Eleştiri Kuramları

Yanıt Açıklaması: Platon ve Aristoteles’e göre sanat, bir yapma, bir yaratma işidir. Ancak bu yaratma, yoktan var eden bir yaratma değildir, var olanı taklide yahut yansıtmaya dayanan bir yaratmadır.

Yanıt Açıklaması: Taine’e göre bir edebî eserin değerini tespit ederken kullanacağımız nesnel üç ölçüt vardır: Sanatçının bulduğu ana karakterin önem derecesi, Bu ana karakterin topluma sağlayacağı fayda derecesi, Ana karakter ortaya çıkarılırken eserdeki her türlü ayrıntının bir bütünlük içinde birleştirilme başarısı. Sanatçının ortaya koyduğu olgu ne kadar önemliyse, bu olgu topluma ne kadar yararlıysa, eserdeki unsurlar ne kadar bütünlük gösteriyorsa eser o kadar değerli olacak, eserler sıralamasında da o kadar önde yer alacaktır diye düşünüyordu.

Yanıt Açıklaması: Brunetière’e göre eleştirinin konusu, edebiyat eserlerini yargılamak, sınıflandırmak, açıklamaktır.

Yanıt Açıklaması: Amacı alıcıyı karar almaya ya da eylem yapmaya zorlama olan söylem tartışma söylemidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Geliştirdiği kuramlarda zıtlıkların diyalektik birliğinden yola çıkan Bakhtin, aynı zamanda akıldışılığı keşfeden ilk kuramcıdır.

Yanıt Açıklaması: Hippolyte Tain ‘ Sanat Felsefesi’’ adlı eserinde, sanat gerçeği olduğu gibi kabul etmez demektedir.

Yanıt Açıklaması: Marksist eleştirinin topluma dönük bir eleştiri olduğu konusunda bütün eleştiri tarihçileri fikir birliği içindedirler. Bu açıdan bakıldığında, Marksist eleştiri sosyolojik eleştirinin önemli bir ayağını oluşturur.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Sözbilim her türlü metnin/söylemin belirli bölümlere ayrılarak hazırlanmasını ister. Anlamlı bir bölümleme, mantıksal bir akıl yürütme biçimi ve inandırıcı ve etkili bir kanıtlamayla birlikte gerçekleştirilen tutarlı metinler/söylemler oluşturma, düzenleyiş kısmında akla gelen bazı etkinliklerdir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Görgücü anlayış (l’illusion empirique): Tümevarıma dayanan bir anlayıştır. Edebiyatı metin olarak algılar ve eseri yazarla açıklar. Doğal eleştiri taraftarlarına göre edebiyatı yaratan, yazar ve eserdir. Aslında ise yazarı ve eseri yaratan edebiyat geleneğidir (sanat, dil, eleştiri...).

Yanıt Açıklaması: Propp biyolojiden ve morfolojiden yola çıkarak masallar içindeki değişmeyen unsurları bulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik (toplumbilimsel) eleştiri, edebiyat eleştiriciliğinin önemli alanlarında birisidir. Bu eleştiri edebiyatın toplum içinde doğduğu, toplum içinde var olduğu ve toplumun ifadesi olduğu, hatta edebiyatın hayatı temsil ve taklit ettiği ilkesinden hareket eder.

Yanıt Açıklaması: Alıntı, gönderge, açık; gizli alıntı ve anıştırma, kapalı metinlerarası ilişkiler; yansılama (parodi), alaycı dönüştürüm, öykünme (pastiş) ise bir türev ilişkisine dayanan ve açık metinlerarası biçimler sayılırlar.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik eleştiri tarihi içerisinde, Vico’dan sonra üzerinde durulması gereken diğer bir isim Madame de Staël’dir. 1766-1817 yılları arasında yaşayan Staël, 1800 yılında Edebiyata Dair (De la Littérature...) adlı eserini yayımlamıştır. Madame de Staël’in bu eseri edebiyat-toplum ilişkisini inceleme amacına yöneliktir. Söz konusu eserinde Madame de Staël dinin, âdetlerin, kanunların edebiyat üzerinde, edebiyatın da din, âdetler ve kanunlar üzerinde ne gibi tesirleri olduğunu (Alver 2003: 241) söyler. Böylece Staël edebiyat eleştiriciliğinde sosyolojik yöntemi başlatmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mauron, ele aldığı yazar ve yapıtlarda, bol bol ruhçözümleyim bilim alanı terimler kullanır, ve yazarın “bilinçdışı” kişiliğinden kaynaklanan, metnin derin yapısını oluşturan ve gözden kaçan olguları ve durumları bulur; ilk çocukluk, cinsellik, “bu”, “ben”, “üstben”, “bilinçdışı”, Oidipus/Elektrakarmaşası, yaşam-ölüm dürtüleri, vb. Bütün bunlarla, Mauron, yalnızca yapıtın ya da yazarın aydınlatılmasında, insanı aydınlatmayı hedefleyen ruhçözümleyimin “bilimsel” gerçekleriyle ileri sürülen tüm savları örnekçelerle ortaya çıkartır. Böylece yazınsal yapıtların gizli içeriğinin açıklanmasına da katkıda bulunur.

Yanıt Açıklaması: Taine’e göre sanat, gerçeği olduğu gibi taklit etmez. Sanatçı, seçer ve olgular arasında yeni bağlantılar kurar. Bir edebî eseri anlamak için eserde anlatılan şeylere değil, onlar arasında kurulan bağıntıya dikkat etmek gerekir. Büyük sanatçı, nesneler ve olaylar arasında bizim görmediğimiz bağıntılar görür ve onları gösterir. Bu bağıntı, nesnenin yahut olgunun ana karakterini gösterecek tarzda kurulmuştur. Sanatçı, böylece ideal olanı yaratmış olur. Sanatın amacı da budur.

Yanıt Açıklaması: Hikayeler, romanlar, biyografiler ve masallar hikaye etme türü içinde yer alır. Denemeler ise ispatlayıcı türler arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Charles Baudouin, Verhaeren’de imge (1924), Sanatın Ruhçözümleyimi (1929) ve Victor Hugo’nun Ruhçözümleyimi (1943) gibi çalışmalarında yazınsal ruhçözümleyimin, ruhsal açıklama içinde,yeni yorum ve değerlendirme öğelerini ortaya koyması gerektiği üzerinde durur.