XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: Hermann Vámbéry, Kutadgu Bilig üzerine çalışmıştır. Dîvânu Lugati’t-Türk ile ilgili çalışanlar şu şekildedir: Besim Atalay , Talat Tekin, Mehmet Vefa Nalbant ve Kelly-Dankoff

Yanıt Açıklaması: "Tilkü mü togdı azu börı mü" (Tilki mi doğdu yoksa kurt mu?)  cümlesinde geçen "azu" kelimesi Karahanlı Türkçesinde "bağlaç" tır. Doğru yanıt: C'dir.

Yanıt Açıklaması: biligdin urur men sözümke ula

Yanıt Açıklaması: Yusuf Kadir Han zamanında birlik sağlama girişimleri artmasına rağmen onun da bu çabaları fayda sağlamamış, oğulları 1047’de Karahanlı devletini paylaşmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Karahanlı Türkçesinden önce az sayıda kullanılan ve “eğer” anlamına gelen apaŋ bağlacı, bu dönem metinlerinde daha çok görülür. Örnek: Apaŋ edgü bolsa bu begler özün “Eğer bu beylerin kendileri iyi olursa…” Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki sayılar sırasıyla yirminci (sıra), dokuz (asıl) , birer (üleştirme), seksen (asıl), her üçü (topluluk)

Yanıt Açıklaması: A ve D seçeneklerindeki sözcükler üçüncü tekil şahıs, C seçeneğindeki sözcük ikinci çoğul şahıs ve E seçeneğindeki sözcük üçüncü çoğul şahıs iyelik eki almıştır. B seçeneğindeki sözcük ise, birinci çoğul şahıs iyelik eki almıştır.  Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Karahanlı Türkçesinde kapalı /e/ sesiyle birlikte dokuz ünlü vardır: a, ı, o, u, e, e, i, ö, ü..

Yanıt Açıklaması: Kutadgu Bilig’in üç yazma nüshası vardır: Viyana (Herat) nüshası, Mısır nüshası ve Fergana nüshası.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki durum zarflarının anlamları şöyledir: Çın “doğru, gerçek”, Katıg “katı, sert, sağlam”, Terk/terkin “çabuk, çabucak”, Amul “sakin, rahat, yavaş”. “yavaş” anlamındaki durum zarfı ise Akru/akrun’dur. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Karahanlı Türkçesi metinlerinde önlük-artlık uyumu daima korunmuştur.  Karahanlı Türkçesinde kapalı /e/ sesiyle birlikte dokuz ünlü vardır ve düzlük-yuvarlaklık uyumuna uymayan sözcükler ve ekler bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Karahanlı Türkçesiyle verilen cümlenin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi; ‘Misk gibi siyah olan başıma (beyaz) kafur saçtım; dolunay gibi olan yüzü nereye götürdüm.’ şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: -Ur

Yanıt Açıklaması: ‘’Birle’’ kelimesi hem sontakı hem de bağlaç olarak kullanılmıştır. Kanı kan birle yumas - Buşaklık birle erke övke yavuz.

Yanıt Açıklaması: Yusuf Has Ha^cib eserini meydana getirirken gerek nazım örgüsü, gerekse epik üslup açısından Firdevsi^’nin 1010 yılında tamamladığı S¸eh-na^me’sinden etkilenmiş, O’nun Fars- çada yaptığını Türkçede yapmak istemiştir.

Yanıt Açıklaması: -gU ve +lık ekinin birleşmesinden oluşan -gUlUk eki, eklendiği eyleme –mak /-mek ya da -mak/-mek için anlamı verir. Bu ek yalnızca B seçeneğindeki tapınġuluk kelimesinde vardır.

Yanıt Açıklaması: “Yaġız yėr yaşıl torku yüzke badı hıtay arkışı yadtı tawġaç edi” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi “Kara toprak yüzüne yeşil örtü bağladı, Çin kervanı Çin ipekli kumaşını yaydı”dizleridir.

Yanıt Açıklaması: “ kurımış yıgaçlar tonandı yaşıl bezendi yipün al sarıg kök kızıl” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi “Kurumuş ağaçlar yeşil elbiseler giydi; mor, al, sarı, mavi, kırmızı (ile) süslendi”dizleridir.

Yanıt Açıklaması: +dın ve +dan ekleri ayrılma durumu ekleridir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kutadgu Bilig’in Fergana nüshasının 14. yüzyılın ilk yarısında Harezm coğrafyasında kopyalandığı tahmin edilmektedir. Bu nüsha da Arap harflidir,1914 yılında Fergana’da Zeki Velidi Togan tarafından bulunmuş ve bir yazıyla bilim dünyasına tanıtılmıştır.