Seçmeli Ara Sınav - Genel Dilbilim 1

Soru 1:

Hangi ünlü artlık bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) /o/ B) /ɯ/ C) /u/ D) /y/ E) /a/

Soru 2:

Takma dişlerini kaybeden nineniz aşağıdaki seslerden hangisini çıkarmakta zorlanır?

A) /k/ B) /b/ C) /ʃ/ D) /f/ E) /a/

Soru 3:

"En çok menekşeleri severdi" cümlesinde "menekşeleri" sözcüğü hangi duruma örnektir?

A) tamlayan durumu B) belirtme durumu C) yönelme durumu D) kalma durumu E) çıkma durumu

Soru 4:

Bürün ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bürünsel özellikler, bir ünlü ya da seslemin diğerlerine göre daha belirgin ve kuvvetli olduğunu belirten vurgu, konuşurken ses perdesinin düzeyini belirten ezgi ve seslerin oluş sürelerini belirten uzunluk gibi parça üstü ses olgularıdır. B) Vurgu, konuşma sırasında bir seslemin diğer seslemlere göre daha belirgin, kuvvetli ve yüksek tonla söylenmesidir. C) Ton dilleri, aynı sesbirimlerden oluşan sözcükler arasında anlam farkını ezgi farkı ile belirtir. D) Sözdizimsel düzeyde vurgu, birden fazla seslemli sözcüklerde bir seslemin diğer(ler)inden daha kuvvetli, belirgin ve yüksek bir tonla söylenmesi ile kendini gösterir. E) Bir dilde bir sözcenin söylenişi sırasında sesin yükselme-alçalma örüntüsü o dilin ezgi örüntüsünü oluşturur.

Soru 5:

Aşadağıki sözcüklerden hangisi rastlantısal ve uzlaşımsaldır?

A) kitap B) koşmak C) gıcırdamak D) imdat E) Ceyhun

Soru 6:

Yazı sistemlerinde kullanılan aynı semboller (harfler) farklı dillerde farklı seslere tekabül edebilir. Örneğin, Türkçedeki j ve İngilizcedeki j harfi farklı sesleri ifade eder. Bu tür tutarsızlıkların üstesinden gelmek için geliştirilen özel alfabenin adı nedir?

A) Uluslararası Sesbilgisi Alfabesi B) Transliterasyon C) Transkripsiyon, çeviri yazı D) NATO Sesbilgisi Alfabesi E) Milli Heceleme Kodu

Soru 7:

I. Bütün dillerin ses yapılarında ünlüler ve ünsüzler vardır. II. Dillerdeki ünlü sayısı ünsüzlerden fazladır. III. Diller ad, eylem gibi sözcük ulamları arasında ayrım yapar IV. Dillerin sözdizimsel yapıları içinde adöbeği, eylem öbeği gibi öbek yapıları vardır. Yukarıdaki özelliklerden hangileri dil evrenselleridir?

A) I,II ve III B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV

Soru 8:

Bir sesin belirli konumlarda soluklu diğer belirli konumlarda soluksuz olması aşağıdakilerden hangisini gösterir?

A) Sesin serbest dağılım içinde olduğunu B) Sesin birincil vurguyu taşıdığını C) Sesin bütünleyici dağılım içinde olduğunu D) Sesin zayıf vurguyu taşıdığını E) Sesin ötümlü olduğunu

Soru 9:

Konuşma sırasında bir ses çıkarmak için bir organın hava akımını başlatması gerekir. Bu organa başlatıcı adı verilir. Dillerde başlatıcı görevini üstlenen organlardan biri, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ağız boşluğu B) Diyafram C) Gırtlak D) Burun boşluğu E) Dil

Soru 10:

Dilbilimde ses dilin birincil boyutu olarak kabul edilir. Bunu nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yazıda şaşmaz bir ses-harf eşleşmesi vardır. B) Alfabesi olmayan diller de vardır. C) Her dilin bir alfabesi vardır. D) Okur-yazar olmadan bir dil öğrenilmez. E) Konuşmanın yokluğunda da yazı olabilir.

