Final Sınavı - Genel Dilbilim 2

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi kullanılmamış yeni bilgiye örnektir?

A) Dün bir kazak almıştım. Leyla onu çok beğendi. B) Bugün bir taksiye bindim. S¸oför çok yorgun görünüyordu. C) Zeki Müren, sanat güneşi olarak anılmaktadır. D) Ben, duvardaki asılı tablomu anneme verdim. E) Dün bir adam gördüm.

Soru 2:

Doğruca odaya çıktım. Telefonumu prize taktım. Yatağa uzandım. Uyku tutmuyordu. Çıktım yataktan ve mutfağa yöneldim… Yukardaki metinde hangi türde bir değerlendirme yapılmaktadır?

A) Dış Değerlendirme B) İçe yerleşik değerlendirme C) Eylem aktarımı yoluyla değerlendirme D) Yönlendirme yoluyla değerlendirme E) Olayların geciktirilmesi yoluyla değerlendirme

Soru 3:

"Bana arabanı verebilirsin." Aşağıda verilen cümleyle ilgili yapılan açıklamalardan hangisi doğrudur?

A) Karşıdakinin çabasını kendi yararını artırdığı için kibar bir sözce değildir. B) Kendi çabanı artırıp karşıdakinin yararını artırdığı için kibar bir sözcedir C) Karşıdakini eleştirdiği için kibar bir sözce değildir. D) Tevazu gösterdiği için kibar bir sözcedir. E) Tevazu göstermediği için kibar bir sözce değildir.

Soru 4:

İşbirliği ilkesinin (konuşma ilkelerinin) bazen çiğnendiği ve örtük olarak işbirliği yapılmadığı durumlarda veya konuşucunun sözcesinde kastettiği örtük anlamlar sonucunda ortaya çıkan edimsel anlam aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anlatım bozukluğu B) Tersinme C) Sezdirim D) Dolaylama E) Anlam bulanıklığı

Soru 5:

I.Anlatı söylemi, bitmişlik gösteren bir dizi olayın öncelik sonralık içeren oluş sırası içinde sunulduğu söylem türüdür. II. Anlatı metinleri sadece yazılı olarak üretilebilir. III.Kurmaca içeren anlatılar günlük anlatılardan ayrılır. Yukarıda anlatı söylemi ve anlatı metni hakkında verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I-II C) I-III D) II-III E) I-II-III

Soru 6:

Metinlerin iletişim işlevi kazanmasını sağlayan, metindeki dilsel düzenlemeler aracılığıyla izlenebilen ve algılanırlık kazanan soyut bir olgu olarak tanımlanan kavram nedir?

A) Söylem B) Tür C) Metin D) Söylem topluluğu E) Bağlaç

Soru 7:

Söylemde sözü edilerek bilişsel olarak etkinleştirilmiş, dolayısıyla kısa süreli bellekteki en belirgin öge aşağıdakilerden hangisidir?

A) Odak B) Karşıtsallık C) Yorum D) Konu E) Anlam

Soru 8:

Konuşucunun dinleyiciye paylaştıkları bağlama bağlı olarak onun akılcı yetilerine güvenerek çıkarımda bulunması amacıyla ilettiği söz eylemin türü aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Dolaylı söz eylem B) Dolaysız söz eylem C) Derecelendirilebilen söz eylem D) Ters yönlü söz eylem E) İlişkisel söz eylem

Soru 9:

Her sözcüğün çağrıştırdığı kavramların oluşturduğu küme olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) İmge B) Yan anlam C) Çok anlam D) Dilsel birim E) Biçim

Soru 10:

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğrudan tanıt tümcesi yer almaktadır?

A) Alt kattaki yaşlı kadının gittiğini görenler olmuş. B) Burada biri ateş yakmış. C) Hırsızın şu eve girdiğini gördüm. D) Belli ki yalan söylüyor. E) Yüzünün haline bakılırsa canın sıkkın.

Soru 11:

Aşağıdakilerden hangisi konuşucunun olumlu yüzünü tehdit edebilecek eylemlerden biridir?

A) Eleştirme B) Diğerinin fikrine karşı çıkma C) Teşekkür etme D) İsteksizce söz vermek zorunda kalma E) İtiraf etme

Soru 12:

Daha önce sözünü etiğimiz gibi söylem varlıkları sözlü ve yazılı dilde sözünü etiğimiz ve gönderim yaptığımız ve genellikle Ad Öbeği ile kodlanan varlıklardır. İstanbul, Ali, bizim okul vs. gibi öğeler söylem varlığı olabilir. Hâlihazırda dinleyicinin zihninde bulunan söylem varlıkları eski, dinleyicinin zihninde bulunmayan söylem varlıkları ise dinleyici için yenidir. Prince (1981) gönderimsel öğeleri tanıdıklık (eski) ya da tanıdık olmama (yeni) bilgi olma durumlarına göre sınıflandırır. Bu doğrultuda “Bugün bir taksiye bindim. Şoför çok yorgun görünüyordu». örneğinde aşağıdaki hangi bilgi verilmek istenmiştir?

