Ekrem-Hamit-Sezai nesli ile 1896’da kurulan Servet-i Fünûn edebî topluluğu arasında yetişmiş bir nesil vardır. Eserlerini ağırlıklı olarak 1880-1895 yılları arasında yayımlayan bu nesli Prof. Dr. Mehmet Kaplan Ara Nesil olarak adlandırmıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 1990 sonrasında edebiyatımızda Postmodern Eleştiri eğilimleri ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Ali Canip, 1917’de Yeni Mecmua’da çıkan Hazzın Bediî Hayatta Mevkiî isimli yazısında hazzın iki noktadan ele alınabileceğini belirtirken bunlardan birinin de eleştiri olduğunu söyler ve eleştiri konusuna oldukça önemli bir yer ayırır. Eleştiride sanat eseri karşısındaki duygulanmayı duymak ve sanatın sahip olduğu vukufa (derinliğe) eleştirmenin de sahip olması gerektiğini belirten Ali Canip, iyi bir eleştirmenin zor yetiştiğini; çünkü eleştirinin zekâdan çok doğruyu fark etmeye, yetenekten çok çalışmaya, dehadan çok alışkanlığa ihtiyaç duyduğunu belirtir.

Yanıt Açıklaması: Halit Ziya, hikâyecinin bir fenci kadar önemli olduğunu, hikaye türünün edebiyatımızda ihmal edildiğini, hikayenin insanları başka insanlara tanıttığını, toplulukların en önemli ha1leerini dile getirdiğini ve ruh tahlillerinin olaylardan daha önde geldiğini söyler. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ara Nesil sanatçıları edebiyatı bir estetik nesne olarak kabul etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Resimli Şark’ta çıkan "Bizde Niçin Münekkit Çıkmıyor? isimli yazısında sanatkârın belli bir toplumun ürünü olması gibi, eleştirmen de aynı belirli ortak özellikler etrafında kümelenmiş toplumun ürünüdür görüşünde olan ve okuyucunun seviye bakımından yetersizliğini de bunda etkili gören kişi Sadri Ertem'dir.