Genel Dilbilim 1

Yanıt Açıklaması: v sesi patlamalı sesler arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kökün son sesi kapalı düz ünlü olan yer belirteçlerine {-DA}/{-DAn} durum ekleri ya da iyelik eki {-sI} gibi ünsüz ile başlayan bir ek eklendiğinde, kökün son ünlüsü düşürülmekte ve sözcük üç seslemli olarak söylenmektedir. Doğru cevap 'B' seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Üst oluşturucular: üst dudak, üst dişler, diş yuvası, diş yuvası arkası, öndamak, damak, artdamak, küçük dil, boğaz, gırtlak Alt ve üst oluşturucular

Yanıt Açıklaması: Yat, yaz gibi sözcüklerde duyduğumuz [j] sesinin oluşturulma sürecinde hava akımı ünsüzlerde olduğu gibi engellenir ancak en düşük düzeyde. Böylece bu tür sesler ünlülerin de özelliklerini taşır. Bu ara sınıfa Kayıcılar adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Toplumdilbilim dilin toplum içinde kullanımını inceler. Dil kullanımında konuşucuların yaşı, cinsiyeti, eğitim düzeyi ve birbirlerine yakınlık derecesi kullanılan dil yapısını belirler.

Yanıt Açıklaması: Yapım eki alan ses dizilimleri de birer sözcük olarak algılanabilir.

Yanıt Açıklaması: 'Madenci' bir türemiş sözcüktür, 'maden' sözcüğünden daha farklı bir kavrama işaret eder ve sözlükçede ayrı bir madde olarak listelenir. Diğer seçeneklerse maden ya da madenci sözcüklerinin çekimlenmiş biçimleridir.

Yanıt Açıklaması: Gerçekte dilin doğal kullanımında, yazıda olduğu gibi, sözcükler birbirlerinden boşluklarla ayrılmaz ve sanıldığı gibi de duraklamalar olmaz. Konuşmada sesler aralıksız akar.  Ses zincirleri içinde duraklama noktaları aramak sözcük olarak sınıflanabilme ölçütü olarak işlevsizdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Dilde ses ve anlam arasındaki bağın rastlantısal olduğunu gösteren ilke nedensizlik ilkesidir. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Akciğer hava düzeneğiyle oluşturulan emmeli ses hiçbir dilde konuşma sesi olarak kullanılmaz.

Yanıt Açıklaması: Konuşmada kullandığımız seslerin oluşturma organları akciğer, ağız boşluğu, burun boşluğu, gırtlak ve hava borusudur.

Yanıt Açıklaması: Sözlükbirimler, sözlükçede bilgi olarak listelenen girdileri temsil eden, dilde üretilmemiş, soyut zihin sözcükleridir. Bu anlamlarıyla, bir sözcüğün sadece bir durumdaki şeklini değil, olası tüm görünüşlerini içlerinde barındırırlar. Biçimbilim çözümlemelerinde sözlükbirimler büyük harflerle gösterilir (Lyons, 1968: 196-197; Mathews, 1974: 30, 37; Bauer, 1983: 12). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir dilin dilbilgisini oluşturan dört ana bileşen sesbilim, biçimbilim, sözdizim, anlambilimdir. Sesbilim - sesbirimlerinin, biçimbilim - biçimbirimlerinin, sözdizim - tümce oluşturan birimlerin niteliklerini, dağılımını ve birleşme kurallarını incelerken anlambilim dilin anlam boyutuna, yapısına odaklanır.

Yanıt Açıklaması: Ünlü Uyumu Kuralı çerçevesinde, sözcüğün son seslemindeki ünlü [lAr] ekindeki ünlünün özelliklerini belirlemektedir; son sesleminde arka ünlü olan sözcüklerden sonra [lAr] eki arka ünlü olan [lar] olarak; son sesleminde ön ünlü olan sözcüklerden sonra ise ek ön ünlü olan [ler] olarak gerçekleşmektedir. Böylece Ünlü Uyumu Kuralına göre, sözcüğün son seslemindeki ünlünün ön/arka özellikleri ekteki ünlünün ön ya da arka ünlü olacağını belirlemektedir. Buna Türkçede Açık Ünlü Uyumu denir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede hane sözcüğü ile oluşturulan bileşik sözcüklerde /h/ sesi düşürülür. Sözcük içi biçimbirim sınırlarında, iki /a/ ünlüsü arasında bulunan /h/ sesi çoğunlukla düşürülmekte, /h/ sesinin düşürülmesi sonucunda /a/ ünlüsü uzun ünlü olarak söylenmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Patlamalı ünsüzler alt ve üst oluşturucuların birleşip hava akımını tamamen engellemeleri sonucu oluşur.

Yanıt Açıklaması: Nedensizlik, dilde ses ve anlam arasındaki bağın rastlantısal olduğunu gösteren ilkedir. Doğru cevap 'E' seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir sözcükte bir sesbilgisel özelliğin artı [+] değeri, diğer sözcüklerdeki eksi [-] değeri ile karşıtlık ortaya çıkardığında, o sesbilgisel özellik, incelenen dil için “ayırıcı özellik” olarak tanımlanır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: U harfi arka kapalı yuvarlak ünlüdür. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Kafkas dilleri ailesine ait olan Abhazca, Kabartayca, Gürcüce gibi dillerde gırtlaksıl hava akımı düzeneği ile oluşturulan sesler de bulunmaktadır.