Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2

Yanıt Açıklaması: Tatar adı, çeşitli kaynaklarda “dağ kişisi, tatar, barbar, vahşi, okçu halk, put (ongun), defter, su Moğolu, yabancı” gibi anlamlarla açıklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kazak Türkçesinde Büyük ünlü uyumu Türkçe kelimelerde sağlamdır. Yabancı asıllı kelimelerde büyük ünlü uyumu bozulmaktadır. Ancak ekleşen -men, -menen ve –niki büyük ünlü uyumunu bozar.

Yanıt Açıklaması: Kazak Türkçesinde Türkiye Türkçesinden farklı 5 ünsüz vardır.

Yanıt Açıklaması: “Selam” kelimesinin Tatar Türkçesi Kiril alfabesindeki karşılığı сәлaм şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Latin alfabesinde bulunan “G” harfinin Kazak Türkçesindeki doğru karşılığı “Г “harfidir.

Yanıt Açıklaması: VI. yüzyılda Kırgızlar, Göktürklerin hakimiyeti altına girerler. VIII. yüzyılda Kırgızlar, Uygur Türkleriyle birleşerek Göktürk İmparatorluğu’na son verirler.Bir asır sonra da Kırgız Türkleri, Uygur Türklerini yenerek Kırgız Devletini kurarlar. Bu devlet X. yüzyılda Kara Hıtaylar tarafından ortadan kaldırılır. Kırgız Devleti ortadan kalktıktan sonra, Kırgızlar X.-XII. yüzyıllarda Karahanlılara tabi olurlar. Bu yıllarda İslam dinini kabul ederler.

Yanıt Açıklaması: Kazak Türkçesi, Kıpçak lehçelerinden en çok Karakalpak ve Nogay lehçeleriyle benzerlik göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Kırgız Türkçesi Kıpçak grubu lehçeleri arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Kazak Türkçesinde 23 ünsüz vardır.

Yanıt Açıklaması: Latin alfabesinde karşılığı Ç ç olan harfin Kırgız Türkçesi Kiril alfabesindeki karşılığı Ч ч’dir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıdaki cümlenin Latin alfabesindeki karşılığı “Yullarıñ niçik buldı?” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Gelir gelmez anlamındaki “kéle kélmeyle”, almayıp anlamındaki “almay”, gitmeden anlamındaki “barmastin” ve yattığı için anlamındaki “yatqaçqa” kelimelerinde zarf-fiil eki kullanılmıştır. Bitmez iş anlamındaki “pütmes iş” ifadesinde ise sıfat-fiil eki kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kırgız Türkçesinde sekiz ünlü vardır. Bu ünlüler Türkiye Türkçesindeki ünlülerle aynıdır: “a, e, ı, i, o, ö, u, ü”. Kırgız Türkçesinde yirmi ünsüz vardır: “b, c, ç, d, f, g, x, k, l, m, n, ñ, p, r, s, ş, t, v, y, z”.

Yanıt Açıklaması: Kazak Türkçesindeki halk edebiyatı terimleri, batı Türkçesi terimlerinden farklıdır. Kazaklarda halk türküsüne “jır” veya “ölen”, türkü söyleyen kişiye de “jırav” veya “ölenşi” denir.

Yanıt Açıklaması: 1916 yılında Kırgız Türkleri Çar hükûmetine karşı ayaklanırlar. Bu ayaklanma Ruslar tarafından çok kanlı bir şekilde bastırılır. Bu olaydan sonra Kırgız Türklerinin bir bölümü Doğu Türkistan’a göç etmek zorunda kalır.

Yanıt Açıklaması: “ Apan” kelimesinin karşılığı “çukur”dur.

Yanıt Açıklaması: 1916 yılında Kırgız Türkleri Çar hükûmetine karşı ayaklanırlar. Bu ayaklanma Ruslar tarafından çok kanlı bir şekilde bastırılır. Bu olaydan sonra Kırgız Türklerinin bir bölümü Doğu Türkistan’a göç etmek zorunda kalır. XX. yüzyılın başında verilen hürriyet mücadelesinin sonunda 1918’de ilan edilen Türkistan özerk vilayetinin bir parçası olarak kurulan Kırgızistan, Bolşevik kuvvetlerinin Türkistan’ı işgal etmesiyle, diğer Türkistan cumhuriyetleriyle beraber Rusya Federasyonu’na bağlanır. Ardından 1925’te özerk vilayet, 1926’da özerk cumhuriyet, 5 Aralık 1936’da Sovyetler Birliği cumhuriyeti olur. Kırgızistan, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra diğer Türk cumhuriyetleriyle birlikte 31 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığına kavuşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Meke gölü Türkiye’de, Kaali gölü Estonya’da, Okama gölü Japonya’da, Katmai gölü Alaska’da yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1919 yılında Alaş Orda Hükümeti dağılır ve bağımsız Kazakistan’a son verilir. 26 Ağustos 1920’de Kazakistan SSC kurularak Kazakistan toprakları Sovyetler Birliği’ne bağlanır.

Yanıt Açıklaması: “Aнглис” sözcüğünün Türkiye Türkçesindeki doğru karşılığı İngiliz’dir.Cümle, İngilizce konuşabiliyorum anlamına gelir.