XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: Fiilden isim türeten ekler: +AcAK, +AK, +GIn, +I, +(y)Iş,+ndI, +GI, +(I)K, +K, +(I)m, +mA, +mAK, +mAKlIK, +mAz ve +mAcA ekleridir. Bu bilgi doğrultusunda bakarsak E şıkkındaki bütün eklerin fiilden isim türetme ekleri arasında olduğu görülecektir.

Yanıt Açıklaması: Diş-dudak sesi olan /f/ on seste ve art ünlülü kelimelerde düzleşmelere sebep olur. /f/ sesinin dışında da düzleşmeler görülür. Soruda verilen kelimelerde daralma görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: +lI, +lU ekleri kelimede belirtilen anlamın var oluşunu, nitelenenin o niteliğe sahip oluşunu ifade eder. Bunun yanında nispet, aitlik, mensubiyet anlamı ifade eden sıfatlar da yapar. Ayrıca Unvanlara getirilen kalıplaşmış sıfatlar yapar: devletlü, saâdetlü, izzetlü, mürüvvetlü. Bir halka, hanedana veya mezhebe mensubiyet bildiren kelimeler yapar: Osmânlu, Nemçelü, Prusyalu, Moskovlu, İpşirli, Melek Ahmed Paşalı, Kadızâdeli.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 11. sayfasında verilen bilgilere göre, bu edebî şahsiyet Fuzuli'dir. Buna göre yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yüklenme hâli ekleri +(y)I, +n ve +Ø’dir. Bu doğrultuda bakılırsa E şıkkındaki “Hudâyı” sözcüğündeki +yı eki yüklenme hali eklerindendir.

Yanıt Açıklaması: Türkçeyi yazıya geçirmede kullanılan alfabeler arasında en uzun süreli kullanım bin yıla yakın süresiyle Arap Alfabesidir.

Yanıt Açıklaması: kese < kîse kelimesinde ünlü genişlemesi vardır. masal / mesel, tabak < debbâğ kelimelerinde kalınlaşma görülmektedir.  kiler / kilâr kelimesinde incelme görülmektedir.  fındık < funduk kelimesinde diş-dudak sesi olan /f/ ön seste ve art ünlülü kelimelerde düzleşmelere sebep olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Alınma kelimeler Osmanlı Türkçesinde orijinal imlaları ile yazıldığı için ünsüz uyumuna bağlı değildirler.

Yanıt Açıklaması: Kılış bildiren gecişli fiillere geldiğinde fiildeki anlama ‘yaptırma’ işlevi katan, fiildeki hareketinikinci bir ozneye yaptırıldığını ifade eden ettirgenlik ekleri, gecişsiz fiillere geldiğindebunları gecişli ve kılış bildiren fiillere cevirir. Başlıca ekleri aşağıda gosterilmiştir: -Ar- : cıkar-, gider-, kopar- -Ur- : artur-, bişur-, de?şur-, gecur- -dAr : donder- ‘dondurmek’ -dUr- : atdur-, azdur-, bildur-, sevdur-, toldur-, uydur- -GUr- : irgur- -(I)t- : akıt-, cağırt-, coğalt-, eylet-

Yanıt Açıklaması: -IncA, -uban, -UbAn ve –AlI ekleri birer zarf-ffil ekidir. –An ise sıfat-fiil ekidir.

Yanıt Açıklaması: Beyazıt (Adli), Yavuz Sultan Selim (Selimi), Sultan III. Murat (Muradi), Sultan Mustafa (Muhlisi), Kanuni Sultan Süleyman (Muhibbi) mahlaslarıyla şiirler yazmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Şikâyetnâme adlı eseri mektup türünde yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: XIII. yüzyıldan sonra değişik bölgelerde farklı yazı dilleri kullanılmış olsa da bu mu­hitlerin yazarları ve aydınları birbirlerinin eserlerini takip etmekteydiler. Örneğin, birçok Osmanlı aydını Ali Şir Nevai’yi yakından izlemekte, dolayısıyla Çağataycayı bilmekteydi. Bunlardan biri olan Niyazi, Ali Şir Nevai’nin eserlerinde geçen kelimelerin sözlüğünü de hazırlamıştı. XVI. yüzyılda yazılan bu eser, adı bulunmadığı için, açıklanan ilk kelimesi­nin “ abuşka ” olmasından dolayı Abuşka Lugati olarak da tanınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 7. sayfasında verilen bilgilere göre, I ve III no'lu bilgiler doğrudur. Buna göre çözüm B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 62. sayfasında verilen bilgilere göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 3. sayfasında verilen bilgilere göre, E seçeneğindeki sıralama doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Türkçenin üstün nitelikli eserlerini yazarak güçlerini ve sanatlarını asırlarca hissettirecekleri bir çağ olmuştur. Bu şahsiyetler eserlerinde genel İslami edebiyat konularını yaygın olarak işleseler de yavaş yavaş yerel Türk örf ve adetlerini, günlük hayat olaylarını, askeri , mizahi olay ve yerbaşarılarıgileri gene yaygın Türkçe kelime ve ifade yollarıyla dile getirmeye başlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: +Ar- eki sıfatların ifade ettiği anlamlardan, o duruma dönüşmek, o şekli almak anlamlarında fiiller yapar: ağarmak, bozarmak, gövermek, kararmak, kızarmak, sararmak.

Yanıt Açıklaması: Meçhul/edilgenlik ekleri +(I)l ve +(I)n olmak üzere iki tanedir.

Yanıt Açıklaması: Dönüşlü fiil, öznenin yaptığı eylemden bizzat kendisinin doğrudan ya da dolaylı olarak etkilendiğini bildirir. Bir başka deyişle eylem, başka bir varlığı etkilemez, etkilenen yine öznenin kendisi olur. Bakınmak, dövünmek, sevinmek, kibirlenmek dönüşlü fiillerdir, silinmek ise edilgendir.