Final Sınavı - XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

Sadece Oğuzcada süren Köktürk yazı diline ait özelliklerden hangisi yanlış verilmiştir?

A) ‘’Duyulan , farkına varılan geçmiş zaman’’ eki olarak Köktürkçede–mIşeki bulunmaktadır. Bu ek Oğuz lehçelerinde işlek olarak kullanılmaya devam etmektedir. B) Köktürkçedeki–DUKsıfat fiil eki bugün sadece Oğuz lehçelerinde yaşamaktadır. Orta Türkçe döneminde eski Anadolu Türkçesinde çok yaygındı. C) Köktürkçede kullanılanbul-fiili bugün sadece Oğuz lehçelerinde sürmektedir. Diğer lehçeler bunun yerinetap-fiilini kullanmaktadır. D) Köktürkçedeki dönüşlülük zamiri olarak kullanılankentüEski Anadolu Türkçesinde de devam etmiştir. Diğer lehçelerdeözkullanımı yaygındır. E) Köktürkçede–(U)pzarf fiil ekinin yanı sıra bir de–(U)pAnzarf fiili eki de vardı. Bu ekler Eski Anadolu Türkçesinde de diğer lehçelerde de yaygın olarak kullanılmıştır.

Soru 2:

Aşağıdaki Çağatay Türkçesi kelimelerinden hangisi yükleme hali eki almıştır?

A) Ördekniñ B) Muña C) Barısın D) Kuşçılar E) Kılsa

Soru 3:

Aşağıdaki kelimelerden hangisi “Kitabu Evsaf-I Mesacidi’ş-Şerife”de geçip peygamber anlamına gelmektedir?

A) Kapu B) Tog C) Gümiş D) Nebi E) Menber

Soru 4:

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde yönelme hal eki görülmektedir?

A) Ümmetinün B) Firişteleri C) Açılur D) Komazlar E) Kişiye

Soru 5:

“fiil + -sA eki + kişi eki kerek ” yapısı Kıpçak Türkçesi’nde hangi çekim için kullanılmıştır?

A) Şart Kipi B) Gereklilik Kipi C) Gelecek Zaman D) Emir Kipi E) Şimdiki Zaman

Soru 6:

Çağatay Türkçesi’nde, I. Kişi Teklik (I. Tekil Kişi) için kullanılan emir kipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) AlIñ; -AlIm; -AlI B) -AyIn; -yIn; -Ay C) Ø; -GIl; -GIn D) -sIn; -sU; -dik E) (U)ñ; -(I)ñIz; -(U)ñUz

Soru 7:

Kıpçak Türkçesinde eşitlik hali eki nedir?

A) +dAn B) +dA C) +nI D) +GA E) +çA

Soru 8:

Kapantılı ünsüzlerin genellikle ünlü seslerin etkisiyle sızıcı ünsüzlere dönüşmesine ne ad verilir?

A) Kapantılı ünsüz B) Ünsüz sızıcılaşması C) Ünlü düşmesi D) Ünsüz genizsileşmesi E) Ünsüz ağızsılaşması

Soru 9:

Timur hangi yıl Semerkant şehrini merkez yaparak Timurlular saltanatını kurmuştur?

A) 1250 B) 1295 C) 1370 D) 1453 E) 1551

Soru 10:

Çağatay Türkçesi eserlerinde ‘Bulunma Hali’ için aşağıdaki eklerden hangisi kullanılmıştır?

A) +GA B) +A C) +DA D) +DIn E) +lA

Soru 11:

Rus kaynaklarının ilk defa Kıpçaklardan söz ettiği ve Kıpçakların “Deşt-I Kıpçak denilen Avrasya’nın önemli bir aktörlerinden biri haline ğeldiği tarih hangisidir?

A) 1055 B) 1030 C) 1080 D) 1055 E) 1060

Soru 12:

Çağatay Türkçesi özelikle hangi dönemde gelişmiştir?

A) Timurlular B) Çağataylılar C) Karahanlılar D) Aydınlılar E) Abbasiler

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesinin söz varlığı bakımından özelliklerinden biri değildir?

A) Eski Türkçe dönemlerine ait diğer eser ve sözlüklerde geçmeyen kelimelerin bulunması. B) Orta Türkçe dönemlerine ait diğer eser ve sözlüklerde geçmeyen kelimelerin bulunması. C) Eski Türkçe ve Orta Türk- çe dönemlerine ait nadir bulunan kelimelerin bulunması. D) Ses ve şekil özellikleri bakımından bir kelimenin hem Eski Türkçe ve Karahanlı Türkçesindeki eski şekillerinin hem de değişime uğramış yeni şekillerinin bir arada kullanılması E) Harezm Türkçesinde bulunan kelimelerin edebi dile uygun olmaması.

Soru 14:

“Ayıtmagıl ata taúı anaga üf tip.” cümlesindeki altı çizili sözcüğün aldığı ekler sırasıyla ve doğru olarak hangi seçenekte verilmiştir?

A) ı: yardımcı ses, -t- FFYE, -ma- FFYE, -gıl Emir 2. T.k.e. B) ı: yardımcı ses, -t- İFYE, -ma- FFYE, -gıl Gelecek zaman 3. T.k.e. C) ıt- FFYE, -ma- FFYE, -gıl Emir 2. T.k.e. D) ı: yardımcı ses, -t- İİYE, -ma- İİYE, -gıl Emir 2. T.k.e. E) ı: yardımcı ses, -t- İİYE, -ma- FFYE, -gıl Şimdiki zaman 2. T.k.e.

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisi, Çağatay Türkçesinde kullanılan fiilden isim yapan yapım eki almıştır?

A) Başak B) Başka C) Başkar D) Ötüz E) Ötgür

Soru 16:

“Kölege” kelimesinde hangi tür bir ünlü değişimi olmuştur?

A) Ünlü darlaşması B) Ünlü genişlemesi C) Ünlü yuvarlaklaşması D) Ünlü düzleşmesi E) Ünlü türemesi

Soru 17:

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bir soru sözcüğüdür?

A) Tegürmes B) Kelipsiz C) Aytayın D) Atlığ E) Kaydın

Soru 18:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcük aynı anda I. tekil kişi iyelik eki ve yükleme hâli eki almıştır?

A) Gerçi hayret seyl-i eşki közlerimni kıldı ak. B) Mübtelâ bolgan kişiler könliñi şad eylegil. C) Kullugumga ger kabul olsa hitab. D) Felek senin üze bir çetr irür atlastın. E) Yolı ur yokkarıdur taşı melsâ.

Soru 19:

Cemâleddin Ebu Muhammed Abdullah et-Türkî tarafından yazılan ve normal satırlar olarak değil zikzaklı baklava dilimi biçiminde yazılan kitap aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ed-Dürretü’l-Mudiyye fi’l-Lügati’t-Türkiyye B) Kodeks Kumanikus C) Kitabü’l-Idrak li-Lisani’l-Etrak D) Kitabu Bülgatü’l-Müstak fî Lugati’t-Türk ve’l-Kıfçak E) Kitab-ı Mecmu-ı Tercüman-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisi yazma bir eseri el ile kopya etmek anlamına gelir?

A) Varaklama B) İstinsah C) Kopyalama D) Tezhip E) Ciltleme