Final Sınavı - Genel Dilbilim 1

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi betimlemeli dilbilgisinin anadili olarak konuşulan dil hakkında içerdiği bilgilerden biri değildir?

A) Sözcük oluşturmak için o dilde bulunan seslerin birleştirilmesinde etkin olan ses kurallarını içeren sesbilim. B) Sözcüklerin iç yapısını belirleyen kuralları içeren biçimbilim. C) Sözcüklerin birleşerek öbek oluşturmasını ve öbeklerin birleşerek tümce oluşturmalarında etkin olan kuralları içeren sözdizim. D) Sözcüksel ve tümcesel düzeylerde anlamı belirleyen kuralları içeren anlam-bilim bileşenlerinin özellikleri. E) Dili bağlam çerçevesinde ele alan Edimbilim

Soru 2:

Bağımlı bir biçimbirimin bağımsız bir biçimbirime takılma sürecine ...... ve eklenen bağımlı biçimbirimlere de ...... denir. Yukarıdaki boşluklara sırası ile aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) Önek - içek B) Dilbilgisel koşullanma -Biçimbilimel koşullanma C) Ekleme -Ek D) Türetimsel biçimbirimler - Çekimsel biçimbirimler E) Kök - Gövde

Soru 3:

... sözcüklerin karşıtsal dağılımı olup tekrarlanabilen ama bölünemeyen en küçük parçalarıdır. Bahsi geçen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Biçimbirim B) Birimbiçim C) Sözcükbirim D) Altbiçimlik E) Üsbiçimlik

Soru 4:

Aşağıdakilerden hangisinde eğik durum işlevi vardır?

A) Evigördük. B) Onubulduk. C) Onaverdik. D) Orayavardık. E) Bizbulduk.

Soru 5:

Çeşitli ses dizilimlerinin farklı bağlamlarda farklı sözcük parçalarıyla birleşerek anlamlı ve kurallı yeni sözcükleri üretmemizi sağlayan işleme ne ad verilir?

A) Karşıtsal dağılım B) Yerine koyma C) İşlemleme D) Ses-anlam eşleşmesi E) Türetme

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisi kurallı ancak kabul edilmez bir cümledir?

A) Ben var gitmek Ankara’ya. B) Gözlerimin gemisi kuş istedim. C) Kedi odanın ortasında var. D) Gözlerimin gemisi kuş istiyor. E) Ben Ankara’ya gidecek.

Soru 7:

-GIN biçimbirimi aşağıdakilerden hangisinde kullanılmamıştır ?

A) Yangın B) Salgın C) Vurgun D) Ölgün E) Dargın

Soru 8:

Sıfır türetim nedir?

A) Kapalı ek bulundurmayan türetme biçimi B) Açık ek bulundurmayan türetme biçimi C) Bir ekin üretkenliğinin kısıtlı olması D) Bir ekin üretkenliğinin kısıtlı olmaması E) Olası türetimin durdurulması

Soru 9:

Aşağıdakilerden hangisi bir tümcenin başka bir tümce içinde yer alabilmesine ilişkin bir ilkedir?

A) İçeyerleştirme ilkesi B) Dışaçıkarma ilkesi C) Adıl-düşürme değiştirgeni D) Kuralı uzatma ilkesi E) Kuralsız uzatma ilkesi

Soru 10:

Bir dilde sözlükbirimlere bulundukları sözdizimsel konuma uygun bir biçim verme sürecine ne dad verilir?

A) Dağılımsal ölçüt B) Biçimbilimsel ölçüt C) Türetim D) Çekim E) Kümelemek

Soru 11:

Sözcük sınıflarına ilişkin bir diğer nokta ise kullanımlarına bağlı olarak aynı sözcüğün farklı sınıflarına atanabilir olmasıdır. Bu durumda aşağıdaki sözcüklerin hangisi sırayla ad, sıfat, zarf ve ilgeç olarak sınıflandırılabilir?

A) Gül B) Ara C) Dış D) Zaman E) Ateş

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi evrencedir? I. Kural Güdümlü Yapı İlkesi II. Özyineleme İlkesi III. İçeyerleştirme İlkesi IV. Adıl-düşürme Değiştirgeni V. Sözdizilimi Değiştirgeni

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, II, III E) IV, V

Soru 13:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem çoğul hem de bitmiş yapılar yer almaktadır?

A) Kardeşim kargoları aldı. B) Babam eve döndü. C) Annem yemek pişirdi. D) Ağabeyim bulaşıkları yıkıyor. E) Kardeşim oyuncak oynuyor.

Soru 14:

Aşağıdaki bileşiklerden hangisi hem iç hem dış merkezlidir?

A) büyükanne B) kuşpalazı C) açıkgöz D) yayınevi E) demirbaş

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisinin tanımı "Kendi başlarına farklı anlamlar taşıyan bu bağımsız birimler, birlikteyken aynı anlamın ortak taşıyıcısı olurlar ve artık bir bütün olarak hareket ederler." şeklinde yapılabilir?

A) Bileşik sözcükler B) Basit sözcükler C) Türemiş sözcükler D) Soyut sözcükler E) Somut sözcükler

Soru 16:

I. Ali mektubu Ayşe'ye verdi. II. Verdi mektubu Ayşe'ye Ali. III. Ayşe'ye mektubu Ali verdi. Yukarıdaki cümlelerde vurgu farklılığı olmasına rağmen hepsinin Türkçe için kurallı olması hangi kavram ile açıklanabilir?

A) Açıklayıcı yeterlilik B) Özyineleme ilkesi C) İçeyerleştirme ilkesi D) Adıl-düşürme değiştirgeni E) Sözdizisimsel oynaklık

Soru 17:

Aşağıdakilerden hangisi bir bileşiğin hakkında bilgi verdiği ögedir?

A) Kök B) Ek C) Gövde D) Baş E) Sıfat

Soru 18:

Aşağıdakilerden hangisi bir dilin dilbilgisinin ana bileşenlerinden biri değildir ?

A) Sesbilim B) Edimbilim C) Biçimbilim D) Sözdizim E) Anlambilim

Soru 19:

" Adama köpek saldırmış." cümlesi hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Köpek, kesinlikle tekildir. B) Köpek, kesinlikle çoğuldur. C) Adam, gizli öznedir. D) Adam, kesinlikle tekildir. E) Adam, kesinlikle çoğuldur.

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisi birleşik bir kelime değildir?

A) Uyur gezer B) Aslanağzı C) Suçüstü D) Kahvaltı E) Adana