A) Yepyeni bilgi B) Çıkarımsal bilgi C) Söylemsel eski bilgi D) Yepyeni (İliştirilmiş) bilgi E) Kullanılmamış yeni bilgi

Soru 13:

Metin tümceleri arasındaki bağı sağlayan dilbilgisel ve sözcüksel bağıntıya ne denir?

A) Bilgisellik B) Durumsallık C) Amaçlılık D) Tutarlılık E) Bağlaşıklık

Soru 14:

Aşağıdakilerden hangisi Leech' in (1983) kibarlık ilkeleri arasında değildir?

A) Nezaket İlkesi B) Cömertlik İlkesi C) Tevazu İlkesi D) İşbirlikçi İlkesi E) Duygudaşlık İlkesi

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisi toplumlarda tabu oluşturan sözcük konularından değildir?

A) Doğaüstü yer, varlık ve güçler B) Vücut salgıları ve vücut organları C) Hastalık ve Ölüm D) Cinsellik E) Övgü sözleri

Soru 16:

Anlatıcının aktardıklarına en az müdahale ettiği aktarım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anlatı aktarımı B) Sözeylem anlatı aktarımı C) Dolaylı aktarım D) Bağımsız dolaylı aktarım E) Dolaysız aktarım

Soru 17:

Sözlü anlatılar için geliştirilen anlatı metni öntipi, geleneksel halk masalları, macera romanları, hasta görüşmeleri gibi farklı anlatı durumları ve anlatı alt türlerinden söz edebilmemizde çok kullanışlı bir araç sunar. Bütünüyle biçimlenmiş tipik bir anlatı metni aşağıdaki kurucu öğeleri içerir: Özet, Yönlendirme, Karmaşık olay dizisi, Değerlendirme, Dış değerlendirme, İçe yerleşik değerlendirme, Eylem aktarımı yoluyla değerlendirme, Olayların geciktirilmesi yoluyla değerlendirme, Güçlendiriciler, Karşılaştırıcılar, Bağıntılayıcılar, Açımlayıcılar, Sonuç(lar), Bitiş. Bu doğrultuda “Yaa işte böyle! Ben anlattım. Hadi biraz da sen anlat!” örneğinde verilmek istenen hangi kurucu öğelerdendir?

A) Bitiş B) Sonuç(lar) C) Açımlayıcılar D) Karşılaştırıcılar E) Bağıntılayıcılar

Soru 18:

Aşağıdaki tümcelerin hangisinde sözcüksel bağlaşıklık bulunmaktadır?

A) Aşağıdaki tümcelerin hangisinde sözcüksel bağlaşıklık bulunmaktadır? B) Hükümetin enflasyonla mücadelesi sürüyor. Bu yıl alınacak önlemlerle enflasyon inişe geçecek. C) Moskova’da kış, Melbourn’de yaz D) İstanbul kazan biz kepçe E) En güzel hızlı tren garı Ankara’da yapıldı

Soru 19:

Konuşma aktarımı, bir anlatıcının kendisine ait olmayan ya da kendisine ait olsa da anlatım anından daha önce söylemiş olduğu bir sözü aktarmasıdır. Bu durumda biri aktarılan söz, biri de aktaran söz olmak üzere iki ayrı söz iç içe geçmiştir. Konuşma aktarımı biçimleri şunlardır: Anlatı aktarımı, Sözeylem anlatı aktarımı, Dolaylı konuşma aktarımı, Bağımsız dolaylı konuşma aktarımı, Bağımsız konuşma aktarımı, Bağımsız dolaysız konuşma aktarımı. Bu doğrultuda “Ayşe: “Yarın senedi imzalamaya geleceğim.” dedi.” örneğinde sözün herhangi bir değişiklik yapılmadan, sözcüğü sözcüğüne söylendiği aktarım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sözeylem anlatı aktarımı B) Dolaylı konuşma aktarımı C) Bağımsız konuşma aktarımı D) Bağımsız dolaylı konuşma aktarımı E) Bağımsız dolaysız konuşma aktarımı

Soru 20:

Metinde eşgönderimsel gönderim kuran temel öğeler hangileridir? I- Ø ile işaretlenen boş adıllar (Türkçe gibi bağlantılı dillerde çekimli eylem üzerindeki kişi ekleri boş adılları ulaşılır kılar.) Ayşe ve ben dışarı çıkıyoruz. Ø Alış veriş yapacağız. II- Kişi adılları(= ben, sen, o, biz, siz, onlar) III- Gösterme adılları(= bu, şu, o) IV- Göstermesıfatları(= bu kadın, o adam vb.) V- Dönüşlülük adılları(= kendi, kendisi vb.)

A) I, II, IV, V B) I, II, III, IV, V C) III, IV, V D) I, III, IV E) I ve V