Genel Dilbilim 2

Yanıt Açıklaması: Hiçbir niceleyicisini barındıran bir ad öbeğinin gönderimini belirleyen küme, ilgili tümce­nin eylem öbeğinin gönderimsel anlamını belirleyen küme ile örtüşmeme-ilişkisi içinde olmalıdır. Örtüşme­me-ilişkisi , iki kümenin bir kesişim kümesi olmaması durumuna işaret eder

Yanıt Açıklaması: Gönderimsellik kuramına göre bir sözcüğün anlamı, en basit biçimiyle, onun dünyadaki karşılığıdır. Diğer bir deyişle, bir sözcüğün anlamı onun dış dünyada gönderim yaptığı şey, yani onun göndergesidir.

Yanıt Açıklaması: Konuşma aktarımı, bir anlatıcının kendisine ait olmayan ya da kendisine ait olsa da anlatım anından daha önce söylemiş olduğu bir sözü aktarmasıdır. Bu durumda biri aktarılan söz, biri de aktaran söz olmak üzere iki ayrı söz iç içe geçmiştir. Leech ve Short’tan (1981) aktardığımız konuşma aktarımı biçimlerinde, aktarıcının konuşma aktarımındaki müdahale edici rolü yukarıdan aşağı doğru azalmaktadır. Anlatı aktarımı, Sözeylem anlatı aktarımı, Dolaylı konuşma aktarımı, Bağımsız dolaylı konuşma aktarımı, Bağımsız konuşma aktarımı, Bağımsız dolaysız konuşma aktarımı.

Yanıt Açıklaması: Metin içinde gönderimin üye-alt küme, iyelik içerikleri gibi yollarla çağrışımsal olarak yapılması, ilişkilendirilmiş gönderim olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: İletinin sunuluş biçimleri şunlardır: • Anlatı (Gerçekleşmiş bir dizi eylemin zaman sırası içinde aktarımı yapıldığında) • Alıntılama (Bağımsız konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) • Yansıtma (Bağımsız dolaysız konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) • Yeniden dile getirme (Dolaylı ya da bağımsız dolaylı konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında)• Özetleme (Sözeylem anlatı aktarımı ve “düşünce eylem” anlatı aktarımı yapıldığında)

Yanıt Açıklaması: İletişim sırasında diğerlerinin ne bilip ne bilmediği konusunda bir varsayımımız vardır ve bu görüş doğrultusunda dinleyicinin söylem modellerini (bilişsel bağlamlarını) güncelleriz. Bunu yaparken de sözcelerimizi bilgi yapısına bağlı olarak dinleyicinin beklenti ve ihtiyaçları doğrultusunda güncelleriz. Bilgi yapısı, konuşucunun sunacağı bilgiyi en etkin şekilde aktarmak amacıyla bağlam içinde sözcesini tümce düzeyinde belli bir şekilde düzenlemesi ya da bilgiyi paketlemesidir.

Yanıt Açıklaması: Sözlü Anlatı Çözümlemesinin ilkelerine göre, dilsel özellikler, anlatının işlevlerini ortaya koyar.  Birinci işlev anlatının gönderge işlevi olarak adlandırılır. Bu işleviyle anlatı metni, metin alıcısını bir konuda bilgilendirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Emretme, rekabetçi edimsöz sınıfındadır.

Yanıt Açıklaması: Saukkonen’in sunduğu metin öntipleri ayrımı, Bilgilendirici metin tipi: + - Uzaklık, + - Bakış açısı, Duyuşsallık, Akılcılık, İsteksel.

Yanıt Açıklaması: Tür kavramı, bütün bilim alanları içinde söz konusu nesne ya da olgunun diğerleriyle olan benzerlik ya da farklılıklarını, dolayısıyla da kendine özgü niteliklerini betimlemek için insan zihninin yaptığı soyutlamayı gösteren bir kavramdır. Dilbilimde tür kavramının tanımı yapılırken daha özelleşmiş olarak söylem ve söylem topluluğu kavramlarına başvurulduğu görülmektir.

Yanıt Açıklaması: Öte yandan, bir edimi en açık biçimde lafı dolandırmadan ve doğrudan gerçekleştirmek Örnek ’deki gibi kayıtlı doğrudan edimdir:Bu mektubu postaneye götür.

Yanıt Açıklaması: Metindilbilim U¨nitesi’nde anlatının geçmişle ilgili bir dizi olayın, belli bir zaman sırasına göre aktarıldığı bir söylem türü olduğunu görmüştük. Dilbilim alanında genel kabul gören bu tanım çerçevesinde, anlatı söyleminin birincil özelliği, daha önce de açıkladığımız gibi, anlatılan olayların za- manda sıralanma yapısı içermesidir.

Yanıt Açıklaması: Metinsellik, metni metin yapan bileşenlerin oluşturduğu bütündür.

Yanıt Açıklaması: Öznel: zlenimsel betimleme, Günlük kişisel öyküler, Deneme, Eleştiri, Bilgilendirme

Yanıt Açıklaması: Anlambilimin kapsamı, önermenin içeriğindeki sözlüksel anlamdır; edimbilimin kapsamı ise konuşucunun niyetine ve bağlama Sözdizim, dilsel işaretleri (sözcük gibi) birbirine bağlayan biçimsel ilişkilerin, anlambilim dilsel işaretler ile işaretlerin gönderimleri arasındaki ilişkilerin ve edimbilim dilsel işaretler ile bu işaretleri kullanan ve yorumlayanlar arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Edimbilim, anlamın önerme içeriğinden ayrı, bağlama dayalı anlam unsurlarını inceleyen bir daldır.dayalı anlamdır.

Yanıt Açıklaması: Yeniden dile getirme, dolaylı ya da bağımsız dolaylı konuşma ve düşünce aktarımı yapılma durumunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Kabuledilebilirlik, metnin bağlaşık ve tutarlı olmasının yanı sıra kullanıldığı bağlamın gerektirdiği özellikleri de taşımasıdır.

Yanıt Açıklaması: Metnin akışında daha önce bütüncül bir yapıda geçen bir öğenin metinden çıkarılması işlemine "eksiltme" denir. Budara yapılan işlem de eksiltme olduğundan, sorunun doğru cevabı da A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Güzel sözcüğü ad ve sıfat olarak kullanılabilir. A seçeneğindeki güzel demem öbeğinde güzel adken eylemi ise demek fiilinin olumsuz ekini almıştır. B seçeneğinde sancılı süreçler addan türemiş bir sıfattır, ancak eylemi zaten davranmak olduğu için sıfattan türemediği, fiil olduğu açıktır. C seçeneğindeki bronzlaşmak sıfattan türemiş ve burada isim olarak kullanılmıştır. Ayrıca, tümcenin eylemi olan sözcük de razı olmaktan gelmektedir. D seçeneğinde ise yünlü giysiler addan türemiş başka bir sıfat örneği oluştururken, tümcenin küçülmek anlamında kullanılan eylemi çekmek fiilinden gelir. Ak sıfatından türeyen aklanmak fiilinin yer aldığı tümcenin eylemi aklanabildi sözcüğüdür.

Yanıt Açıklaması: Metindilbilim, metni oluşturan öğelerin ve metindeki dilsel düzenlerin çözümlenmesiyle ilgili dilbilim dalıdır.