XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: Fuzuli, Türkçeden başka Arapça ve Farsça eserler yazmış olsa da esas büyük eserlerini Türkçe yazmış, sanat gücünü anadili olan Türkçede göstermiştir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Diğer eserler Fuzulî’ye aittir ancak Şecere-i Terâkime, Ebu’l-Gazi Bahadır Han’ın eseridir.

Yanıt Açıklaması: XVI. yüzyılda Hayali ve Baki’nin Kanuni Sultan Süleyman’dan teşvikler görmesi, Ber- gamalı Kadri’nin Osmanlı Türkçesi grameri üzerine yazdığı “Müyessiretü’l-Ulu^m” isim- li eserini Kanuni’nin veziri ve aynı zamanda sanatçıların hamisi Pargalı İbrahim Paşa’ya sunması bu durumu gösteren örneklerlerdir. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Olumsuz yeterlik eki -AmA-, -ImA- :Bu, -A bil- yeterlik tarzının olumsuzunu teşkil eder: yüzebilmek X yüzememek.

Yanıt Açıklaması: ‑Ar+vAn : geniş zaman – 1.teklik şahıs eki

Yanıt Açıklaması: Fuzulî XVI. yüzyıl Türk edebiyatının da en önemli şahsiyetlerindedir. Bugünkü Irak topraklarında doğmuş olan Fuzulî’nin çok iyi bir eğitim gördüğü anlaşılmaktadır. XV. yüzyılda nasıl Nevaî bütün Türk dünyasında tanınmış ve diğer şahsiyetleri etkilemişse, XVI. yüzyılda da Fuzulî aynı konuma yerleşmiştir. Türkçe Divan, Hadikatü’s-Süeda, Ley­la ile Mecnun, Beng ü Bade, Su Kasidesi, Şikâyet-name onun eserlerinden bazılarıdır. Bazı beyitleri yüzlerce yıldan beri beğenilmekte ve birçok kimsenin hafızasında hâlâ saklan­maktadır.

Yanıt Açıklaması: "azıcık" sözcüğünde "iç seste ünlü türemesi" vardır. "az-cık" zamanla "-cık" eki "ı" ünlüsünü alarak "azıcık" a dönüşmüştür. Doğru yanıt: D'dir.

Yanıt Açıklaması: Durub-ı Emsal-i Osmaniye, Şinasi’nin Türk atasözleri derlemesidir.

Yanıt Açıklaması: cürmüŋüzi +I: yükleme hâli eki

Yanıt Açıklaması: Arapça kaf, sad, elif, medli elif, ha, hı ve zı harfleri kelimenin art ünlülü; te, sin, kef, he ve ze ise kelimelerin ön ünlülü okunması konusunda yol gösterici olabilir.

Yanıt Açıklaması: +CIK, +cAK ve +cAGIz ~ +cIGAz eklerinin esas işlevi küçültme ve sevgi bildirmedir. Bunlardan +cIK nesne ve kavram isimleri de yapmıştır: kitapçık, köpecik (< köpekcik), çatalcık, teknecik, ağaççık, demetçik, kal’ecik, kasabecik, alçacık, ırmacık (<ırmak+cık), ufacık (< ufak+cık) vb.

Yanıt Açıklaması: öz+üng+ni “kendini, özünü” anlamına gelmektedir. Yani hem eklerin ayrımı hem de verilen karşılıtaki ek yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 53. sayfasında verilen bilgilere göre, doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir kelimenin ön ünlülü olup olmadığını anlamamıza yarayan harfler te, sin, kef, he ve ze harfleridir.

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde bahsi geçen bilim dalı morfonolojidir.

Yanıt Açıklaması: Oğuz Türkçesi şivelerinin oluşturduğu Batı Türkçesi; Güney-Batı Türkçesi, Güney Türkçesi ya da Oğuzca olarak da adlandırılır. Batı Türkçesi; Azerbaycan, Horasan, Kaşgay, Irak, Türkmenistan, Türkiye Türkçesi ve bunların çeşitli bölgelerde konuşulan şivelerinden oluşur. Çağatay lehçesi, Doğu Türkçesi’nde yer alır.

Yanıt Açıklaması: Tercüman-ı Ahval gazetesi, Türk aydınlarının çıkardığı ilk özel gazetedir. Bu gazetenin çıkarıldığı 1860 yılı aynı zamanda Tanzimat Edebiyatı Döneminin de başlangıcı kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Türkçenin morfonolojisinde önemli olan ünlülülerin “onluk/artlık, genişlik/darlık” gibi özelikleri Arap kökenli Türk alfabesinde açıkça görülmez. Arap alfabesinin kullanıldığı zamanlarda imla ve telaffuz arasındaki farklılık Türkçe için daha büyük boyutlara ulaşmıştır. Arap harfli metinlerdeki imla kalıplaşması, bu alfabenin bırakıldığı tarihe kadar devam etmiş; dil tarihi içinde meydana gelen değişmeler, Arap harfli imlaya çok az yansımıştır. Türkçede ünsüzlerin çıkış noktalarına göre ayrı ayrı işaretlerle gösterilmesine gerek yoktur. Türkçenin sekiz ünlüsüne karşılık Arapçanım bazen kısa bazen de uzun söylenen üç unlusu vardır. Arap harfli metinlerde hareke kullanımı, belki yazım hızını yavaşlattığı için, belki de imlanın kalıplaşmaya başlaması sebebiyle XV-XVI. yüzyıllardan sonra yok denecek kadar azalmıştır. Bu durum dildeki “dudak uyumu”nun da takip edilememesi anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: XVI.-XIX. yüzyıllarda Türkçenin iki yazı diliyle eserler üretilmiştir. Bunlar doğuda Çağatay Türkçesi ve batıda Osmanlı Türkçesidir

Yanıt Açıklaması: XVI. yüzyıl halk edebiyatı Türk dili ve kültürünün birbirinden uzak yöre ve bölgeler arasında yayılması konusunda büyük işlevlere sahip olmuştur. Kelime hazinesi, gramer şekilleri ve sanat zevki alanlarında Türkçenin belirli seviyede istikrara ve standarda ulaşmasına katkı sağlamıştır. Çeşitli dönemlerde çöğürcü, âşık, hak aşığı veya ozan gibi isimlerle nitelendirilen gezgin âşıklar aydın zümre tarafından küçümsenmiş olsa da geniş halk kitleleri tarafından büyük saygıyla karşılanmıştır. Hece vezni ile dörtlük birimi esas olarak kullanılmıştır.