Genel Dilbilim 1

Yanıt Açıklaması: Söz konusu kurala verilen isim "Açık ünlü uyumu kuralı"dır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir ses diziliminin sözcük olarak sınıflandırılabilmesi, anlamını ve biçimini koruyarak bağımsız hareket edebilmesine ve tekrarlanabilir olmasına bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın bir çok yerinde hala dilleri yazıya dökülmemiş toplumlar bulunmaktadır. Yazıları olmamasına karşın, bu toplumların bireyleri birbirleri ile konuşarak iletişim kurmakta, günlük gereksinimlerini konuşma ile gidermektedirler. Böylece yazının, dil için önemli ama ikincil bir boyutu olduğu ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğal dillerde sözcüklerin biçimleri ile anlamları/göndergeleri arasındaki ilişki doğal değildir. Örneğin, su içmek için kullandığımız ve camdan yapılmış olan konik nesnenin Türkçede adının bardak olması ya da ekmek kesmek için kullanılan kesici aletin adının bıçak olması belirttikleri nesne ile sözcükleri oluşturan sesler arasında bulunan doğal bir ilişkiden kaynaklanmamaktadır. Sözcüklerin biçimleri ile anlamları arasındaki ilişki rastlantısaldır. Dillerde rastlantısal ve uzlaşımsal olmayan sözcükler de bulunmaktadır; bunlar genellikle doğada bulunan seslere benzeyen ses simgesel sözcüklerdir ve rastlantısal sözcüklere göre sayıları daha azdır. Türkçe’de hışırdamak, havlamak, miyavlamak, fısıldamak gibi sözcükler sırasıyla yaprakların rüzgarda çıkardıkları sesi, köpek ve kedilerin çıkardıkları sesleri ve insanların kısık sesle konuşmalarını yansıtan sözcüklerdir. Şırıldamak, gıcırdamak, çatırdamak ve hapşırmak doğada bulunan ses simgesel sözcüklere örnek iken koşturmak sözcüğü bu duruma örnek değildir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Karşıtsal dağılımın oluşması için seslerin birbirinin yerine geçtiğinde anlamsal farklılığın oluşması gerekmektedir. tok - stok örneğinde böyle bir durum söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Bütün diller, anlamlı birimlerini yani biçimbirimlerini oluşturmada bu sesleri kullanırlar; ancak bütün diller bütün sesleri kullanmazlar.

Yanıt Açıklaması: Vurgu, konuşma sırasında bir seslemin diğer seslemlere göre daha belirgin, kuvvetli ve yüksek tonla söylenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kuralcı dilbigisi dile kuralcı bir yaklaşım içeren dilbilgisidir. İnsanlık tarihi içinde dile ve dilbilgisi kurallarına değişik yaklaşımlar olmuştur. Bunlardan bazıları dilde bulunan bazı yapıların diğerlerine göre ‘kabul edilemez/yanlış’ olduğunu ve bu yapıların kullanımının ‘iyi’ ya da ‘güzel’ dil kullanımı olmadığını savunan, değer yargılarına dayalı ‘kuralcı’ yaklaşımı benimsemişlerdir. Örneğin, bazı kuralcılara göre Türkçe’de devrik tümce kullanmak ‘güzel’ Türkçe değildir. 'Ağrısız kulak delinir.' tümcesi iki anlam taşıyabileceği için kuralcı dilbilgisine göre iyi bir kullanım değildir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Biçimbilim sözcüklerin yapısı, en küçük anlam birimleri olan biçimbirimlerin özellikleri, dağılımı ve birleşimlerini belirleyen kuralları içerir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dil bir kurallar dizgesidir. Bir dizge, o dizgeyi oluşturan birimlerden ve o birimlerin kurallı biçimde dizilişinden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Ruhdilbilimciler, çocukların dil edinim süreçlerini araştırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşitme engelli çocuklar, konuşulan dillerin te- melini oluşturan sesleri duyamadıkları için işitme engelli olmayan çocuklar gibi konuşulan dili edinemezler.

Yanıt Açıklaması: Anlamsal ölçüt, dilde ‘bir anlam öğesi olarak sözcük’ (Vygotsky 1986: 5; Bolinger, 1963: 129) görüşüne koşut olarak ses-anlam eşleşmelerini temel alır. Buna göre, bir ses dizilimi ancak anlamlıysa sözcük olabilir.

Yanıt Açıklaması: Dilbilimin bir alt dalı olan biçimbilim, anadili kullanıcılarının sözcük düzeyine ilişkin sezgisel bilgilerinin betimlemelerini yapar.

Yanıt Açıklaması: Dilbilimde, dillerin ses düzenini inceleyen, bir dilde hangi seslerin bulunduğunu, o seslerin dizilişini ve değişimlerini, biçimbirimlerin söylenişini inceleyen ve bunların kurallarını belirlemeyi amaçlayan alana sesbilim denir. Doğru cevap 'B' seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: A seçeceği dışındaki seçenekler ünüsüzlerin üst oluşturucuları arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Yazının temel işlevi, bilginin kalıcılığını, sürekliliğini sağlamak olarak nitelenebilir.

Yanıt Açıklaması: Sözlükbirimler, sözlükçede bilgi olarak listelenen girdileri temsil eden, dilde üretilmemiş, soyut zihin sözcükleridir. Bu anlamlarıyla, bir sözcüğün sadece bir durumdaki şeklini değil, olası tüm görünüşlerini içlerinde barındırırlar. Doğru cevap 'E' seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çift ünsüzler aşağıdaki gibi gösterilebilir;eı] pay, [a ı] five , [әʊ] home , [aʊ] now ,[ɔı] join , [ıә] near,  [eә] hair, [ʊә] pure. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Dil, bir kurallar dizgesidir. Bu kurallar; dili oluşturan ses, ek, sözcük, tümce gibi birimlerin anlamlı bir ileti oluşturmak için birbirine nasıl eklendiğini, dizildiğini belirler, bu birimler arasındaki ilişkileri yönetir. Dil bilmek, bu kuralları doğru uygulamak demektir.