Çağdaş Türk Yazı Dilleri 1

Yanıt Açıklaması: Гүрбәт : gürbet јaxшыды : yaxşıdı сөјләдим : söyledim јеринд : yerinde олунҹa : olunca (Zarf-fiil eki bulunmaktadır: -unca)

Yanıt Açıklaması: Aa Aa Өө Öö Бб Bb Пп Pp Вв Vv Рр Rr Гг Gg (Ğğ) Сс Ss Дд Dd Тт Tt Ee E, (y)e Уу Uu Ёё Yo yo Үү Üü Жж Jj Фф Ff Җҗ Cc Xx X x (l) Зз Zz Цц Ts ts Ии İi Чч Çç Йй Yy Шш Şş Кк Kk Щщ Şç şç Лл Ll Ыы Iı Мм Mm Ээ Ee Нн Nn Әә Ää Ңң Ññ Юю Yu yu Оо Oo Яя Ya ya

Yanıt Açıklaması: iy-: yemek

Yanıt Açıklaması: Çağdaş anlamda hikâye ve roman, Özbek edebiyatına Türkiye, Azerbaycan ve Kazan Tatar Türk edebiyatları ile girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Türkçesinde g ile başlayan Türkçe asıllı kelimeler, Özbek Türkçesinde ötümsüz şekliyle k’dir: kiriş (giriş), keräk (gerek), küräş (güreş), kündüz (gündüz), köl (göl), kelin (gelin), keltirmåq (getirmek). 2. Türkiye Türkçesinde d ile başlayan Türkçe asıllı kelimeler, Özbek Türkçesinde ötümsüz t ile başlar: til (dil), toqqız (dokuz), tüzätmåq (düzeltmek), tuman (duman), teri (deri), tåmir (damar), temir (demir). 3. Türkiye Türkçesinde Türkçe asıllı kelimelerde bulunan c sesi, Özbek Türkçesinde ç’dir: Çingiz (Cengiz), quçåq (kucak), aççıq (acı), yolçi, keçikmåq (gecikmek), uyquçi (uykucu), sütçi (sütçü). 4. Türkiye Türkçesindeki v-, şu kelimelerde b-’dir: bår (var), bårmåq (varmak), bermåq (vermek). 5. Arapça ve Farsçadan geçen kelimelerde bulunan ve bu dillerde uzun olan a, Özbek Türkçesinde å olur: İslåm (İslam), xånä (hane), baxå (paha), mukåfåt (mükâfat), ådät (adet), båğ (bağ). 6. Türkiye Türkçesinde d ve t ile başlayabilen eklerin, Özbek Türkçesinde sadece d’li şekilleri vardır: båşdä (başta), årtdä (geride), båqdim (baktım), yoqdir (yoktur), äytdi (söyledi), içdän (içten). 7. Türkiye Türkçesindeki kelime başı bazı b- sesleri Özbek Türkçesinde m-‘dir: muz (buz), men (ben), mängü (bengü, ebedi), ming (bin), min- (bin-), mung (bun, sıkıntı), munçåq (boncuk, kolye), mol (bol), maşåq (başak). 8. Türkiye Türkçesinde kelime başındaki bazı p’ler, Özbek Türkçesinde b olur: barmåq (parmak), burgä (pire) 9. Türkiye Türkçesinde bazı b’ler, Özbek Türkçesinde p olur: piçåq (bıçak)

Yanıt Açıklaması: Cedit Edebiyatı Dönemi (1910-1938): Ceditçilik XIX. yüzyılın sonlarında Tatar Türkleri arasında başlayıp XX. yüzyılın başlarında Özbek Türkleri arasında da yayılmıştır. Bu dönemin ve Çağdaş Özbek şiirinin en büyük temsilcisi Abdülhamid Süleyman Çolpan (1893-1937)’dır.

Yanıt Açıklaması: Azerbaycan’da 1929 yılına kadar Arap alfabesi kullanılmıştır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: keçqurun: akşam üstü

Yanıt Açıklaması: Türk lehçeleri ile ilgili ilk eser, Kâşgârlı Mahmûd’un Dîvânü Lügâti’t-Türk’üdür. Kâşgarlı eserinde Türk dilini Doğu ve Batı grubu şeklinde iki temel kola ayırmaktadır. Doğu koluna Hâkâniye adını veren Kâşgârlı, bununla Kâşgâr ile Balasagun civarındaki yazı dilini kastetmektedir. Ayrıca, Karluk, Çigil, Yağma, Argu, Tohsı ve Uygur ağızlarını da Doğu grubuna dahil etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemin en önemli şairi Erkin Vâhidov’dur.

Yanıt Açıklaması: Belirsizlik Sıfatı nesneleri belirsiz olarak bildiren sıfatlardır. Türkmen Türkçesinde belirsizlik sıfatı olarak kullanılan başlıca kelimeler şunlardır: aaz, aazraak (azıcık), baarça (bütün), başga (başka), birnääçe (bazı, kimi, birkaç), birnääme (biraz), başga, hemme (bütün) dir. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomiyi canlandırıp geliştirme ve barışı pekiştirme gibi temalar çokça işlendiği dönem 1945-1960 yılları arası Türkmen edebiyatına aittir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: . Türkmen Türkçesi, Oğuz grubu şivelerinin doğu kolundandır ve bundan dolayı Oğuz Türkçesinin özellikleri Türkmen Türkçesinin karakteristiğini oluşturur. Aynı zamanda Doğu Türkçesinin etkisiyle Kıpçak ve Çağatay Türkçesinin özelliklerini de barındırır.

Yanıt Açıklaması: "Kişanlar birla dostlâşding?" cümlede geçen "Kişanlar" sözcüğünün Türkiye Türkçesi karşılığı "zincirler" sözcüğüdür. Doğru yanıt: C'dir.

Yanıt Açıklaması: Üzeyir Hacı Beyli, Fuzuli’nin Leyla ve Mecnun adlı mesnevisini, Azerbaycan milli marşını, Çırpınırdın karadeniz şiirini bestelemiştir. Rüstem ile Şöhrab, Aslı ile Kerem, Şah Abbas, Köroğlu operalarını ve Azerbaycan Musiki Tarihi’ni yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkmenistan’ın toplam yüz ölçümü 488.100 km2 ’dir. Batısında Hazar Denizi, kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde Karakalpakistan, kuzeydoğusunda ise Özbekistan Cumhuriyeti yer almaktadır. Ülkenin güneyde İran, güneydoğuda Afganistan ile sınırı bulunmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: başlık: müdür

Yanıt Açıklaması: Moğollarla yapılan savaşlar netice- sinde Ebu’l-hayr Han 1468’de ölmüştür. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Deny’ye göre Türkmen kelimesi de “koyu Türk, saf kan Türk” anlamlarına gelmektedir. Türkçede buna benzer “kocaman”, “karaman”, “şişman” gibi kelimelerin yapısıyla aynıdır ve ek, üzerine geldiği bu kelimelere üstünlük, fazlalık anlamları katmaktadır. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Özbek Kiril Alfabesinde "c" harfi bulunmamaktadır. Doğru cevap D'dir.