Seçmeli Ara Sınav - XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

I. İsmin diğer söz dizimi unsurlarıyla, durumunda değişme olmadan dilbilgisel ilişkiye geçtiği bir durumu anlatır. II. Herhangi bir eke sahip değildir. III. Çokluk ve iyelik eki almış kelime ve kelime grupları da onunla aynı işlevi yüklenebilir. Yukarıda özelliklerine değinilen hâl, aşağıdakilerden hangisidir?

A) İlgi B) Yükleme C) Yönelme D) Bulunma E) Yalın

Soru 2:

Türkçe seslerin Arap alfabesinde karşılaştığı en büyük sorun aşağıdakilerden hangisidir?

A) Arap alfabesinin fonetik bir alfabe olmaması B) Arap alfabesinde harekelerin çokça kullanılması C) Arap imlasında kısa ünlülerin gösterilmemesi D) Arap harfli metinlerdeki imla kalıplaşması E) Arap harfli alfabenin değişmeye başlayan telaffuzları tam olarak yansıtamaması

Soru 3:

Arapça ve Farsça kelimeleri içeren terkiplerle kurulmuş cümleler vardır. Açık ve anlaşılır teşbihler kullanılmıştır. Seci denilen iç kafiyeler yer alır. Ahdi ve Feridun Bey önemli inşa yazarlarındandır. Yukarıdakilerden hangileri süslü nesir ile ilgili olarak doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I, IV D) I, II, III E) I, III, IV

Soru 4:

Kelime tabanına yapım eklerinden sonra eklenen ilk işletme eki aşağıdakilerden hangisidir?

A) +lAr B) +in, C) +un D) +an E) +ha

Soru 5:

I. Batı Türkçesi, Oğuz Türkçesi şivelerinin oluşturduğu gruba verilen addır. II. Batı Türkçesi günümüzde Türkiye, Azerbaycan, Horasan, Kaşgay Türkçeleri, Irak ve Türkmenistan Türkmencesi ile bunların çeşitli bölgelerde konuşulan şivelerinden oluşur. III. Batı Türkçesi bazı bilim adamları tarafından "Kuzey-Batı Türkçesi" olarak da adlandırılır. IV. Bu kültür dili Tanzimat döneminden sonra "Lisan-ı Osmani" ya da "Osmanlıca" olarak adlandırılmıştır. Batı Türkçesi ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?

A) Yalnızca I B) I ve III C) Yalnızca III D) I, II ve IV E) I ve IV

Soru 6:

Hayali’nin bir özdeyiş hâlinde Türkçede kullanılan meşhur sözü aşağıdakilerden hangisidir?

A) “Öldürdi bizi ah bilinmez mi bu hikmet” B) “Baki kalan bu kubbede bir hoş sada imiş” C) “Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlare su” D) “Düşdüm saçı tuzağına bön üveyik gibi” E) “Ol mahiler ki derya içredir deryayı bilmezler”

Soru 7:

Hangisi 19. yüzyıl Türk dili ve edebiyatıyla ilgili doğru bir bilgidir?

A) Salim, Koca Ragıp Paşa, Haşmet ve Fıtnat Hanım dönemin önde gelen şairleri arasındadır. B) Şeyh Galib, bu yüzyılda Hüsn ü Aşk mesnevisini yazmıştır. C) Bu dönemin önde gelen tekke şairleri Diyarbakırlı Ahmed Mürşidi ile Erzurumlu İbrahim Hakkı’dır. D) Kurulan modern eğitim kurumlarında Türkçenin zorunlu bir ders olmuştur. E) Şeyhülislam Yahya ve Şeyhülislam Bahayi bu asırda başarılı şiirler yazan devlet kişileri arasında önde gelirler.

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisi 18. yüzyılın önemli isimlerinden biridir?

A) Şinasi B) Ziya Paşa C) Enderunlu Fazıl D) Şemsettin Sami E) Âşık Seyrani

Soru 9:

“Türkçenin bütün ünlülerini göstermeyen Arap harfli imlada dil uyumunu tespit edebilmek çok güçtür. Dil uyumu ancak artlık ve önlük özelliği taşıyan bazı harfler sayesinde tespit edilebilmektedir.” Yukarıdaki bilgi ışığında bir kelimenin art ünlülü olup olmadığı konusunda fikir edinebilmek için kelime içerisinde hangi harfler aranmalıdır?

A) Kaf/Sad/Hı B) Tı/Sin/Elif C) Kef/Ha/Ze D) Te/Hı/Zı E) He/Kaf/Sad

Soru 10:

“Dilde var olmayan kök ve eklerden yeni kelime yapılamaz; ancak bazı kelimelerin zamanla işlekliğini kaybedip ölmesi gibi, bazı ekler de işlekliğini kaybedebilir; ancak bir kaç kelimede, işlevi unutulmuş bir halde kalıplaşmış olarak yaşayabilir veya tamamen kullanımdan düşer.” Bu açıdan bakıldığında dildeki ekleri aşağıdaki grupların hangisine dâhil edemeyiz?

