Final Sınavı - XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Türkçesinde kullanılan "teşekkür, dua, kutlama ve iyi temenniler bildiren ifadeler"den biri değildir?

A) Hüdâ ıslâh eyleye. B) Allah da sizin her işde mu‘în ve zahîriniz ola. C) Habîb-i Hudâ aşkına olsun. D) İlâhî beni şerm-sâr edüp halk mâbeyninde yüzüm kara eyleme. E) Bu bâbda sâdır olan emrimüŋ icrâsında dakîka fevt eylemeyesin.

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi Ziya Gökalp’in Türkçülüğün Esasları’nda “Dilde Türkçülüğün Prensipleri” başlığı altında ifade ettiği görüşlerden biri değildir?

A) Halk dilinde Türkçe müteradifi bulunan Arapça ve Farsça kelimeleri atmak, tamamıyla müteradif olmayıp küçük nüansa malik olanları dilimizde muhafaza etmek. B) Yeni terimler aranacağı zaman, ilkin halk dilindeki kelimeler arasından aramak; bulunmadığı takdirde Türkçenin işlek edatlarıyla ve işlek terkip ve çekim usûlleriyle yeni kelimeler yaratmak. C) İstanbul Türkçesinin ses düzeni, ek ve kökleri ile cümle yapısı, yeni Türkçenin temeli olmakla birlikte başka Türk lehçelerinden de kelime, siga, edat, ve terkip kaideleri alınmalıdır. D) Kelimeler, delâlet ettikleri manaların tarifleri değil, işaretleridir. Kelimelerin manaları, köklerini bilmekle anlaşılmaz. E) Yeni Türkçenin, bu esaslar dahilinde, bir lügatiyle bir de grameri vücuda getirilmeli

Soru 3:

Aşağıda çokluk eki ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Türkçede çokluk kategorisini morfolojik yolla teşkil etmekte kullanılan +lAr morfemi eklendiği kelimenin sayıca birden fazla olduğunu anlatır. B) Kelime tabanına yapım eklerinden sonra eklenen ilk işletme ekidir. C) Halk ve hanedan adlarına gelerek topluluk ismi teşkil eder. D) Söz dizimsel olarak çokluk ifade eden sıfat unsurlarının tanımladığı kelimeler çokluk eki E) İyelik ve hâl ekleri bunun üzerine getirilir.

Soru 4:

Tanzimat dönemi dilinin yenileşmesinde öncü isimlerden değildir?

A) Ahmet Rasim B) Ziya Paşa C) Ahmet Mithat D) Namık Kemal E) Şinasi

Soru 5:

' Ayaklarında çarıklar' kelime grubu aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) İsnat Grubu B) Lokatif Grubu C) Ablatif Grubu D) Fiil Grubu E) Partisip Grubu

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisinde sıfat-fiil bulunmamaktadır?

A) âhı oŋmadık gümrâhî tâ’ifeler B) bu âferin ne tükenmez hazinedir C) Sarhan ilinde göçer il var-ıdı, anları sürdiler D) zîrâ kırka varınca tâzedür E) sarâyda cürm edenleri katl idüp

Soru 7:

I. -DI görülen geçmiş zaman eki II. +(s)I teklik üçüncü şahıs iyelik eki III. -IcI fiilden isim yapma eki IV. +ArU yön eki V. -sUn teklik üçüncü şahıs emir eki Yukarıdakilerden hangileri, Osmanlı Türkçesi dönemindeki düz ünlülü ekler arasında yer alır?

A) I, II ve III B) I, II ve IV C) II, IV ve V D) I, III ve V E) III, IV ve V

Soru 8:

“ bucak/bıçak, dövlet/devlet, nüzle/nezle” kelimelerinde görülen ses olayı hangisidir?

A) Kalınlaşma B) Yuvarlaklaşma C) İncelme D) Kısalma E) Tonlulaşma

Soru 9:

Aşağıdaki ki edatının kelimeye kattığı anlamlardan hangisi yanlış verilmiştir?

A) çün ki: o vakit ki, dolayıdır ki B) hâşâ ki: Haşa, asla, Allah korusun C) tâ ki: o vakit ki, ne zaman ki D) hakkâ ki: Doğrusu, gerçekten de E) kaçan kim: o zamandan beri

Soru 10:

Osmanlı yazı dilinin tasvir ve tahkiye konusunda kullanılmış en yaygın cümle çeşidi hangisidir?

