Final Sınavı - XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

Hangisi süslü nesrin özelliklerinden değildir?

A) Konuşma dilinde kullanılmayan bir çok Arapça ve Farsça kelime kullanılmıştır. B) Arapça ve Farsça kelimeler sık sık üçlü, dörtlü, hatta beşli Farsça terkipler içindekullanılmıştır. C) Sık sık tarihi olaylara ve şahsiyetlere telmihte bulunulmuş, soyut ve karmaşık teşbih,istiare ve mecazlar kullanılmıştır. D) Konuşma dili özelliklerine yakın daha sade, anlaşılır ve külfetsiz nesir üslubudur. E) Cümleler birbirine secilerle ve edatlarla bağlanarak uzatılmış ve konunun ana fikrinianlamak zorlaşmıştır.

Soru 2:

Aşağıdaki şıklarda verilen kelime-eşanlam eşleşmelerinden hangisinde yanlışlık vardır?

A) Çâh-ı mâ - Su kuyusu B) Yemîn - Sol C) Şeb u rûz - Gece ve gündüz D) Kûze - Bardak E) Keştî - Gemi

Soru 3:

Nesir ve nazım dilinde Arapça ve Farsça kelime ve terkiplerin yoğun olarak kullanılmaya başlanması kaçıncı yüzyıldan itibaren oretaya cıkmıştır?

A) XVII. YY Sonlarında B) XIV. YY. Sonlarında C) XV. YY. Sonlarında D) XII. YY. Sonlarında E) XIII. YY. Sonlarında

Soru 4:

Mesrutiyet’ten sonra sade dil ve Türkçecilik hareketi için amaç ve tüzügünde önemli/programlı hedefleri olan esaslı girişimler yapılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu girişimlerden değildir?

A) Türk Derneği kurulması B) Genç Kalemler dergisi ve Yeni Lisan C) Ziya Gökalp ve faaliyetleri D) Türk Yurdu dergisinin faaliyetleri E) Servet-i Fünun dergisinin faaliyetleri

Soru 5:

Leksikoloji ile belirtilenlerden aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) Yunanca leksis ve logos kelimelerinden oluşmuş, sözcük bilgisi anlamındadır. B) Leksikoloji, kelime ve kelime birliklerinin dilin anlam özelliklerini sosyal ve psikolojik bağlamını dikkate alarak inceler. C) Leksikoloji (sözcükbilim) ile semantik (anlambilim) dilbilimin yapı ve sözdizimi alanlarıyla ilişki içindedir. D) Leksikoloji, kelime, kelime grupları, kelime kök ve eklerini kapsayan anlam özelliklerini inceler. E) Leksikoloji, anlam özelliklerini, anlam genişlemelerini ve değişmelerini dilin kültürel yapısını da değerlendirerek açıklar.

Soru 6:

Osmanlı Türkçesinde ağdalı üslup en çok hangi tür metinlerde ve ifadelerde kullanılmıştır?

A) Karşılıklı konuşma metinlerinde B) Tasvirlerde C) Duygusal ve edebî metinlerde D) Dua, dinî ve edebî konularda E) Kültür içerikli metinlerde

Soru 7:

'Ba‘dehu' ne anlama gelir?

A) okumak B) geçmek C) sonra D) bardak E) andan sonra

Soru 8:

Osmanlı Türkçesini konu alan dilbilgisi kitaplarının ilki Bergamalı Kadri’nin 1530’da yazdığı eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tasvi^r-i E a^r B) Müyessiretü’l-Ulu^m C) Sehlü’l-iba^re D) Cemiyyet-i İlmiyye-i Osmaniyye E) Kava^id-i Osma^niyye

Soru 9:

Aşağıdakilerin ifadelerin hangisinde kötü şöhretli dinî ve tarihî bir şahsiyetin adı geçmektedir?

A) Kömür yakmada Nemrûd-ı la‘îndir kim âteş-i Nemrûd meşhurdur. B) Sultân Ahmed Hân aleyhi’r-rahmeti ve’r-rıdvân eydür. C) Hazret-i Ömer radiyallahu anh zamân-ı hilâfetlerinde bizzât kendüleri Kuds-i şerîfi feth édüp. D) Koca Mi‘mâr Sinân, üzerine bir kubbe-i münevver etmişdir. E) Ebussu‘ûd Efendi Tefsîr-i şerîf’in bu bâğda te’lîf etmişdir.

Soru 10:

Daha çok eydür/eydir, eyitdüm, dedi, deyüp veya deyü kelimeleriyle ana cümleye bağlanan cümle çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bağımlı birleşik cümle B) Devrik cümle C) Soru cümlesi D) Bağımsız birleşik cümle E) İç içe birleşik cümle

Soru 11:

Aşağıdakilerden hangisi bağımsız birleşik cümledir?

