Final Sınavı - XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

Sekkâkî’nin günümüze ulaşan tek eseri seçenektekilerden hangisidir?

A) Sekkân B) Beyân C) Lûgat D) Divan E) Farîyân

Soru 2:

Hz. Muhammed’in niteliklerin övmek, ondan şefaat dilemek amacıyla yazılan kasidelere ne ad verilir?

A) Mesnevi B) Tevhid C) Çehar-yâr D) Naat E) Varak

Soru 3:

Çağatay edebiyatında Klasik Dönem Öncesi sanatçılarından Lutfî, tuyuğ nazım biçimini en çok kullanan sanatçıdır. Sanatçı, yazmış olduğu eserine bir ad vermemiştir. Ancak içeriğine bakıldığında bu esere ‘’Telli Çalgılar Münazarası’’ adı verilebileceği belirtilmiştir. Eser, düzyazı şeklindeki bir başlangıç kısmından sonra başlayan 130 beyitlik bir mesnevidir. Konusu; tanbur, ud, çeng, kopuz, yatuğan, rebap, gıçek ve kingireden oluşan sekiz telli sazın bir meyhanede birbirleriyle atışmalarıdır. Yukarıda eserinin konusu belirtilen Çağatay Türkçesi Klasik Öncesi Dönem sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yakînî B) Atâyî C) Ahmedî D) Gedâyî E) Lutfî

Soru 4:

Aşağıdaki Eski Anadolu Türkçesi metinlerinin hangisinde zarf-fiil eki taşıyan bir söz vardır?

A) Duracak yir degül durma bu ara B) Gökde uçan kuş C) Öperek hem kuçarak oynayırak D) Çok ola ölmek hem öldürmek dahı E) Dönişde üser imis basına gam

Soru 5:

Arapçadan Türkçeye tercüme edilmiş, konusu askerlikle ilgili olan bir eserdir. Eseri tercüme edenin kim olduğu ve tercüme edildiği yer bilinmemektedir. Günümüze ulaşan tek nüsha, Gazi Altunboğa adına 1446/1447 tarihinde istinsah edilmiştir. Yukarıda hakkında bilgi verilen eser hangisidir?

A) Kitâb fi'i-Fıkh bi-Lisâni’t-Türkî B) Kitâb fî İlmi'n-Nüşşâb C) Kitâbu'l-Hayl D) Münyetü'l-Guzât E) Baytaratu'l-Vâzıh

Soru 6:

Eklendikleri ismin kime/neye ait ve kimin/neyin parçası olduğunu işaret eden eklere …….. ekleri denir. Boşluğa gelecek uygun kelime aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çokluk B) Teklik C) İyelik D) Hal E) Yapım

Soru 7:

“Yaldırım kelimesinin “Yıldırım” kelimesine dönüşmesi örneğinde görülen olan ses değişmesi olayı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ünlü daralması B) Ünlü genişlemesi C) Ünlü düzleşmesi D) Ünlü yuvarlaklaşması E) Ünlü incelmesi

Soru 8:

“-i?en”in doğru dil incelemesi seçenektekilerden hangisidir?

A) ‘çok, pek, gayet, fazla’ B) ‘altın’ C) ‘dahi, başka’ D) ‘haber’ E) ‘oğul, evlat’

Soru 9:

“Men okıgayım.” cümlesindeki yüklem hangi zaman veya kipte çekimlenmiştir?

A) Emir Kipi B) Şart Kipi C) Gereklilik Kipi D) Şimdiki Zaman E) Gelecek Zaman

Soru 10:

Kıpçak sahası eserlerden Kodeks Kumanikus …. grafiğine dayanan alfabelerle, Memluk bölgesinde yazılan diğer eserler ise …. grafiğine dayanan alfabe ile yazılmıştır. Boşluklara sırasıyla gelecek kelimeler nelerdir?

A) Arap-Latin B) Bizans-Harezm C) Harezm-Bizans D) Latin- Arap E) Çin-Göktürk

Soru 11:

“Ol meclisde bir cahil big nasihat başladı.” Cümlesinde geçen “meclisde” kelimesi ismin hangi hal ekini almıştır?

A) Bulunma hali B) Yükleme hali C) Ayrılma hali D) Yönelme hali E) İlgi hali

Soru 12:

Türkçe kökenli sözlerin kök veya gövdeleri ile çekimlenmiş şekillerinde; alıntı sözlerin ise Türkçe ek almış şekillerinde yan yana gelen ve ötümlü / ötümsüz karşılıkları bulunan ünsüzler arasında görülen uyuma ne denir?

A) Ünsüz uyumu B) Ünlü uyumu C) Ünsüz değişmesi D) Ünlü darlaşması E) Ünlü genişlemesi

Soru 13:

1317 yılında tamamlanan, 4300 beyitten oluşan Mantıkuttayr hangi yazara aittir?

A) Hoca Mesud B) Yunus Emre C) Aşık Paşa D) Şeyyad Hamza E) Gülşehri

Soru 14:

Çağatay Türkçesinde hem geniş zaman hem de geçmiş zaman ifadeli sıfat fiiller yapan ek aşağıdakilerden hangisidir?

A) –Ar B) -Ur C) -GU D) -GAn E) -mAs

Soru 15:

Aşağıdaki kelimelerin hangisi Dede Korkut kitabında da geçen “kahraman, babayiğit anlamlarına gelmektedir?

A) Bozaç B) Torgay C) Cılasun D) Yil E) Sayra

Soru 16:

Çağatay Türkçesi metinlerinde görülen aşağıda verilen sözcük ve ses özelliklerinden hangisi yanlıştır?

A) Yavıt > Yavut - Ünlülerde Yuvarlaklaşma B) Erkek > İrkek - Ünlülerde Darlaşma C) Adak > Ayak - Ünsüz Akıcılaşması D) Otlug > Otluk - Ünsüz Ötümlüleşmesi E) Türlüg > Türlü - Ünsüz Düşmesi

Soru 17:

Önceki sesin sonraki sesi bir şekilde etkileyerek kendisine benzetmesine …….. denir. Boşluğa gelecek uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kademeli benzeşme B) İlerleyici benzeşme C) Sınırlayıcı benzeşme D) Tamamlayıcı benzeşme E) Belirleyici benzeşme

Soru 18:

“yalıñ > yalañ” örneğinde hangi ses olayı gerçekleşmiştir?

A) Ünlü genişlemesi B) Ünlü düzleşmesi C) Ünlü kalınlaşması D) Ünlü yuvarlaklaşması E) Ünlü darlaşması

Soru 19:

Aşağıdaki kelimelerin hangisinde görülen geçmiş zaman eki yoktur?

A) Muştıladılar B) Işitdi C) Bağışladı D) Komadı E) Sanasın

Soru 20:

IX. ve X. yüzyıllardaki Oğuzca hakkında fazla bilgi edinilemezken, XI. yüzyılda bu lehçe hakkında kapsamlı bilgiler sunan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nâsırüddin b. Ahmed b. Muhammed B) Mevlana Celaleddin Rumi C) Kaşgarlı Mahmut D) Dede Korkut E) Ömer Hayyam