Genel Dilbilim 1

Yanıt Açıklaması: O¨zyineleme Iilkesi bir yapının içinde aynı yapının yer almasıdır. O¨zyineleme ilkesi de diğer ilkeler gibi mutlak bir evrencedir.

Yanıt Açıklaması: Uyum, tümcede iki ögenin taşıdığı yapısal ve anlamsal özellikler arasındaki uyuşmayı gösteren bir ulamdır. Adsıl uyum, adlar­da sahiplik/iyelik ilişkisini gösteren iyelik ekleri biçiminde ortaya çıkar. Birçok dilde eylemler, tümcede uyum ilişkisi içinde oldukları diğer öge­lerin sayı, cins, kişi bilgisiyle çelişmeyecek bir bi­çimde çekime girer ve uygun uyum ekleriyle dona­tılırlar. Doğru cevap C’ dir.

Yanıt Açıklaması: doğal gaz örnektir.

Yanıt Açıklaması: [s] oluşma noktası olarak dişyuvasıl, oluşma biçimi olarak sürtünmeli, ötümsüz bir sestir.

Yanıt Açıklaması: Eylemin edilgen olması için -il eki alması ve geçişsiz olması için de nesne almaması gerektiği düşünülürse sevildi eylemi edilgen ve geçişizdir.

Yanıt Açıklaması: Sözdizim, dilbilimin bir alt dalıdır.  Tümcenin içindeki sözcüklerin, öbek ve öbeklerin tümce oluşturmak için hangi kurallar çerçevesinde işlediğini ve bunların dizilimlerini inceler. Verilen örnekte de bir dizlim, yani sıralama, hatası olduğundan bu sorun sözdizimin kapsamına girer. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Aralarında kavramsal ortaklık bulunan sözlükbirimlere sözcük ailesi denir. Örneğin, kitap - kitapçı - kitaplık - kitabevi, vb.

Yanıt Açıklaması: Tanım dağılımsal ölçüt kavramına aittir.

Yanıt Açıklaması: Karşıtsal dağılım biçimbirimlerin türlerinden değil özelliklerinden biridir. Doğru cevap D'dir

Yanıt Açıklaması: Göl: ötümlü artdamaksıl patlamalı zerde: ötümlü dişyuvasıl sürtünmeli Yaz:ötümlü damaksıl kayıcı Şahit:ötümsüz dişyuvası-ardı sürtünmeli Tatlı:ötümsüz dişyuvasıl patlamalı

Yanıt Açıklaması: Basit sözcüklere türetim ekleri ilave edilerek karmaşık sözcükler oluşturma sürecine eklemeli türetme denir.

Yanıt Açıklaması: Açık küme sözcük sınıfları: ad, eylem, sıfat ve belirteçtir. Diğerleri kapalı küme sıfat sınıfına girerler.

Yanıt Açıklaması: İşleklik, bir ekin üretkenliğinin kısıtlı olmaması ve yeni türetimlere açık olması halidir.

Yanıt Açıklaması: Biçimbirimler duruşları bakımından bağımlı ve bağımsız olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bağımlı biçimbirimler ek, bağımsız biçimbirimler sözcük olarak ortaya çıkarlar.

Yanıt Açıklaması: Bükümlü diller , özellikle kökteki ünlünün değişmesiyle ve birtakım soneklerin eklenmesiyle durum, cinsiyet, kişi, zaman, kip, görünüş, çatı, sayı belirtebilir.

Yanıt Açıklaması: Biçimcik, soyut biçimbirimin dilde yansıması olarak ortaya çıkan fiziksel olgudur

Yanıt Açıklaması: Ali’nin kitabının kapağının rengi Burada Ali’nin kitabı bir ad öbeğidir ve kitabın kapağı da, kapağın rengi de diğer ad öbekleridir ve bir ad öbeği diğerinin içinde yer alarak üçlü düzlemde özyineleme oluştururlar. O¨zyineleme ilkesinin özel bir türü olan içeyerleştirme ilkesi de bir tümcenin başka bir tümce içinde yer alabilmesine ilişkin bir ilkedir.

Yanıt Açıklaması: Chomsky, Eflatun’un bildiklerimizin deneylediklerimizden fazla olduğu savına benzer bir görüşle – çocukların duydukları dil verisinden çok daha fazlasını kısa zamanda öğrendiklerini göstermiştir. Bu, dil edinimi alanında uyaran yetersizliği olarak bilinir. Burada “uyaran” dil edinen çocuğun duyduğu dil verisidir. Chomsky’ye göre bu veri eksik ve yetersizdir; çocuk duyduklarından çok daha fazlasını üretir, üstelik çocuk genellemeler yaparak duymadıklarını bile üretebilir. Anadili edinimi sırasında hiç kimse çocuğa dil eğitimi vermez; hata yaptığı zaman dilbilgisi konusunda yetkin bir yetişkin tarafından yanlışı düzeltilmez. Verilen örnekte çocuk maruz kaldığı dilde duyduğu benzer örnekler temelinde ( ye-yedir, giy-giydir, sev-sevdir vs.) aslında hiç duymamış olduğu bir yapıyı ( çık-çıktır ) üretmektedir. Bu da çocukların duyduklarından daha çok şeyi bildiklerini göstermektedir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Soruda verilen cümledeki "-le" eki, eylemin gösterdiği işin hangi araçla/yolla yapıldığını anlatır ve araç durum ekidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tanım sıfır biçime aittir. Doğru cevap A'dır.