Genel Dilbilim 2

Yanıt Açıklaması: Derecelendirilebilen karşıtanlamlıları bütünleyici karşıtanamlılardan ayırmak üzere başvurulabilecek bir dilsel test aracı, sıfatlarda üstünlük derecesini imleyen daha veya en üstünlük derecesini imleyen en belirteçlerinin kullanılabilip kullanılamamasıdır. B seçeneğindeki zengin-yoksul çifti daha zengin, en zengin/daha yoksul, en yoksul gibi daha ve en belirteçleri ile kullanılabilir.  Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Anlatı (Gerçekleşmiş bir dizi eylemin zaman sırası içinde aktarımı yapıldığında) Alıntılama (Bağımsız konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) Yansıtma (Bağımsız dolaysız konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) Yeniden dile getirme (Dolaylı ya da bağımsız dolaylı konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) Özetleme (Sözeylem anlatı aktarımı ve “düşünce eylem” anlatı aktarımı yapıldığında)

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Kişisel Deneyim Anlatıları: Bir kişisel deneyim anlatısı, değerlendirici işleviyle konuşucunun biyografisinin gözlenmesini sağlayan ve gerçek olaylarla uyumlu bir sıra içerecek biçimde sıralanan bir dizi olayın kaydıdır. Düşünce Aktarımı (sayfa 214), Dil Aktarımının Boyutları (sayfa 215), Anlatı Metinleri ve Dil Aktarımları (sayfa 212), Dil Aktarımları Sınıflaması Konuşma Aktarımı (sayfa 212)

Yanıt Açıklaması: Sözcüklerin birçok anlamı olabilir. Bazı sözcükler de farklı şekilde ifade edilse de aynı anlamı içerebilir. Seçeneklerdeki sözcük gruplarına baktığımızda A, B, C, D seçeneklerindeki sözcükler aynı anlamı taşımaktadır. E seçeneğindeki “tay” sözcüğü “at”ın yavrusu olduğundan farklı anlamları vardır.

Yanıt Açıklaması: Dil aktarımları , iletişimde olaylar ile konuşma ve düşüncelerin aktarılması sırasında ortaya çıkan dilsel düzenlemeleri gösterir. Anlatısal güvenilirlik , anlatı öyküsünde yer alan olayların metin alıcısı tarafından ne ölçüde “gerçekten olmuş olaylar” olarak kabuledilebildiği ile ilgilidir. Anlatısal nesnellik stratejisi , anlatıcının, anlattığı olayların gerçekte de bu biçimde olduğunu iddia edebilmek amacıyla anlatısında, tercihen kendi duyduğu, gördüğü olaylara dayanarak olay aktarımı yapmasıdır. Anlatısal nedensellik stratejisi , anlatıcının, en yüksek anlatısal değerlilik taşıyan olaya, hangi nedenle bu niteliği yüklediğini olayın ortaya çıkış koşullarını sunarak açıklamasıdır. En yüksek anlatısal değerlilik taşıyan olay , anlatıcının en çok önemsediği ve anlatısında metin alıcısı üzerinde en yüksek etkiyi yaratmak üzere öne çıkardığı olaydır.

Yanıt Açıklaması: Durumsallık, metnin kullanıldığı belli bir durumda, o duruma özgü iletişimsel amaçlara hizmet etmesidir.

Yanıt Açıklaması: İletinin sunuluş biçimleri şunlardır: - Anlatı (Gerçekleşmiş bir dizi eylemin zaman sırası içinde aktarımı yapıldığında) - Alıntılama (Bağımsız konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) - Yansıtma (Bağımsız dolaysız konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) - Yeniden dile getirme (Dolaylı ya da bağımsız dolaylı konuşma ve düşünce aktarımı yapıldığında) - Özetleme (Sözeylem anlatı aktarımı ve “düşünce eylem” anlatı aktarımı yapıldığında).

Yanıt Açıklaması: Düşünce aktarımında ana eylem “düşünmek” eylemidir. Ancak, düşünmek eyleminin yanında bu eylemin anlamını içinde bulunduran merak etmek, sormak, aklından geçirmek, içinden geçirmek gibi eylemlerde kullanılabilir. Düşünce Aktarımı Biçimleri: Anlatı, “Düşünce eylem” anlatı aktarımı, Dolaylı düşünce aktarımı, Bağımsız dolaylı düşünce aktarımı, Bağımsız düşünce aktarımı, Bağımsız dolaysız düşünce aktarımı.

Yanıt Açıklaması: Bilgisellik, metnin alıcısı için yeni bilgi içermesi koşuluna işaret eder.

Yanıt Açıklaması: Betimleyici söylem özellikleri içeren metinler durağan, zamansal tempo taşımayan durumsal görünümler sunar. Betimleyici söylem özellikleri içeren metinler, izlenimsel betimleme ya da teknik betimleme metinlerinde olduğu gibi öznel ya da nesnel görüş açısı kuran metinlerdir. Aşağıda yer alan her iki örnek de betimlemeli söylem özellikleri içermektedir. İlk metinde öznel görüş açısı vardır ve bu metin bir izlenimsel betimleme örneği sunmaktadır. İkinci metinse nesnel görüş açısı içerir ve teknik betimlemenin bir örneğini oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Belli bir bağlam içinde, belli bir zamanda bir konuşucu tarafından dinleyiciye belli bir yerde söylenen sözcük, nida, onaylama sesleri veya bir ifadeye sözce denir. Bir sözce, bir tümce olabildiği gibi “Evet”, “olabilir”, “ya”, “öyle mi?”, vs. gibi tek ya da birkaç sözcük ya da bir nidadan ibaret olabilir.