A) Kal’ası ve şehir harâb olup, ancak üç yüz Urbân hânesi vardur. B) Zeyd geldi mi? C) Bre gider, hey Şânî Efendi bu sözü. D) Bu taraf hânuŋ yolı taraflarıdır. E) Müşk-bâr âdem yanlarına varsa hazz-etmezler.

Soru 12:

İkinci cümle ammâ, ancak, lâkin gibi edatlarla başlar Birbirini sebep-sonuç gibi özelliklerle açıklayan cümle yapılarına sahiptir. Birinci cümle diğer cümleyi şart bakımından açıklar. Bağımsız birleşik cümleler ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisi isim cümlesidir?

A) Cümle halk hayrân kalup hazz u safâ ederdi. B) Gürcî ve Moğol lisânında kal’a-i Hor Kinkevr derler. C) Paşa efendimiz bu Monlâ köyünde on gün tekâ’üd etmeğe karâr verüp sâ’ir nevâhî kurâlarından zahîreler gelirdi. D) Cümle üç yerde kârgîr binâ mihmânsarây-ı ra’nâ vardur. E) Hudâ âlimdir ol cüsse ile ne kendüsi ve ne şîşeler zerre kadar hareket etmeyüp biri dahi münkesir olmadı.

Soru 14:

Verilen özellikler aşağıdakilerden hangisine aittir? a. Konuşma dilinde kullanılmayan bir çok Arapça ve Farsça kelime kullanılmıştır. b. Arapça ve Farsça kelimeler sık sık üçlü, dörtlü, hatta beşli Farsça terkipler içinde kullanılmıştır. c. Sık sık tarihi olaylara ve şahsiyetlere telmihte bulunulmuş, soyut ve karmaşık teşbih, istiare ve mecazlar kullanılmıştır. d. Cümleler birbirine secilerle ve edatlarla bağlanarak uzatılmış ve konunun ana fik rini anlamak zorlaşmıştır.

A) XVI. yüzyıl şiiri B) XVI. yüzyıl halk edebiyatı C) Orta nesir D) Mesnevi E) Süslü Nesir

Soru 15:

Daha çok eydür/eydir, eyitdüm, dedi, deyüp veya deyü kelimeleriyle ana cümleye bağlanan iç cümleye sahip olan cümle türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bağımsız Birleşik Cümleler B) Bağımlı Birleşik Cümleler C) Şartlı Birleşik Cümle D) Karma Birleşik Cümleler E) İç İçe Birleşik Cümle

Soru 16:

16 – 19.yy.daki Çağatay Türkçesi için Janos Eckmann tarafından yapılan dönemsel tasnif aşağıdakilerden hangisidir?

A) Klasik Dönem Öncesi, Klasik Dönem Sonrası B) İlk Dönem, Klasik Dönem, Son Dönem C) İlk Dönem, Klasik Dönem, Klasik Sonrası Dönem D) Klasik Dönem Öncesi, Klasik Dönem, Klasik Dönem Sonrası E) İlk Klasik Dönem, Orta Dönem, Son Klasik Dönem

Soru 17:

yüzyılda Bahâdur Şâh’ın yazdığı hangi eserde hem Çağatay hem de Osmanlı Türkçesinin yanında Tatarca özellikler de bulunmaktadır?

A) Su Kasidesi B) Vekayi C) Şecere-i Türk D) Arz-Nâme E) Müzeyyen Der-Fıkh

Soru 18:

Batı Türkçesinin genel Türkçenin bir lehçesi olduğunu ve bundan başka Türk lehçelerinin de bulunduğunu ortaya koymak için yazdığı önemli sözlüğünü Lehçe-i Osmanî adıyla neşreden yazar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Vefik Paşa B) Ali Suavi C) Süleyman Nazif D) Şemsettin Sami E) Ahmet Cevdet Paşa

Soru 19:

Çağatay Türkçesi’nde yükleme hali eki olan +nI, Osmanlı Türkçesi’nde hangisine karşılık gelmektedir?

A) -n- B) +(y)A C) –(y)AIUm D) +(y)I E) _sUn

Soru 20:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil kullanılmamıştır?

A) On sekiz bin âlemim seyr eyleyüp cemâlim müşâhede etsün. B) Üsküdâri Mahmûd Efendi va’z u nasihate çıkmış derler. C) Bu mertebe metânetin medh eder. D) Ana cümle ihtiyârlar sâhib-i post olmağa revâ göreler. E) Biz bu kadar asker ile Abaza’ya mukâvemet edemeziz.