XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: Patlayıcı ünsüzler, boğumlanma noktasında patlayarak şekillenen ünsüzleri Süreksiz ünsüzlerin patlayarak şekillenme özelliğinden dolayı aldıkları addır: B, C, Ç, D, G, G, K, K, P, T ünsüzleridir. Sızıcı ünsüzler, boğumlanma noktasında hava akımının sürtünme ve sızma yolu geçebileceği dar bir geçitte şekillenen ünsüzlerdir. Sürekli ünsüzlerin bir bölümüdür: F, Ğ, H, J, S, Ş, V, Z ünsüzleridir. Sızıcılaşma, herhangi bir nedenle patlayıcı ünsüzlerin değişmesidir. Bu bir kural değildir.

Yanıt Açıklaması: Altın Ordu sarayı etrafında oluşmuş klasik edebiyata örnek teşkil eden, mesnevi tarzında uzunca bir manzumedir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tezkiretü’l-Evliyâ, Ahmed-i Dâî’nin II. Murad adına, Ferîdüddîn-i Attâr’ın aynı adlı eserinden yaptığı tercümedir. Anadolu sahasının bilinen ilk Tezkîretü’l- Evliyâ’sıdır. Vesîletü’l-mülûk li-ehli’s-sülûk ise Ayete’l-kürsî’nin Türkçeye tercümesi olan bir eserdir. 73 beyitlik küçük bir mesnevi olan Câmasb-nâme Tercümesi, Hoca Nasir-i Tûsî’nin aynı adlı eserinden Türkçeye çevrilmiştir. Yıldızname, falname türünden bir eserdir. Tıbb-ı Nebevî Tercümesi ise Umur Bey’in emriyle Türkçeye çevrilmiş bir eserdir. Hz. Muhammed’in hadislerine dayandırılarak iki bölüm halinde hazırlanmış bir koruyucu hekimlik kitabıdır. Anadolu sahasının bilinen ilk Kur’an tercümesi, Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leys es-Semerkandî’dir. Ahmed-i Dâî, eseri birebir tercüme etmemiş, başka kaynaklardan da yararlanarak âdeta yeni bir tefsir hâline getirmiştir. Esere eklediği 235 beyitlik manzum giriş kısmı ise tamamıyla kendi telifidir. Pek çok nüshası bulunan bu eserdeki dil son derece başarılıdır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerden nice-ök > niçük hece kaynaşması sonucu ortaya çıkan ünlü düşmesine uğramıştır.

Yanıt Açıklaması: tökmiş ve yığılmışlarda anlatın geçmiş zaman eki kullanılmıştır. köre biz geniş zaman 1. Tekil şahıs, öperler geniş zaman 3. Çoğul şahıs ekidir. targadı ise –dı görülen geniş zaman eki almıştır.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesindeki ünsüzler, Karahanlı Türkçesindeki ünsüzlerle aynıdır.

Yanıt Açıklaması: Soruda hakkında bilgi verilen yazar Kadı Burhanettin’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: XIII. yüzyıldan itibaren Anadolu’da bir edebî yazı dili oluşturan Oğuzcanın daha önceki dönemlerini çeşitli Türkçe kaynaklardan izleyebilmekteyiz. VIII. yüzyılda Türk dünyasının ortak edebî yazı dili olan Köktürkçenin bünyesinde bazı Oğuzca unsurlar tespit edilebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şart bildirdiği sürece esas cümlenin yüklemi olamayan ve bu yüzden bir kip özelliği taşımayan -sA eki, sadece dilek-istek bildirdiği örneklerde asıl cümlenin yüklemi olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bu eserlerin dilinin özelliği, Orta Asya edebî dilinde olmayan pek çok Oğuzca özelliğin yazılı eserlerde kullanılmış olmasıdır. Yani, Oğuzlar kendi lehçeleri ile eserler üretmişlerdir. Ancak, o eserlerde, Anadolu Oğuzcasında daha sonra hiç görülmeyen ve Orta Asya Türk lehçelerinin karakteristiği olan bazı özellikler de görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kalın ünlülü kelimelerde س ve ت yanında Eski Anadolu Türkçesine has ص ve ط harflerinin kullanımına da rastlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğinde yir eyledüm, su ola fiil çekimidir. B seçeneğinde tevbe kılsa, işlemedük gibi olur fiil çekimidir. C seçeneğinde taşra çıksa, ta’accüb iderlerdi fiil çekimidir. E seçeneğinde kılduk, itdük fiil çekimidir. D seçeneğinde ise zâhirüm kelimesinde ek fiil yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Görülen Geçmis Zamanın Hikâyesi 1. T.S. -DIm / -DUm erdi keldim erdi, ımızgandım erdi (KE, KHKD) 2. T.S. -Dıñ / dUñ erdi kolduñ erdi, ıddıñ erdi (KE, HS). 3. T.S. -DI erdi attı erdi, yoluktı erdi (KHKD, HS) 1. Ç.S. -duk erdi kılduk erdi, olturduk erdi (NF, KHKD) 2. Ç.S. -dıñız/ -düñüz erdi aydıñız erdi, kördüñüz erdi (KE, NF) 3. Ç.S. -dIlAr erdi bardılar erdi, ahd kılıstılar erdi (NF, KHKD)

Yanıt Açıklaması: A, C, D ve E seçeneklerinde verilen eklerin tamamı fiilden isim yapma eki ien, B seçeneğinde verilen "+lU", isimden isim yapma ekidir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1368-1369 yılında Hüsâm Kâtib tarafından Altın Ordu’da edebi bir gaye güdülmeden geniş halk kitleleri için mesnevi nasım şekli ile yazılmış dini lirik bir hikâye olan eser Dasitân-ı Cümcüme’dir.

Yanıt Açıklaması: On altı yaş yaşladum bir gün ola düşem ölem sen kalasın seçeneğinde 1. teklik Elli yıldan sonra gelgil istegil / bulasın istedüğün gire ele seçeneğinde 2. teklik Ve muhakkak bilesiz necât ehli siz misiz seçeneğinde 2. çokluk Kardaş bu sözün girçeğin nice bilevüz seçeneğinde 1. çokluk Kim bilür müstakbeli nice gele seçeneğinde ise 3. teklik kişi iyelik eki görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bolşevik ihtilalinden sonra hanlığa son verilmiş; 1920’de Harezm Halk Cumhuriyeti, 1921’de Harezm Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur. 1924’te ise Hive Hanlığının doğu tarafı Özbekistan, batı tarafı ise Türkmenistan Cumhuriyetlerine bırakılmıştır.

Yanıt açıklaması yok