A) Arketip B) İşlek C) İşlek olmayan D) Kalıplaşmış E) Ölü

Soru 11:

Türk edebiyatının yenileşmesi için hem fikrî alanda hem de uygulama alanında çok çalışmış bir edebiyatçı ve devlet adamıdır. "Hürriyet Kasidesi" ve "Vatan Mersiyesi" gibi eserlerinde modern kavramları eski şiir kalıpları içinde dile getirmiştir. "Vatan Yahut Silistre", "İntibah" gibi eserleri çok tanınmıştır. Sürgüne gönderildikten sonra Avrupa’da gazete çıkararak siyasi faaliyetlerini yürütmüştür. Yazarın diğer öneml eserleri, Gülnihal, Akif Bey, Zavallı Çocuk, Kara Bela, Celaleddin Harzemşah ve olarak sıralanabilir. Yukarıda tanıtılan edebiyatçı ve devlet adamı kimdir?

A) Ahmet Mithat Efendi B) Şemsettin Sami C) Namık Kemal D) Ahmet Vefik Paşa E) Abdülhak Hamit

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi Eski Türkiye Türkçesinde sıfat-fiillerden türemiş zarf-fiil eklerinden biridir?

A) -AcAK B) -iken C) -dIkdA D) -(y)ArAk E) -(y)IncA

Soru 13:

Ey feyz-resa¯n-ı Arab ü Türk ü Acem Kıldın Ara- bı efsah-ı ehl-i a¯lem Etdün fusaha¯-yı Acemi İsi¯-dem Men Türk-zeba¯ndan iltifa¯t eyleme kem Açıklaması: Ey Arap, Acem ve Türk milletine feyiz veren Allahım. Sen Arapları alemin en fasih konuşan milleti yaptın. Acem edebiyatçılarının sözlerine İsa nefesi gibi can verdin. Ben Türkçe konuşuyorum, benden yardımını esirgeme Yukarıdaki mısraları söyleyen bir şair için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Arap şiirine aşıktır. B) Farsça şiirler yazmak istemektedir. C) Türk dilinin iki dilden de üstün olduğunu kabul etmektedir. D) Türkçe başyapıt eserler yazmak istemektedir. E) Şair burada bir mizansen yapmıştır.

Soru 14:

I. Bu dönemde ilk olarak, zorunlu Türkçe derslerinde okutulacak gramer kitapları yazılmıştır. II. Divan şiiri bu dönemde eski gücünden uzaklaşmıştır. III. Bu dönemde Batı'da roman ve tiyatro gibi yeni türler gelmiştir. IV. Batı edebiyatında popüler olan vatan sevgisi, hürriyet, adalet, dayanışma gibi konular, divan edebiyatına ait gazel ve kaside gibi türlerle kaleme alınmıştır. 19. yy. Türk dili edebiyatı ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

Soru 15:

"Sultan Selim cülusunda Sala dedi de yürüdü Gidelüm Mısır’a doğru Yola dedi de yürüdü." Yukarıda bir kıtası verilen eser kime aittir?

A) Köroğlu B) Pir Sultan Abdal C) Bahşi D) Kul Mehmet E) Nabi

Soru 16:

Aşağıdaki kelimelerden hangisinin aldığı ek diğerlerinden farklıdır?

A) artur- B) bildür- C) dinil- D) irgür- E) dönder-

Soru 17:

“Ol mahiler ki derya içredir deryayı bilmezler” hangi şairin gazelindendir?

A) Fuzuli B) Baki C) Bağdatlı Ruhi D) Taşlıcalı Yahya E) Hayali

Soru 18:

+rAK ekinin işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kalıcı olmayan, karşılaştırma ifade eden isimler türetmek B) Zarf tümleci yapan bir hal eki C) Meslek ismi yapma nesne ve kavram adları yapmak D) Eklendiği isimle ilgili alım satım veya üretim faaliyeti yapma anlamı katmak E) Sıfatlardan türemiş soyut isimler yapmak

Soru 19:

Aşağıdaki eklerden hangisi Osmanlı Türkçesinde şimdiki zaman ifade etmek için kullanılmıştır?

A) ta’lim itdirilmekde B) ma’mûr olmayısar C) kırsa gerek D) korkmaluyız E) haber vireyim

Soru 20:

Kılış bildiren geçişli fiillere geldiğinde fiildeki anlama ‘yaptırma’ işlevi katan, fiildeki hareketin ikinci bir özneye yaptırıldığını ifade eden eklere ne ad verilir?

A) Oldurganlık ekleri B) Edilgenlik ekleri C) İşteşlik eki D) Dönüşlülük eki E) Ettirgenlik eki