Genel Dilbilim 2

Yanıt Açıklaması: Belirsiz, dolaylı bağlamında ele alınır.

Yanıt Açıklaması: Sezdirim, kısaca kişinin konuşma sırasında bir sözceyi dile getirdiğinde onunla amaçladığı örtük anlam demektir.

Yanıt Açıklaması: Biber’ın metin türü öntipleri: Yakın kişilerarası etkileşim (örneğin yüz yüze sohbetlerde), Bilgisel etkileşim (örneğin röportajlarda), Bilimsel açıklama (örneğin akademik tanıtma ve değerlendirme yazılarında), Öğretici açıklama (örneğin dini metinlerde), İmgeleyici anlatı (örneğin roman kurmacasında), Genel anlatısal açıklama (örneğin biyografilerde), Alışılmış geleneksel röportaj (örneğin sporla ilgili televizyon ya da radyo yayınlarında), İkna eylemi içeren söylemler (örneğin iddia içeren akademik yazılarda ya da hazırlıklı konuşmalarda).

Yanıt Açıklaması: Günlük kişisel öyküler, anlatısal söylem türünün öznel boyutunu oluşturmaktadır. Haber öyküleri de bu kategorideki nesnel boyutla ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Grice, insanların genelde davranışlarını ve özelde dil kullanımlarını belirleyen ve insan aklı tarafından düzenlenen ve İşbirliği İlkesi adını verdiği düzenleyici kuralların varlığını önermiştir

Yanıt Açıklaması: Yönlendirme hem anlatılan olayların yeri, zamanı ve gerçekleşme koşulları hem de anlatıda geçen kişilerin kimlikleri ve davranış biçimleri hakkındaki bilgileri içerir. Anlatının önplanını kuran karmaşık olaylar dizisiyle aktarılan anlatı öyküsünün, arkaplanını oluşturarak metin alıcısının olaylar, durumlar, kişiler arasında ilişkiler kurabilmesine yardımcı olur.

Yanıt Açıklaması: Gönderimsellik kuramına göre bir sözcüğün anlamı, en basit biçimiyle, onun dünyadaki karşılığıdır. Albert Einstein dediğimizde aklımıza gelen ünlü kuramsal fizikçi, Görelilik Kuramını ortaya atan kişi Albert Einstein’dır. Öte yandan dünya üzerinde Albert Einstein adını taşıyan başka bireyler de yaşamış olabilir ya da yaşamaktadır ancak bu diğer ‘Albert Einstein’ adına sahip olan insanları, kuramsal fizikçi olan ‘Albert Einstein’dan daha az biricik ve tek yapmaz; aynı adı taşısalar da Albert Einstein özel adını taşıyan her bir birey dünya üzerinde eşi olmayan bir bireyi temsil eder.

Yanıt Açıklaması: Anlatı söylemi, bitmişlik gösteren bir dizi olayın öncelik sonralık içeren oluş sırası içinde sunulduğu söylem türüdür.

Yanıt Açıklaması: Bilgi yapısının farklı bileşenleri konu, odak ve karşıtsallıktır.

Yanıt Açıklaması: Eylem Geçişsiz (koş, yürü, uyu, dinlen, gez, yüz, vs) Koşuyor Geçişli (oku, anla, yaz, pişir, sırala, vs.) kitabı okudu Çift Geçişli (yolla, gönder, anlat, vs.) Ali’ye mektubu yolladı. Nesnelerine -e, -den durum eki atayan eylemler (bak, hoşlan, nefret et, vs.) Aynaya baktı Çikolatadan hoşlanır Ütüden nefret etti.

Yanıt Açıklaması: “ On yıllık evliliğinizin bu ilk gününde, size başsağlığı dilerim.” cümlesinde konuşmacının akıl ve ruh sağlığının yerinde olup olmadığı sorgulanır. Hem on yıllık evli, hem de evliliğin ilk günü. Öte yandan taziyede bulunuluyor. Böyle bir ifadenin anlamlı olarak kabul edilmesi mümkün olmayacağından, sorunun doğru cevabı da A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Söylem özellikleri olan metinlerde olaylar arasındaki geçici ilişkilere tematik olarak yapılan gönderimler yer alır. Olay ve hareket sıralaması yapılan metinlerde anlatım, anlatısallık taşır.

Yanıt Açıklaması: İletişimsel Edinç: Konuşucuların iletişim boyutunda dilin kullanımına ilişkin soyut bilgileridir. İletişimsel edinç, dilbilgisel edinci de kapsar.

Yanıt Açıklaması: Werlich (1982) söylem sınıflamasını yapmakta ve temel söylem türlerinde öznellik ve nesnellik algısı değişkenini kullanarak alt ayrımlara gitmektedir: Temel türler: Betimleyici söylem, Anlatısal söylem, Açıklayıcı söylem, Savlayıcı söylem, Öğretici-bilgilendirici söylem; Öznel türler: İzlenimsel betimleme, Günlük kişisel öyküler, Deneme, Eleştiri, Bilgilendirme; Nesnel Türler: Teknik betimleme, Haber öyküleri, Teknik açıklama, Akademik savlama; Kurallar, talimatlar, yasalar.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan kayıtlı kabalık kişinin yüzüne dil aracılığıyla doğrudan yapılan saldırıdır. Burada yüz tehdit edici söz eylemler ve dayatmalar kullanılır. “Konuşma!”, “işine bak!“ gibi.

Yanıt Açıklaması: Olgu tümceciği, olgusal ad tümceciğidir. Yani bu tümcecikteki önerme doğrulanıp yanlışlanabilir. Gerçekleştiği ya da gerçekleşecek olması önemlidir. Devinim tümceciği -mAk ve -mA ekleriyle elde edilen ad tümcecikleridir ve önermedeki olayın gerçekleşmiş olma olasılığı değil, hareket / devinim önemlidir. Ayrıca sözü edilen iki tümceciği gerçek ve doğru/yanlış yüklemleriyle birbirinden ayırt etmek mümkündür.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki - ken eki ile elde edilmiş, zaman belirteci işlevi olan ve burada köşeli ayraç içinde verilen yan tümcecik ‘[Karıncalar kışa hazırlık yaparken] Ağustos Böceği bütün yaz yattı’ eklendir. Bu yan tümceciklerde özne ve eylem uyumu yoktur. Bu örnekte özne de bağımsız tümce öznesi gibi yalın durumdadır. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Gösterge kuramının en temel kavramdan birisi göstergenin nedensizliği kavramıdır. Saussure’e göre, gösteren ve gösterilen arasındaki bağlantı tümüyle rastlantısaldır. Soru kökündeki çiçek şeklindeki doğanın veya fiziksel dünyanın bir dayatmasıyla çiçek ses dizisi (göstereni) ile bağlantılı duruma gelmemiştir. Gösterilen ile gösteren arasındaki ilişki bir dilin anadili konuşucularının örtük uzlaşımının bir sonucudur. Doğru yanıt C’dir.