Final Sınavı - XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

Dîvânü Lügâti’t-Türk ’e göre Harezm bölgesinde hangi Türk boyu meskundur?

A) Yağma B) Tohsı C) Karluk D) Küçet E) Özbek

Soru 2:

Metnin günümüz Türkiye Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?

A) Yay ile ok karıştı ve erdemlice yasa girdiler. Askerler tutuşarak güreştiler. Birbirlerini oklamaya hazırlanıyorlar. B) Ay ile kış buluştular, erdem yasını kurdular. Yeni çeriler güreşe başladılar. Birbirlerine ok atmayı bıraktılar. C) Yaz (mevsimi) kış ile karşılaştı ve karşılıklı olarak erdem yayını kurdular. Asker(ler) safoluşturup savaştılar ve birbirlerine ok atmak için karşı karşıya geldiler. D) Bahar kışla karşılaşınca erdem okunu kurarak ordularını dizip savaştı, birbirlerine üstünlük sağlamaya giriştiler. E) Yayla sadak karıştı. Erkekler yas tutarak zayıfladılar. Askerler güreşe tutuştular. Birbirlerini alt etmeye çalışırlar.

Soru 3:

Hangi cümlede sıfat-fiil eki bulunmaktadır?

A) bakıglı okıglı asıg alsu tep B) kereksiz sözini kömüp kizleyür C) negüke bu anı ulaşu kınar D) suv körmeginçe etük tartma E) biligsiz ne aysa ayur ukmadın

Soru 4:

Harezm Türkçesi, Türkçenin kollarından hangi iki dilin birleşiminden oluşmuştur?

A) Özbek-Kıpçak B) Karaim-Karaçay C) Kazak-Nogay D) Uygur-Başkurt E) Oğuz-Kıpçak

Soru 5:

“barçasın” kelimesinin izahı nasıl yapılır?

A) ‘hepsini’ : +n, -sı, barça (< barça+sı+n B) ‘devirdi’ : +n, +sı, barça (< barça+sı+n) C) ‘hepsini’ : -n, +sı, barça (< barça+sı+n) D) ‘hepsini’ : +n, +sı, barça (< barça+sı+n) E) ‘devirdi’ : -n, +sı, barça (< barça+sı+n)

Soru 6:

Hangi beyitte “binlerce” anlamına gelen bir ikileme bulunmaktadır?

A) irinçig kışıġ sürdi yazkı esin/yaruk yaz yana kurdı devlet yasın B) yaġız yėr yıpar toldı kāfūr kitip /bezenmek tiler dünyā körkin itip C) tümen tü çėçekler yazıldı küle /yıpar toldı kāfūr ajun yıd bile D) kalık kaşı tügdi közi yaş saçar /çėçek yazdı yüz kör küler katġurar E) udır ėrdiŋ ėrse tur aç emdi köz/ėşitmediŋ ėrse ėşit mende söz

Soru 7:

Aşağıdaki kelimelerden hangisinde yönelme durumu eki bulunmaktadır?

A) ʿışḳḳa B) uġannıŋ C) üküş D) beşikdin E) ündedim

Soru 8:

1180 yılında kaleme alınan ve 6512 beyitlik manzum roman olan eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hüsrev ü Şirin B) Tezkiretü'l-Evliyâ C) Mahzenü'l-Esrâr D) Nizâmî-i Gencevî E) Leylâ vü Mecnûn

Soru 9:

Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini hangi kelime ve şekil ilgisi oluşturur?

A) Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur B) Tarezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur C) Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Toğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur D) Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Yanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur E) Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Lıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur

Soru 10:

Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nehcü’l-Feradis B) Kısasü’l-Enbiya C) Mu‘inü’l-Mürid D) Muhabbet-name E) Mukaddimetü’l-Edeb

Soru 11:

Metnin doğru okunuş hangi seçenekte verilmiştir?

A) nėca bel boldı cānım öster ayırdı B) bunca yıl buldı cānım ıskara yerdi C) ince bel boldı cānım ösker ėrdi D) nėçe bil buldı cānım uskar ėrdi E) nėçe yıl boldı cānım ösker ėrdi

Soru 12:

“tübinde” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bu B) Dibinde C) Ala doğanı D) Gitti E) Birincisine

Soru 13:

Künler- din soñ, keçelerdin soñ yarudı. Üç èrkek ogulnı togurdı. Birin- çisige kök at koydılar, ikin- çisige tag at koydılar, üçünçü- süge Teñiz at koydılar. Yukarıda verilen metnin Türkiye Türkçesi’ne doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Günlerden sonra, gözü parladı. Üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine Gök adını koydular, ikincisine Dağ adını koydular, üçüncüsüne Deniz adını koydular. B) Günler geceler sonra gözü parladı. Üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine Gök adını koydular, ikincisine Dağ adını koydular, üçüncüsüne Deniz adını koydular. C) Günlerden sonra, gecelerden sonra gözü parladı. Üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine Gök adını koydular, ikincisine Dağ adını koydular, üçüncüsüne Deniz adını koydular. D) Günler, gecelerden sonra gözleri parladı. Üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine Gök adını koydular, ikincisine Dağ adını koydular, üçüncüsüne Deniz adını koydular. E) Günlerden sonra, gecelerden sonra gözü parladı. Üç erkek çocuk doğurdu. Birinci çocuğuna Gök adını koydular, ikinci çocuğuna Dağ adını koydular, üçüncü çocuğuna Deniz adını koydular.

Soru 14:

“Yazımda …………. Türkçesi geleneği devam ettirilmiş, metinlerde …………. Uygur yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. …………. metinlerde bile ünlüler harflerle yazılarak gösterilmiştir.” ifadesinde boş bırakılan yerlere sırasıyla hangileri getirilmelidir?

A) Çağatay –ünlüler – Edebî B) Karahanlı – ünlüler – Harekeli C) Kıpçak –ünsüzler – Edebî D) Çağatay – ünlüler – Harekeli E) Karahanlı – ünsüzler – Uzun

Soru 15:

‘ koldılar’ kelimesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) indirdiler B) istediler C) kovdular D) kırdılar E) sardılar

Soru 16:

“Akıtgu kerek” ” sözcüğündeki -kerek eki aşağıdakilerden hangisini belirtmektedir?

A) Belirsiz Geçmiş Zaman B) Belirli Geçmiş Zaman C) Emir Kipi D) Gereklilik Kipi E) Şart Kipi

Soru 17:

Harezm Türkçesindeki "çak" kelimesinin Türkçedeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) çağ B) çan C) çal D) çam E) çay

Soru 18:

Harezm bölgesi günümüzde hangi devlet veya devletlerin sınırları içerisinde kalmaktadır?

A) Irak - İran B) Afganistan C) Özbekistan - Türkmenistan D) Kırgızistan - Özbekistan E) Kırgızistan

Soru 19:

Aşağıdakilerden hangisi “?ayu” kelimesinin karşılığıdır?

A) nereden B) nasıl C) hangi D) niçin E) kimden

Soru 20:

“Ay malik, maŋa ınanmas ėrseŋ, kelgil saŋa körgüzeyin.” tėdi. ifadesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) “Ey melik, mana bozuk ise gel sana açıklayayım.” dedi. B) “Ey melik, bana inanmaz o, gelsin, göstersin.” dedi. C) “Ey melik, mana anlamazsan gelin, göstersin.” dedi. D) “Ey melik, bana inanmadıysan gelsin sana göstersin.” dedi. E) “Ey melik, bana inanmıyorsan, gel sana göstereyim.” dedi.