Final Sınavı - Genel Dilbilim 1

Soru 1:

Türkçede margarin için sana, tıraş bıçağı için jilet, yapıştırıcı için uhu cins isim olarak kullanılır hale gelmiştir. Aşağıdaki sözcük yapma süreçlerinden hangisi bu durumu açıklar?

A) Gerioluşum B) Türetme C) Yeniyapım D) Kısaltma E) Birleştirme

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi edinci doğru olarak tanımlar?

A) İnsan bilişindeki somut anadili bilgisidir. B) İnsan bilişindeki soyut anadili bilgisidir. C) İnsanın edindiği kültüre bağlı dil kullanımıdır. D) Dil üretimidir. E) Doğuştan gelen dil öğrenme düzeneğidir.

Soru 3:

I. Sesbilgisinin üç alt alanı vardır. II. Söyleyiş sesbilgisi, ses dalgalarının frekansı, formantları ve hızı gibi fiziksel özeliklerini inceler. III. Dinleyiş sesbilgisinin ilgi alanı sesin kulak zarından beyne aktarılması ve beyin tarafından duyma merkezine aktarılan iletinin algılanması ve içeriğinin anlaşılmasını sağlayan sinirsel süreçtir. IV. Akustik sesbilgisi’nin inceleme alanı ise konuşucunun konuşurken kullandığı seslerin oluşturulmasını sağlayan fiziksel hareketlerin niteliğidir. Sesbilgisiyle ilgilil yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

Soru 4:

{dAn} biçimbiriminin [-dan] ve [-den] olmak üzere iki altbiçimi var. Bu durumun ortaya çıkmasını açıklayan süreç hangisidir?

A) Dilbilgisel koşullanma B) Karşıtsal dağılım C) Sözcüksel koşullanma D) Ünlü değişimi E) Sesbilimsel koşullanma

Soru 5:

Açık ek bulundurmayan türetme biçimine verilen isim aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Eklemeli türetim B) Türetme C) Sıfır türetim D) Eklemesiz türetim E) Örnekleme

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisi dudaksıl bir ünsüz değildir?

A) [p] B) [m] C) [w] D) [f] E) [ð]

Soru 7:

Aşağıdaki sözcük yaratma süreçlerinden hangisi "konuşucuların yeni ses dizileri bulup bunları yeni bir anlamla eşleştirme yoluyla yeni sözcükler yaratmalarını" ifade eder?

A) Yeniyapım B) Türetme C) İkileme D) Gerioluşum E) Birleştirme

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisinde İngilizcedeki take ‘almak’ ve shake ‘sallamak’ eylemlerinin took ve shook biçimlerini almaları doğru bir şekilde açıklanmıştır?

A) Sesbilimsel koşullanma B) Sözcüksel koşullanma C) Zihinsel koşullanma D) Dilbilgisel koşullanma E) Anlamsal koşullanma

Soru 9:

Eklendiği sözcüğün anlamını değiştirip yeni bir sözlükbirim oluşturan ekler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çekim eki B) Türetim eki C) Sonek D) Önek E) İçek

Soru 10:

Bir sözcükte bir sesbilgisel özelliğin artı [+] değeri, diğer sözcüklerdeki eksi [-] değeri ile karşıtlık ortaya çıkardığında, o sesbilgisel özelliğe ........ denir. Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) Öngörülebilir özellik B) Ayırıcı özellik C) Artık özellik D) Serbest dağılım özelliği E) Bürünsel özellik

Soru 11:

Çekim ekleriyle ilgili aşağıda yazılanlardan hangisi doğrudur?

A) Çekim eki tabanın anlamını ve türünü değiştirir. B) Çekim ekleri de sözlükbirimler arasındaki anlam ve işlev ilişkilerini gösterir. C) Çekim eklerinin anlamları değişebilir. D) Çekim ekleri bağımsız biçimbirimlerinin bir türüdür. E) Çekim ekleri dilbilgisel koşullara bağlı değiller.

Soru 12:

Hangi alandaki çalışmalar, bir dilin yapılarını belirleyen kuralları ortaya çıkarmayı ve bu kuralların diğer insan dillerindeki yapı kurallarıyla ne ölçüde benzeştiğini ya da ayrıştığını açıklamayı amaçlar?

A) Betimleyici Dilbilgisi B) Kuralcı Dilbilgisi C) Sözdizimi D) Biçimbilim E) Üretici Dilbilgisi

Soru 13:

Aşağıda verilen seslem ve biçimbirimle ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır ?

A) Aynı yapının seslem ve biçimbirim sayıları farklı olabilir. B) Aynı yapının seslem be biçimbirim sayıları örtüşebilir. C) Tek bir biçimbirim ancak tek bir seslem barındırabilir. D) Biçimbirimler aynı zamanda seslem oluşturmak zorunda değildirler. E) Tek bir seslem birden fazla biçimbirim barındırabilir.

Soru 14:

"C¸ekim ekleri değişmez anlamlar taşıyan, _____(I) ama kapalı küme üyeleriyken türetim ekleri değişken anlamları olan, _____(II), _____(III) üyeleridir."

A) I-işlekII-yarı işlekIII-açık küme B) I-yarı işlekII-işlekIII-açık küme C) I-işlekII-yarı işlekIII-kapalı küme D) I-yarı işlekII-işlekIII-kapalı küme E) I- işlekII-işlekIII-açık küme

Soru 15:

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin biçimbirim sayısı diğerlerinden farklıdır?

A) kitaplık B) çatıda C) susuz D) peçetelik E) gözlükçü

Soru 16:

I: Atlar özgür hayvanlardır. II: Bilmediğin soruları kafadan atma. III: Çocuk yuncağı balkondan attı. Biçimsel ölçüt düşünüldüğünde at sözcüğü yukarıdakilerden hangisinde ya da hangilerinde benzer yapıda kullanılmıştır?

A) II ve III B) I ve II C) Yalnız II D) Yalnız III E) Yalnız I

Soru 17:

-ler eki olmasaydı aşağıdaki kelimelerin hangisinin çoğulu yapılamayacaktı?

A) Baş B) Dil C) Kız D) Kuş E) Kol

Soru 18:

Altbiçimin sesbilim kuralları tarafından yönetildiği duruma ne ad verilir?

A) Dilbilgisel koşullanma B) Sesbilimsel koşullanma C) Sözcüksel koşullanma D) Bütünleyici dağılım E) Yapısal bulanıklık

Soru 19:

I.Sesbilim II. Biçimbilim III. Sözdizim IV. Anlambilim Yukarıdakilerden hangileri dilbilimin ana bileşenlerindendir?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I, II ve III E) I, II,III ve IV

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisinde iki biçim, dört biçimbirim vardır?

A) Türkçe:eller B) Almanca:Mütter‘anneler’ C) İngilizce:factual‘olgusal’ D) İngilizce:talks'(o) konuşur' E) İngilizce:feet'ayaklar'