Final Sınavı - XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesi’nde “roza ayı” anlamındadır?

A) Oruç ayı B) İkinci ay C) Ay başı D) Ay sonu E) Yedinci ay

Soru 2:

Yukarıdaki ifadenin çeviri yazısı olarak doğru şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Onlar Ey melik, bize bu tanrı gerekmez, bizi savaşa attı. B) Karra dağına adam gönderdiler, put yapmak için taş aradılar. C) Türkler Yâfes soyundandır, öbürleri Sâm soyundandır derler. D) Zindana attılar, başka birini puta hizmetçi ettiler. E) Kalktı dağa gitti, dağ içinde bir mağara buldu, yorulmuştu, uyudu.

Soru 3:

Oġuz Ḳaġan Menāḳıbı ’nın tek nüshası nerededir?

A) Paris B) St. Petersburg C) İstanbul D) Viyana E) Vatikan

Soru 4:

Harezm nedir?

A) Aral Gölü’ne dökülen Ceyhun nehrinin her iki tarafında uzanan bölgeye verilenaddır B) Aras Gölü’ne dökülen Ceyhun nehrinin her iki tarafında uzanan bölgeye verilen addır C) Arap Gölü’ne dökülen Ceyhun nehrinin her iki tarafında uzanan bölgeye verilen addır D) Araç Gölü’ne dökülen Ceyhun nehrinin her iki tarafında uzanan bölgeye verilen addır E) Arak Gölü’ne dökülen Ceyhun nehrinin her iki tarafında uzanan bölgeye verilen addır

Soru 5:

"ündedim" kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) özledim B) üsteledim C) bekledim D) seslendim E) serildim

Soru 6:

I. ? > ? değişimi yoktur. II. ? > y değişimi bulunmaktadır. III. Hem /e/ ünlüsü hem de /e/ ünlüsü bulunur. Yukarıdaki ifadelerden hangileri Harezm Türkçesi için doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, III E) II, III

Soru 7:

Aşağıdaki kelimelerden hangisinin çözümlenmesi diğerlerinden farklıdır?

A) burun B) karı C) tugdı D) nelük E) kèçe

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisi K ı sas ü ’l-Enbiy a eserinin bulunduğu yerlerden biridir?

A) İstanbul B) Konya C) Berlin D) Kırım E) Bakü

Soru 9:

Nehcü’l-Fer adis adlı eserin Yeni Cami nüshasını tıpkıbasım olarak kim yayımlamıştır ?

A) János Eckmann B) Reşit Rahmeti Arat C) Ali Fehmi Karamanlıoğlu D) Necmeddin Hacıeminoğlu E) Recep Toparlı

Soru 10:

Nehcü’l-Faradis’in hangi nüshası tam ve harekelidir?

A) Paris B) İstanbul C) Kazan D) Kırım E) Taşkent

Soru 11:

Çeviriyazısı verilen bölümün Türkiye Türkçesi karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Allah’a hamdolsun dileğime eriştirdi.Dilek eli emel yayını kurdu. B) Nasıl geldiysem geldimama, iyi bir hâlde, iyi ve tam bir şekilde geldim. C) Bu kapıdaki isteğim, gelipbu huzurda bir yer bulmaktı. D) Sonra gönlüm söz içinde avaz etti:Ey bülbül, yaz gelince gül açıldı! E) Bu gönlümün kuşu güzel bir bahçe buldu.İster bülbül şakısın ister karga gaklasın.

