Final Sınavı - XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

Oğuz Kağan Destanı 'nın bilinen tek yazma nüshası aşağıdakilerden hangisinde yer alır?

A) British Museum B) Millet Kütüphanesi C) Paris Bibliothèque Nationale D) Süleymaniye Kütüphanesi E) Bursa Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi

Soru 2:

Metnin günümüz Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?

A) Allah hâna bu talihi nasip edince B) Allah hanlığı bana yar edince C) Han, talihi bu kula yar edince D) Han, Allah’tan talih dileyince E) Han, herkese iyilik edince

Soru 3:

'ulaşu' kelimesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) ‘daima' B) ‘değer’ C) ‘kuru, boş’ D) ‘ile’ E) ‘ekse’

Soru 4:

Yukarıdaki metnin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ay oğullar, ben çok dağ aştım, savaştım; süngü ile ok çok attım, aygır ile çok yürüdüm; düşmanları ağlatırdım, dostlarımı ben güldürürdüm. B) Ey oğullar, çok ben yedim, vuruşmalar ben ne çok gördüm; kargı ile ok çok attım, aygır ile çok yürüdüm; düşmanlarınızı ağlattım, dostlarımızı ben güldürdüm. C) Ay oğullar, ben çok yedim, vuruşmalar ben çok gördüm; kargı ile ok çok attım, aygır ile çok yürüdüm D) Ey oğullarım, çok ben yedim, vuruşmalar ben çok gördüm; kargı ile çok ok attım, aygır ile çok yürüdüm; düşmanları ağlattım, dostlarımı hep güldürdüm. E) Ay oğullar, ben çok yedim, çok savaştım; yay ile ok attım, aygır ile çok yürüdüm; düşmanları ağlattım, dostlarımı ben güldürdüm.

Soru 5:

Polonyalı Türkbilimci Ananiasz ZAJÂCZKOWSKI tarafından 1967’de Mukaddimetü'l-Edeb'in Yozgat nüshasının yayımlanan bölümü aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

A) İnsanlar B) Hayvanlar C) Doğa D) Ahlak E) Sağlık

Soru 6:

"keltürdüm" aşağıdakilerden hangisi verilen kelimenin Türkçe izahıdır?

A) getirdim B) mükemmel C) yayını D) gönlümün E) ulaştır

Soru 7:

N. Hacıeminoğlu'nun Hüsrev'ü Şirin üzerindeki çalışmasıyla ilgili olarak aşağıda söylenenlerden hangisi doğrudur?

A) Eserle ilgili irili ufaklı çalışmalar yapmıştır B) Çalışmanın ikinci ölümüde hüsrev'in aşkı anlatılır C) Eserle lgili yaptığı yayın N. Samoyloviç'in yayınına dayanır D) 5370 beyitten oluşmuştur E) Yaptığı çalışma Türkiye'de ilk olması sebebiyle önemlidir

Soru 8:

Atebetü’l-hakayık'ta yer alan bahalıġ dinar ol biliglig kişi dizesinin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Cahil ve bilgisiz adam değersiz bir akçe (gibi)dir. B) Bilgili ve bilgisiz ne zaman (nasıl) eşit olur? C) Bilgili insan değerli dinar (gibi)dir D) Bilgili dişi erkek, cahil erkek ise dişidir E) Kemik için ilik ne ise, insan için de bilgi odur

Soru 9:

Mukaddimetü’l-Edeb hangi yıllar arasında yazılmıştır?

A) 1128-1144 B) 1075-1128 C) 1044-1128 D) 1125-1135 E) 1075-1135

Soru 10:

‘akl anut kelgil e`şit Salih yalawaçkıssasın be`lgülüg başdın ayakga aytayın men cümlesint’ cümlesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirilişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aklınla gel Sa^lih peygamber kıssasını anla ben hepsini tamamen anlatayım B) Akıl ile gel Sa^lih peygamber kıssasını dinle sana hepsini baştan ayağa anlatayım C) Akıl hazırla gel Sa^lih peygamber kıssasını dinle ben hepsini baştan ayağa tamamen anlatayım D) Akıl hazırla sen Sa^lih peygamber kıssasını ben hepsini baştan ayağa tamamen anlatayım E) Akıl hazırla gel Sa^lih peygamber kıssasını dinle ben hepsini baştan ayağa güzelce anlatayım

Soru 11:

