XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: Nehcü’l-Ferādis, 1357-1358 yıllarında yazılmıştır. Dört baptan oluşur. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır. Dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı gibidir. Üslubu gayet sade ve açıktır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. Rabguzi tarafından kaleme alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: meñlep ‘kalıcı, ebedî’

Yanıt Açıklaması: Okunaklı nesih yazıyla yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: çürek+i+ge

Yanıt Açıklaması: 1097'de Sultan Sencer, Kutbiddin Muhammed'i Harezm şahı tayin edince bölgede 1231 yılına kadar sürecek olan Harzemşahlar hanedanı dönemi başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: sakınçnı ‘düşünceyi’ : +nı, -ç, sakın- (< sakın-ç+nı)

Yanıt Açıklaması: rabi‘u’l-avval ayı : (müslüman takviminde) üçüncü ay

Yanıt Açıklaması: -(X)k-: Dönüşlü ve edilgen çatılı eylemler türetir: öçük- “nefesi kesilmek” (DLT I, 192, KB 3951) < öç- “nefesi kesilmek; sönmek” (DLT I, 166). Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sir Gerard CLAUSON, sözlüğünde Harezm Türkçesi söz varlığına da yer vermiştir. Harezm Türkçesi sözlüğü olarak başvurulabilecek en temel kaynak Clauson sözlüğüdür. (CLAUSON, Sir Gerard: An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Tur-kish : London 1972, XLVIII+989 s. Oxford University Press.) Harezm Türkçesi söz varlığı için bir diğer kaynak da E. FAZILOV’un hazırlamış olduğu iki ciltlik Harezm Türkçesi sözlüğüdür.

Yanıt Açıklaması: Nehcü’l-Feradis’te geçen üküşleri kelimesinin izahı çoğu`dur. Dogru cevap C`dir.

Yanıt Açıklaması: "saknur" kelimesinin anlamı "düşünür" dür.

Yanıt Açıklaması: Metinde geçen bildürsem kelimesinde -DUr- ettirgenlik eki; bolsa, bolsañız, çıkmasa, erse kelimelerinde -sA şart eki; katıg kelimesinde –g fiilden isim yapma eki ve son olarak çıkmasa kelimesinde -mA- fiilden olumsuz fiil yapma eki bulunmaktadır. Metinde -MXş sıfat-fiili bulunmaz.

Yanıt Açıklaması: kim, ne (nè), kayusı, neme (nème), kayu gibi zamirler, soru zamirleridir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: me ? izlig ‘gibi’ : +lig, me ? iz (< me ? iz+lig)

Yanıt Açıklaması: Paris Bibliothèque Nationale

Yanıt Açıklaması: Eser, onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır. Türklerin İslâmiyeti seçmeleriyle ilgili hususlar eserde yoktur.

Yanıt Açıklaması: Eserin İstanbul ( Yeni Cami Kütüphanesi ), Paris, Kazan, Kırım’da nüshaları bulunmaktadır. Yeni Cami nüshası tam ve harekeli olması bakımından önemlidir. Diğerleri baştan ve sondan eksiktir ve Yeni Cami nüshası gibi harekeli değildir. Yeni Cami nüshası 1956’da Janos Eckmann tarafından tıpkıbasım olarak yayınlanmış, Ali Fehmi karamanlıoğlu ise eserin dil özellikleri üzerinde durarak metnin bir kısmının yazıçevrimini yapmıştır. Eserin tamamının yazıçevrimi 1984’te yayımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ne kadar yıl oldu canım özlerdi.

Yanıt Açıklaması: İyelik ekleri tekil şahıslar için; 1. Tekil Kişi: +(X)m: ata+m, 2. Tekil Kişi: +(X)ŋ: ata+ŋ, 3. Tekil Kişi: +(s)I(n+): ata+sı şeklindedir. Doğru cevap C’dir.