Soru 12:

"sözletmeseñ" kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) sözletmeseñ ‘söyletmezsen, anlatmazsan’ : -señ, -me-, -t-, +le, söz(< söz+le-t-me-señ) B) sözletmeseñ ‘söyletmezsen, anlatmazsan’ : -beñ, -me-, -t-, +le, söz(< söz+le-ş-me-señ) C) sözletmeseñ ‘söyletmezsen’ : -beñ, -e-, -t-, +le, söz(< söz+le-t-me-señ) D) sözletmeseñ ‘söyletmezsen’ : -señ, -me-, -t-, +le, söz (< söz+le-ş-me-señ) E) sözletmeseñ ‘dinletmesen, işitmesen’ : -señ, -me-, -t-, +le, söz(< söz+le-t-me-señ)

Soru 13:

5, 6, 7 ve 8. soruları aşağıdaki metni dikkate alarak cevaplandırınız. Gene künlerdin bir gün Ay Ḳaġan- (4) nuñ közü yarıp bodadı, ėrkek oġul toġurdı. (5) Oşol oġul-nuñ öñlüki çıraġı kök (6) ėrdi, aġıẓı ataş ḳızıl ėrdi, közleri al, saçları ḳaş-ları (7) ḳara ėrdiler ėrdi. Yaḳşı nepsikilerdin (8) körüklügrek ėrdi. Hangi kelimede isimden isim yapma eki bulunmaktadır?

A) yarıp B) oġulnuñ C) saçları D) yaḳşı E) körüklügrek

Soru 14:

Harezm Türkçesi döneminin ilk eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mukaddimetü 'l-Edeb B) Kışaşü’l Enbiya C) Mu'înü 'l-Mürîd D) Hüsrev-ü Şirin E) Nehcü 'l-Feradis

Soru 15:

I “Dil Hususiyetleri” adlı bir bölüm yer almaktadır. II Çalışma, Türkiye’de ilk olması sebebiyle önemlidir. III Eserin tamamı üzerinde çalışan bulunmamaktadır. IV Eserin ilk ve sonraki baskılarında yer alan “yanlış-doğru cetveli” eserin sadece "İmlâ Hususiyetleri" bölümünü kapsar. Yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri Kutb’un Hüsrev ü Şirin adlı eseri ile ilgili olarak doğrudur?

A) Yalnız II B) I, III C) II, IV D) I, II, III E) I, II, IV

Soru 16:

Aşağıdakilerin hangisinde “ėriŋni” kelimesinin çözümlemesi doğru verilmiştir?

A) ėriŋ+n+i B) ėr+iŋ+ni C) ėri+ŋ+ni D) ėr+iŋni E) ė+r+iŋni

Soru 17:

Oğuz Kağan Destanı’ndan Kâşgarlı’nın eserinde iz bulunmaması, Moğolca sözcüklerin fazlaca görülmesi, yazı tarzı göz önüne alındığında Oğuz Kağan Destanı’nın yazıldığı dönemle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenebilir?

A) Gazan Han [1295-1304] ya da sonrası yazılmıştır. B) Koço Uygur Kağanlığı döneminde yazılmıştır. C) İslâmiyet öncesi bir dönemde yazılmıştır. D) Çingis Kağan öncesi bir dönemde yazılmıştır. E) Celaleddin Harzemşah döneminde yazılmıştır.

Soru 18:

“Alıp-turur” kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) ‘alıptır, almış’ : +tu, -rur, -ıp, al- (< al-ıp tu-rur) B) ‘alıptır, aldı’ : +tur, -ur, -ıp, al- (< al-ıp tur-ur) C) ‘alıptır, almış’ : +turu, -rıp, al- (< alı-p tur-ur) D) ‘alıptır, almış’ : +tur, -ur, -ıp, al- (< al-ıp tur-ur) E) ‘alıptır, aldı’ : +tu, -rur, -ıp, al- (< al-ıp tu-rur)

Soru 19:

Atebetü’l-hakâyık (Hakikatlerin Eşiği) manzum öğüt kitabının yazarı nerelidir?

A) Yüknek B) Kaşgar C) Turfan D) Semerkant E) Buhara

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisinde gelecek zaman kipinde çekimlenmiş bir fiil vardır?

A) içgeymen B) bakarmen C) beklemişmen D) körsemen E) körsüni