Soru 11:

Aşağıdakilerden hangisi sözlükbiçimlere ait bir nitelik değildir?

A) Dilbilimde tek bir sözlük maddesinin sözlükçede listelenmeyen değişik biçimleri sözcükbiçim olarak tanımlanmaktadır. B) Sözcükbiçimler somut oluşumlardır. C) Sözlükbirimleri dilde birebir kullanılan sesler ya da harfler biçiminde gerçekleştiriponları duyulabilir ve/ya görülebilir kılarlar. D) Biçimbilim çözümlemelerinde sözcükbiçimler yatık harflerle gösterilir. E) Sözlükbiçim, anadili konuşucusunun zihninde listelenmektedir.

Soru 12:

Dil ve dil bilmek ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Dil bilmenin bir boyutu söyleneni anlamlı birimlere ayırabilmektir. B) Dil bir kurallar dizgesidir. C) Dünyada 3000-6000 arasında değiştiği düşünülen dil bulunmaktadır. D) Bir dilin en az bin konuşucusunun olması gerekir. E) Bir konuşucu için dil bilmek dinleyiciler tarafından anlaşılabilen bir ileti oluşturabilmektir.

Soru 13:

I: Ağız açıklığı II: Dilin konumu III: Dudak konumu Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri ünlülerin oluşturulmasında etkilidir?

A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız III

Soru 14:

Bir dilde sözcükler arasında anlam farkına yol açan sesleri tanımlayan terim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Biçimbirim B) Boğumlama C) Sesbirim D) Vokal E) Sesdizim

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisi bir dil evrenseli olarak değerlendirilebilir?

A) Türkçe'de kurallı cümlelerde yüklem sonda bulunur. B) İngilizce'de sıfatlar isimlerden önce gelir. C) Türkçe sondan eklemeli bir dildir. D) Bir dilde yargıyı belirten ifadeye yüklem adı verilir. E) İngilizce'de insanlarda eril ve dişil ayrımı vardır.

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi sözcük tanıma işleminde başvurulan ölçütler arasında yer almaz?

A) Ses B) Noktalama C) Biçim D) Sözdizim E) Anlam

Soru 17:

Aşağıdakilerden hangisi Türkçe'de çoğul ekinin iki farklı söyleyiş biçimi olması ile ilgili yanlış bir bilgidir?

A) Anadili Türkçe olan kişilerin bilişlerinde bulunan ve içselleştirdikleri bir kurala bağlıdır. B) Bireysel seslere değil ses sınıflarına uygulanan kurallara bağlı olarak değişiklik gösterirler. C) Çoğullaştırılacak sözcüğün son sesleminde bulunan ünlünün niteliğine göre değişirler. D) Geldikleri sözcüğün son sesleminde açık veya kapalı ünlü olmasına göre değişirler. E) Bu kurallar çocuklara anne-babalar tarafından ya da bir başka yetişkin tarafından doğrudan öğretilmez; çocuklar, doğdukları andan itibaren sürekli duydukları anadillerinin kurallarını içselleştirirler.

Soru 18:

Aşağıdakilerden hangi ses bilgisi ya da ses bilgileri ses dalgalarının frekansı, formantları ve hızı gibi fiziksel özeliklerini inceler?

A) Akustik ses bilgisi B) Dinleyiş ses bilgisi C) Akustik ve dinleyiş ses bilgisi D) Söyleyiş ses bilgisi E) Dinleyiş ve söyleyiş ses bilgisi

Soru 19:

Aşağıdakilerden hangisi ünsüz oluşumunda alt oluşturuculara örnektir?

A) dil B) Diş yuvası C) damak D) küçük dil E) boğaz

Soru 20:

Konuşmak için oluşturulan seslerin yazıya dökülebilmesi için kullanılan sembollere ne ad verilir?

A) Ses B) Yazı C) Harf D) Alfabe E) Dil