XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: C seçeneğindeki söz beddua, azarlama, kızma ve tehdit konuludur, diğerleri ise teşekkür, dua, kutlama ve iyi temenniler bildiren ifadelerdir.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdaki şahıslara göre istek kipi ekleri gösterilmiştir. Birinci teklik şahıs -A+m İkinci teklik şahıs -A+sin -O, Ucuncu teklik şahıs -A+ O Birinci cokluk şahıs -A+Vuz, ‑K (?) İkinci cokluk şahıs ‑A+sIz/+sIŋIz Ucuncu cokluk şahıs -A+lAr

Yanıt Açıklaması: Mevcut yapıdan ve durumdan Türkçeye geçmek için ileri sürdüğü beş öneri, öz olarak şunlardır: Mevcut gramer kitapları düzeltilmeli, eksikleri tamamlanmalı ve herkesin faydalanacağı bir yaygınlığa kavuşturulmalı. Türkçeye mahsus mükemmel bir sözlük hazırlanmalı. Galat-ı meşhur denilen yaygın kullanılan kelimeler ve ibareler asli şekillerine tercih edilmelidir. Mevcut eserlerin doğal anlatıma sahip olan makalelerinden tertip edilen ve karşılaştırmalı bir antoloji hazırlanmalı, bunlar okullarda okutulmalıdır. Dilimize ait bir belâgat kitabı hazırlanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır. Kelime tekrarına dayanan aynen tekrarlar cümle içinde işlev bakımından niteleme sıfatı veya yer, zaman ve tarz zarfları olarak görev yaparlar.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Türkçesinde XIX. yüzyıldan itibaren batılı kelimeler yazıda görülmeye başlamıştır. Bu kelimeler önce bazen açıklayıcı bir kelime grubuyla veya Osmanlıcada öteden beri kullanılmakta olan kelimelerle birlikte kullanılmıştır. Gazeta-gazete Batı dillerinden gelen bir kelimedir.

Yanıt Açıklaması: S¸inasi’nin açtığı yolda Tanzimat sonrası edebi^ dili asıl işlemeye başlayan Namık Kemal ol- muştur. S¸inasi’nin Avrupa’ya gidişine kadar Tasvi^r-i E a^r’da onun yanında bulunmuş ve bir nevi S¸inasi’nin çırağı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Okuma yazmanın kolaylaşması ve yaygınlaşması konusunu ele alan ilk devlet adamı Ahmet Cevdet Paşa’dır.

Yanıt Açıklaması: Yüklemi çekimli fiil olan cümlelerdir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıca eserlerde kimi kelime ve ekler bazen geleneksel Osmanlı yazı dilindeki şekliyle bazen de günlük konuşmada söylendiği şekilde yazılmıştır. Bu çifte söylenişli ve imlalı kelimelerin birisi eski, diğeri ise yeni şekillerdir. Günümüz Türkçesinde birinci şekiller büyük ölçüde kaybolmuştur. Bunlar arasında ayru - ayrı, bârgîr – beygir, çârtâk – çardak, deyü - diye, dürlü - türlü, gelüp - gelip, kimesne - kimse, tobra - torba gibi şekiller sayılabilir. Bu bilgilerden de görüldüğü üzere doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yâ ünlemi din ve devlet büyüklerine hitapta kullanılır. Yâ Hayy!, Yâ Kayyûm!, Yâ Hızr-i İlyâs!, Himâye yâ Er Sultân!, Yâ sultânım!

Yanıt Açıklaması: Kelimelerin kökeninin hangi dile ait olduğu konusunu köken bilgisi (etimoloji) çalışmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 59. sayfasındaki bilgilere göre doğru yanız B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Umûmen kılâ’ u büldânları Azerbaycân hudûdı add olunur. Hâlâ eyâlet‐i Kars’da sancak beği tahtıdır. Altı kahve dükkânı vardır. Bu mahal dahi Kal’acık hâkinde yüz hâneli ve bir câmi’li Etrâk köyidür. Tekfur Sarayı Hammâmı... Farsça terkipler Türkçe isim tamlamalarıyla birlikte çok yaygın kullanılır: Bu kal’a-i Kağızmân dahi Araz’uŋ karşu kıble tarafında olmağıla Azerbaycân hu‐ dudundadır. Revânuŋ cânib-i garbîsinde nümâyân olan Ağrı dağı bu Kağızmân’a karîbdir... Cemî’î der ü dîvârları müşk-i amber-i hâm ile mahlût olmış cibiz kireci ile sıvanmışdır. Menzil-i karye-i Şeyh Şâmî Sultân1r

Yanıt Açıklaması: "Paşaya bir muhabbetnâmeniz ihsân edüp bu ma‘zûllığında mahzûn kalbini dilşâd ve vîrân gönlünü âbâd édün." cümlesi rica ifade kalıbındandır. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Türkçesini konu alan dilbilgisi kitaplarının ilki Bergamalı Kadri’nin Müyessiretü’l-Ulûm adlı eseridir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Köleniz, kulunuz anlamına gelen “bendeniz” kelimesi Farsça kökenli olup İslami ve tasavvufi kültürün önemli bir özelliği olan alçakgönüllülük anlayışının göstergesi olarak 19. Yüzyıldan çok önceden beri Osmanlı Türkçesinde kullanılan bir kelimedir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: {+CI} isimden isim yapma eki, {+(s)I} teklik 3. şahıs iyelik eki, {+I} yükleme hâli eki ve {-IcI} fiilden isim yapma eki düz ünlülü eklerdendir. {-(U)r-} fiilden fiil yapma eki ise yuvarlak ünlülü eklerdendir.

Yanıt Açıklaması: B, C, D ve E şıklarındaki cümleler kötü niyetli ifadelerken, A şıkkındaki ifade bir dua cümlesidir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “-nazar etdim, ubûr ederdi, add olınur ve bend etdiler” isim ile fiilden oluşan birleşik fiillerdir,“ede yazdım” ise fiil ile fiilden oluşan birleşik fiildir. Dolayısıyla diğerlerinden farklıdır.

Yanıt Açıklaması: Namık Kemal yazısında galat- meşhur denilen yaygın kelimeleri değiştirmeyi değil asli şekliyle kullanmayı önerir.