A) Bağımlı birleşik cümle B) Sıralı basit cümle C) Birleşik karışık cümle D) Bağımsız birleşik cümle E) Basit cümle

Soru 11:

Aşağıdakilerden hangisi Başsağlığı, Üzüntü ve Keder Bildiren ifadelerdendir? I. Harâretden yürek yandı II. Haber gelince cihân başıma teng ü dar oldu III. Bre meded, ayağım IV. Meğer ne gördüm, bozahâne imiş! V. Hemân basın

A) I, II ve IV B) I ve II C) I ve V D) II ve V E) II, III ve IV

Soru 12:

"Hemân Köprülü ve Kara Sefer Paşa “Nicesin Koca Varvar Alî Paşa! Bu fenâ dârı gurûruna dayanup bizi giriftâr-ı bend-i hicrân eyledin. “Men dakka dukka” cihânı idüğün bilmedin mi?" koyu yazılmış kısım ne anlama gelmektedir?

A) Kanaat sonsuz bir hazinedir B) Layıkını buldu C) Gurbette insan kör gibidir D) İnsaf dinin yarısıdır E) Çalma kapısını çalarlar kapını.

Soru 13:

Aşağıdaki şıklarda verilen kelime-eşanlam eşleşmelerinden hangisinde yanlışlık vardır?

A) Tilâvet etmek - Yazmak B) Bûs etmek - Öpmek C) Süvâr olmak - Binmek D) Tahmîl etmek - Yüklemek E) Ubûr etmek - Geçmek

Soru 14:

'Hân hazretleri karşu tarafa ubûr etdi' cümlesinde geçen ubûr etmek ne manaya gelmektedir?

A) okumak B) yüklemek C) geçmek D) bildirmek E) sanmak

Soru 15:

Bağımlı yan cümlelerin ana cümleye bağlandığı cümlelere ne ad verilir?

A) İç İçe Birleşik Cümle B) Ki’li Birleşik Cümle C) Bağımsız Birleşik Cümlele D) S¸artlı Birleşik Cümle E) Bağımlı Birleşik Cümleler

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi secili cümlelerin özelliklerindendir?

A) Birleşik cümle yapılarında cümle içi kafiye söyleyişe şiirsellik kazandırmak amacıyla kullanılan bir üslup özelliğidir. B) Yüklemi çekimli fiil olan cümlelerdir C) Yüklemi isim veya isim soylu bir kelime veya kelime grubu ile ek-fiil olan cümlelerdir. D) Yan cümleye sahip olmayan tek yüklemli cümlelerdir. E) Öznesi aynı, birden çok yüklemli basit cümlelerdir.

Soru 17:

Nesir sahasında da çok sayıda eserin ortaya konduğu bu dönemde çeşitli biyografik eserler, şairler tezkiresi ve mensur tarihler ve sefaretnameler yazılmıştır. Biyografik eserler arasında Osmanzade Taib’in kendi dönemine kadar olan sadrazamlar hakkında bilgi verdiği Hadikatü’l-Vüzera; Sakıp Mustafa Dede’nin mevlevi büyüklerini anlattığı Sefine-i Nefise fi Menakibi’l-Mevleviyye; Şeyhülislam Esad Efendi’nin 100 bestecinin hayatını anlattığı Atrabü’l-Asar ve Müstakimzade Süleyman Saadeddin’in 88 şeyhülislamın hayatını anlattığı Devhat’ü-l-Meşayih isimli eserleri önde gelir. Yukarıda değinilen dönem aşağıdakilerden hangisidir?

A) XVI. yüzyıl B) XVII. yüzyıl C) XVIII. yüzyıl D) XIX. yüzyıl E) Lale Devri

Soru 18:

Kelime tekrarına dayanan aynen tekrarlar cümle içinde hangi işlevde kullanılır?

A) Niteleme sıfatı veya yer, zaman, tarz zarfı B) Belirtili isim tamlaması C) İyelik eki D) Kişi zamiri E) Vasıta hali

Soru 19:

Kelime ve kelime birliklerinin dilin anlam özelliklerini sosyal ve psikolojik bağlamını da dikkate alarak inceleyen dilbilim alanı nedir?

A) leksikoloji B) morfoloji C) sentaks D) leksis E) semantik

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisi Kelime tekrarına dayanan aynen tekrarların cümle içinde işlev bakımından yaptığı görevlerden değildir?

A) iyelik sıfatı B) niteleme sıfatı C) yer zarfları D) zaman zarfları E) tarz zarfları