Louis Ligeti'nin Türk Dilini sınıflandırmasıyla ilgili yaptığı çalışmaya göre aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Eski Türkçe: V-X. yüzyıl B) Orta Türkçe: Çağatay Yazı Dili C) Yeni Türkçe: XVI. yüzyıl ve sonrası D) Orta Türkçe: X-XV. yüzyıl E) Eski Türkçe: Göktürkçe, Uygurca Devri

Soru 12:

9 ve 10. soruları aşağıdaki metne göre cevaplandırınız. Ümeyye oglanları halifa erken Hübeyre atlıg kişini Kevfeke bèg kılıp-turur er-diler. İbnü Hübeyre Abu Hanifeni agırlar erdi, hemişe ziyaratka kelür erdi. Bir kün Abu Hanifeke aytur: Menim hatırımka andag tüşti kim beytü’l-malnı sizke bildür-sem, dahl ve harc siziñ ‘ameliñiz birle bolsa cümle ne erseler siziñ kalemüñüz hükminde bolsa, tèdi, takı siz menim katımda ulug bolsañız, Kevfe halkı siziñ fermanıñızdın çıkmasa, tèdi erse, Abu Hanife ra h matu’ll a hi ‘alayhi kabul kılmadı; nèçeme kim derhost kıldı erse, hêç kabul kılmadı. İbnü Hübeyre katıg gazab kıldı takı buyur-dı, Abu Hanifeke yigirmi agaç urdılar takı zindanka saldılar. Metinde geçen andag kelimesinin anlamı nedir?

A) birden B) öylece C) hatırladık D) anınca E) anında

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisinde birleşik çekimli bir fiil yoktur?

A) barsamen B) aydım erdi C) törütülmiş ėrdiŋ D) korkur ėrdim E) buzġay ėrdi

Soru 14:

I. Dokuz ünlü vardır. II. İsimlerde çokluk eki kullanılmamaktadır. III. Kelime köklerinde ve eklerde yuvarlaklaşma görülmektedir. IV. Kelime başı /b/ler ?’li kelimelerde /m/ye dönüşmüştür. Yukarıdaki ifadelerden hangisi Harezm Türkçesi ile ilgili olarak doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I, III D) I, II, III E) I, III, IV

Soru 15:

"Allah’a hamdolsun dileğime eriştirdi. / Dilek eli emel yayını kurdu" ifadesi aşağıdaki beyitlerden hangisinin tercümesidir?

A) bi-hamdi ’llah tilekke hak yètürditilek èlgi umınç yasını kurdı B) bi-hamdi ’llah tilekke hak taptıtilek èlgi umınç yasını kurdı C) bi-hamdi ’llah tilekke hak yètürditükel kèldim tükellik yahşı oş çın D) nèçe kim kèldim èrse men velikintükel kèldim tükellik yahşı oş çın E) bu köñlümnüñ kuşı kim taptı hoş bagkerek bülbül okup ursun kerek zag

Soru 16:

1920’de Harezm Halk Cumhuriyeti olarak kurulan ve 1921’de Harezm Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak statüsü değiştirilen devlet kaç tarihinde tarih sahnesinden silinmiştir?

A) 1917 B) 1921 C) 1924 D) 1928 E) 1935

Soru 17:

I. Yazımda Karahanlı Türkçesi geleneği devam ettirilmiştir. II. Metinlerde ünlüler hiçbir zaman yazılarak gösterilmemiştir. III. Metinlerde ünlüler Uygur yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. Yukarıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, II E) I, III

Soru 18:

Eserde geçen "Şalahnı tilese könül sonlagil" dizesinde verilmek istenen öğut aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çalışmak huzur verir. B) Kötülük insana yüktür. C) Yardımlaşmak insani bir görevdir. D) Huzurun adı gönüldür. E) Şeriat peygamber sözüdür.

Soru 19:

“Türk dili ile Arap dilinin atbaşı beraber yürüdükleri bilinsin diye Halil’in Kitabü’l-ayn’ında yaptığı gibi, kullanılmakta olan kelimelerle bırakılmış bulunan kelimeleri bu kitapta birlikte yazmak, arasıra yüreğime doğar dururdu……” sözüyle bir sözlüğü yazmaktaki amacını dile getiren bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yusuf Has Hâcib B) Edib Ahmet C) Emir Seyfeddin D) Kaşgarlı Mahmud E) Yüknekli Mahmud