Yanıt Açıklaması: Akla vurma ; aktarılan ifadenin içerdiği tanıtsal yapı, anlatıcının aktardığı bilgiyi önsezi, mantık yürütme, bir rüyâ, deneyim ya da başka bir zihinsel oluşum ile çıkarımsal olarak oluşturduğunu gösterir. [Ali çok yorulmuş olmalı. Geçen hafta beş tane sınavı vardı.] Folklorik tanıt ;       aktarılan ifadenin içerdiği tanıtsal yapı, aktarılan bilginin kaynağının anonim olduğunu gösterir. [Erken kalkan yol alır.] Eşsüremli çıkarım ; aktarılan ifadenin içerdiği tanıtsal yapı, anlatıcının aktardığı bilgiyi bir olayın gözlemlenebilir sonucuna dayandırarak çıkarım yoluyla oluşturduğunu gösterir (Evde bir sessizlik olduğuna göre kimse yok.) Artsüremli çıkarım ; aktarılan ifadenin içerdiği tanıtsal yapı, anlatıcının, aktardığı bilgiyi bir olayın bıraktığı izi gözlemleyerek (Burada sigara kokusu var.) çıkarım yoluyla oluşturduğunu gösterir. [Burada sigara kokusu var. Biri sigara içmiş.] İkinci-elden edinilen tanıt ; aktarılan ifadenin içerdiği tanıtsal yapı, anlatıcının aktardığı bilgiyi, söz konusu olayı ya da durumu görmüş birisinden duyarak öğrendiğini gösterir. [Ali memlekete dönmüş. Ayşe söyledi.]

Yanıt Açıklaması: Bağımsız konuşma aktarımı, sözün herhangi bir değişiklik yapmadan, sözcüğü sözcüğüne söylendiği gibi aktarılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İnsanlar birebir tanık olmadıkları, bilemedikleri doğaüstü yer, güç ve varlıklardan korku duyarlar. “Cehenneme git” sözcesi de bilemediğimiz ama tek Tanrılı dinlerin korkunç olarak tanımladığı bir yerden söz ettiği için korku uyandıran bir yer olarak algılanır.

Yanıt Açıklaması: İletişimde konuşucular, bir yandan kendi yüzlerini öte yandan da dinleyicinin yüzünü korumak için denge oluşturmaya çalışırlar; çünkü iletişim olumlu yüze karşı yüz tehdit edici unsurlar içerir. Kibarlık stratejileri, konuşucuların bir yandan yüz tehdit edici unsurları savuşturmak ve bir yandan da olumlu yüzlerini korumak arasındaki denge çabası sonucu ortaya çıkan stratejilerdir. Kişilerin imgelerini korumaya yönelik bu çabalar da yüz çalışması olarak bilinir. İnsanlar yüzlerini koruyabilir, aşağılanabilir, mahcup olabilir ya da teknik bir ifadeyle yüzlerini kaybedebilirler. Öyleyse yüz kavramının duygusal bir boyutu vardır. Yüz çok kırılgan ve duygusal bir boyut olduğuna göre insanların kırıcı olmamak amacıyla birbirlerinin yüzlerini koruma konusunda işbirliği yaptıkları varsayılır.

Yanıt Açıklaması: Tanıt türleri: Doğrudan tanıt, dolaylı tanıt; dolaylı tanıtlar ise şu farklı alt türlerde olabilir: Aktarım ve çıkarım.

Yanıt Açıklaması: Ses, ileti, işaret ve tutum dil aktarımlarından biridir.

Yanıt Açıklaması: Sözceler tümcelerden farklı olarak fiziksel bir gerçekliğe sahiptir çünkü sözceler belli bir zamanda, belli bir yerde ve belli bir iletişim durumunda ortaya çıkarlar ve hepsinden öte sözcenin bir söyleyicisi vardır. Bu açıdan bakıldığında, sözceler belli bir dilsel ve dildışı bağlam içinde gerçekleşir. Tümceler ise sesletilemez, duyulamaz, kaydedilemez ya da ses dalgaları olarak bilgisayara yüklenemezler; bunlar yalnızca tümcelerin dışavurulan biçimleri için, yani sözceler için geçerli olabilir. Doğru yanıt C’dir

Yanıt Açıklaması: Anlatıcı sözeylem anlatı aktarımı yaparken, aktardığı sözcenin yerini tuttuğunu düşündüğü kimi ifadeleri kullanır. Yani bir tür değiştirme işi yapar. Örneğin, Ali ile Ayşe’nin konuştuğu bir konuşma durumunda geçen Ayşe’nin Ali’ye söylediği şu sözce “Gelip istediğin imzayı atacağım” Ali tarafından sözeylem anlatı aktarımı yapılarak anlatıldığında Ayşe istediğimi yapacakmış aktarım tümcesi ortaya çıkar.