XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: X. yüzyıl Arap coğrafyacıları ve tarihçilerinin kaydettiklerine göre Ürgenç ve Zencan’a Türk kapısı denilmesi, XI. yüzyılda Dîvânü Lügâti’t-Türk’te bölgede yerleşik Türk boyunun adı olarak Küçet isminin geçmesi bölgede daha o dönemdeki Türk varlığını göstermesi bakımından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Metnin günümüz Türkiye Türkçesine doğru çevirisi C seçeneğinde olduğu gibi “Yaz (mevsimi) kış ile karşılaştı ve karşılıklı olarak erdem yayını kurdular. Asker(ler) saf oluşturup savaştılar ve birbirlerine ok atmak için karşı karşıya geldiler.” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca A seçeneğinde -(I)glI geniş zaman sıfat-fiili bulunmaktadır: ba kıglı o kıglı asıg alsu tep “ gören ve okuyan yaralansın diye” (AH 78). Diğer seçeneklerde herhangi bir sıfat-fiil yoktur.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesi,Türkçenin kollarından olan "Oğuz ve Kıpçak" dillerinin birleşmesinden oluşmuş bir dildir.

Yanıt Açıklaması: barçasın ‘hepsini’ : +n, +sı, barça (< barça+sı+n

Yanıt Açıklaması: C seçeneğindeki beyit “Binlerce renkteki çiçekler gülerek açıldı, dünya güzel koku ile misk ve kafur doldu”şeklinde günümüz Türkiye Türkçesine çevrilebilir. Buradaki tümen tü “binlerce” anlamında bir ikilemedir.

Yanıt Açıklaması: ʿışḳḳa ‘aşka’ -ḳa: yönelme durumu eki uġannıŋ ‘Allah’ın’ üküş ‘çok’ beşikdin ‘beşikten’ ündedim ‘seslendim’

Yanıt Açıklaması: Hüsrev ü şîrin mesnevîsî gerek Fars gerekse Türk edebiyatında defalarca kaleme alınmış hazin bir aşk hikâyesi olup Sasanî hükümdarı Nûşîrevan'ın torunu Hürmüz'ün de oğlu olan ve Hüsrev Perviz ile Ermen Melîkesi Mehin/Mihin Banu'nun yeğeni olan şîrin arasında geçen aşk macerasını anlatır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur.Cevap :A

Yanıt Açıklaması: Nehcü’l-Feradis, Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan eserdir. Onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı gibidir

Yanıt Açıklaması: Metnin doğru okunuşu E seçeneğinde verildiği gibi “nėçe yıl boldı cānım ösker ėrdi” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: “tübinde” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı ‘dibinde’dir. Çözümlemesi ise +de, +in, tüb (< tüb+in+de) şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: “Künler-  din soñ, keçelerdin soñ yarudı. Üç èrkek ogulnı togurdı. Birin- çisige kök at koydılar, ikin- çisige tag at koydılar, üçünçü- süge Teñiz at koydılar.” cümlesinin Türkiye Türkçesi’ne doğru çevirisi “Günlerden sonra, gecelerden sonra gözü parladı. Üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine Gök adını koydular, ikincisine Dağ adını koydular, üçüncüsüne Deniz adını koydular.” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Yazımda Karahanlı Türkçesi geleneği devam ettirilmiş, metinlerde ünlüler Uygur yazı geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. Harekeli metinlerde bile ünlüler harflerle yazılarak gösterilmiştir.

Yanıt Açıklaması: koldılar ‘istediler’ : +lar, -dı, kol- (< kol-dı+lar).

Yanıt Açıklaması: Akıtgu kerek “akıtmak gerek gereklilik kipi olarak kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesindeki "çak" kelimesinin Türkçedeki karşılığı "çağ" dır. Doğru yanıt: A'dır.

Yanıt Açıklaması: Harezm, Aral Gölü’ne dökülen Ceyhun nehrinin her iki tarafında uzanan bölgeye verilen addır. Bugün Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içinde kalmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Hangi” kelimesi “?ayu” kelimesinin karşılığıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: “Ay malik, maŋa ınanmas ėrseŋ, kelgil saŋa körgüzeyin.” tėdi. ifadesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi “Ey melik, bana inanmıyorsan, gel sana göstereyim.” dedi. şeklindedir.