Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2

Yanıt Açıklaması: Alaqay kelimesi Türkiye Türkçesinde Yaşasın anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Türkçesindeki sekiz ünlüden farklı olarak bir de açık e (ä) ünlüsü vardır. Bu ses Türkiye Türkçesindeki e’den daha açık ve geniştir; a’ya yaklaşan bir ses değeri vardır.

Yanıt Açıklaması: Türkçe asıllı kelimelerin başındaki bütün g’ler Kazak Türkçesinde k’dir. Kelimelerin başındaki bütün d’ler Kazak Türkçesinde t’dir. Türkiye Türkçesindeki bazı b’ler, Kazak Türkçesinde m’dir. Türkiye Türkçesinde iç sesteki ğ’ların büyük kısmı Kazak Türkçesinde v’dir.

Yanıt Açıklaması: “?, ?, ?“harflerinin Latin alfabesindeki doğru karşılığı E, J, Ş ‘dir.

Yanıt Açıklaması: Kırgız halk şairlerine “akın” denir.

Yanıt Açıklaması: Kırgız Türkçesinde kullanılan sıfat-fiil ekleri şunlardır : -Ar, -Or, -r; -bAs, -bOs; -pAs, -pOs; -gAn, -gOn; -kAn, -kOn; -OOçU, -UUçU, -çU; -A, -O; -y elek; -GIs, -GUs.

Yanıt Açıklaması: Bul, Ol, Sol, Osı Kazak Türkçesinde kullanılan işaret sıfatlarındandır. Ancak barlıq “bütün” anlamında olup belirsizlik sıfatı olarak kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kırgız adı Çin kaynaklarında, Hakas veya Keges olarak geçmektedir. Ruslar bir müddet Kazaklara da Kırgız demişlerdir. Kırgız adıyla ilgili görüşlerin çoğu halk etimolojisine dayanmaktadır. Radloff’un tespit ettiği meşhur bir efsaneye göre “Kırgız” kelimesi “kırk kız” sözlerinden oluşmaktadır. Buna benzer bir efsaneye, Moğol Hanedanı tarihinden bahseden Luan-Si Tarihi’nde rastlanıyor. Efsaneye göre, bu kavmin ataları olarak kırk Çinli kız ile kırk erkek gösteriliyor. Bir diğer efsaneye göre de, dört kardeşe bir arazi miras kalmış. Üçü araziyi aralarında paylaşıp, dördüncüsüne “kır gez!” yani sen de dağları kırları gez diyerek, onu kovmuşlar. Bu üç kardeşin neslinden (ulu, orta, kiçi ‘küçük”) Kazak boyları, dördüncüsünden de “Kara Kırgız” kavmi meydana gelmiştir. Vambery’e göre bu isim “kır” ile “giz” (gez) kelimelerinden oluşup, anlamı “kır gezen” demektir. Bernard Munkaçı ise kelimenin “kır Oğuz” yani “kır Oğuzları” sözlerinden ibaret olduğunu belirtmektedir. Radloff. “Moğolistan Türk Kavimlerine Ait Etnografik Bir İcmal” adlı makalesinde “Kırgız” kelimesinin “kırk” ve “yüz” sayılarından meydana geldiğini söylemektedir. G. Şupka ise kelimeyi “kırk Guz”a dayandırmaktadır. Şilegul “Kırgız” adını “kırku” renkli “kırmızı” ve “yüz” “çehre” kelimelerinden oluştuğunu söylüyor. Deverya ise “Kırgız” adını Çin kaynaklarında “kırkız” sözüne karşılık gelen “kien kun” kelimelerinden oluştuğunu söylüyor. Bir başka görüşe de, “Kırgız” adının Kırk Oğuz sözünden “Kırkız”a dönüştüğü ve “öldürülemez, baş eğdirilemez” anlamlarına geldiğidir. L. Ligeti ise en eski metinlerden itibaren “kırkız” şeklinde görülen kelimenin “kırk” sayısına (ı)z çoğul eki getirilerek genişletildiğini ve kelimenin “kırklar” anlamına geldiğini belirtmektedir. Ligeti’nin bu görüşü, en fazla kabul gören teoridir.

Yanıt Açıklaması: Kazak Türkçesinde Türkiye Türkçesinden farklı olan beş ünsüz vardır: v, ğ, x, ñ ve q. Bunlardan v sesi iki dudak büzülerek telaffuz edilir. ğ, Türkiye Türkçesindeki yumuşak g’den daha belirgindir ve gırtlağa yakın telaffuz edilir. x, Türkiye Türkçesi ağızlarında sık görülen hırıltılı gırtlak h’sidir. ñ yine Türkiye Türkçesi ağızlarında görülen damak n’sidir. q ise Türkiye Türkçesindeki kalın k’ya göre gırtlağa daha yakın telaffuz edilen bir sestir.

Yanıt Açıklaması: ? harfinin Latin alfabesindeki karşılığı B’dir.

Yanıt Açıklaması: Cümlenin karşılığı Senin adın ne?dir.

Yanıt Açıklaması: Kırgız Türkçesi Kiril alfabesiyle yazılmış ? ? harfinin  Latin alfabesindeki karşılığı Z,z ‘dir.

Yanıt Açıklaması: Metinde ülkenderge kelimesinde yönelme, üyde kelimesinde bulunma, bizdi kelimesinde yükleme yine jabdıqtarın kelimesinde 3. şahıs iyelik ekinden sonra kullanılan yükleme; avıldıñ, atamnıñ ve jazdıñ kelimelerinde ise ilgi hali eki bulunmaktadır. Metinde ayrılma hâli eki almış bir kelime yoktur.

Yanıt Açıklaması: “Bütün türkülerimi vatana bağışladım.” anlamındaki “Bar cırımnı ilge bağışladım.” cümlesinde belirtme hâli eki ve yönelme hâli eki bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: ''Ömrünce yaddan cefa görmüş kardeşim!'' cümlesinin Kiril harfleriyle doğru yazılışı:''Өмрiнше жaпa көрген жaттaн бaурым.''

Yanıt Açıklaması: Kırgız edebiyatının en büyük ismi, Cengiz Aytmatov’dur. Aytmatov, dünyanın en büyük romancılarından birisi olarak kabul edilmektedir. Aytmatov’un eserleri yetmiş ülke diline çevrilmiştir. Cemile adlı hikâyesiyle ünlenen Aytmatov’un; Yüzyüze, Selvi Boylum, İlk Öğretmen, Deve Gözü, Toprak Ana, Gülsarı, Beyaz Gemi, Gün Olur Asra Bedel, Dişi Kurdun Rüyaları gibi hepsi şaheser niteliğinde olan birçok roman ve hikâyesi bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu kitapnıñ tışlıgı bik matur. (Bu kitabın cildi/kapağı çok güzel.)

Yanıt Açıklaması: “ Mağan alma kerek. ” cümlesinde geçen   “mağan” kelimesinin anlamı “bana”dır.

Yanıt Açıklaması: Arnal- fiili ithaf edilmek anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bu paragrafın günümğz alfabesi ve Türkçesine çevrilmiş doğru şekli B şıkkında mevcuttur.