XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: Kanı hani demektir. Cevap d şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: bahalıg dinar ol biliglig kişi bu cahil biligsiz bahasız bişi biliglig biligsiz kaçan te? bolur biliglig tişi er cahil er tişi beyitinin Türkiye Türkçesine çevirisi ve sözcüklerin yapı çözümlemesi şöyledir: Bilgili insan değerli dinar (gibi)dir, cahil ve bilgisiz adam değersiz bir akçe (gibi)dir. Bilgili ve bilgisiz ne zaman (nasıl) eşit olur? Bilgili dişi erkek, cahil erkek ise dişidir (bilgili olan kadın erkek gibidir, cahil olan erkek ise kadın gibidir) bahalıg “değerli” < baha “kıymet, değer”+lıg (isimden isim yapım eki) dinar “dinar” ol “-dır/-dir bildirme eki işlevinde kullanılmıştır” biliglig “bilgili” < bil- “bilmek”- (i)g (fiilden isim yapım eki)+lig (isimden isim (sıfat) yapım eki) kişi “kişi, insan” bu “bu, işaret sıfatı” cahil “cahil, bilgisiz” biligsiz “bilgisiz, cahil” < bil- “bilmek”- (i)g (fiilden isim yapım eki)+siz (isimden isim (sıfat) yapım eki) bahasız “değersiz” < baha “kıymet, değer”+sız (isimden isim (sıfat) yapım eki) bişi “akçe, pul” kaçan “ne zaman” te? “denk, eşit” bol- “olmak”+(u)r (3. tekil kişi geniş zaman eki) tişi “dişi, kadın” er “erkek” cahil “cahil, bilgisiz” Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi dörtlükte isimden isim yapım eki alan sözcük "bahalıg"dır, dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Eserin Londra’da bir, Saint Petersburg’da altı, Paris’te bir, Bakü ve İsveç’te iki nüshası bulunmaktadır. Kazan’da birkaç kez basılmıştır. En eski nüshası Londra British Museum’ da muhafaza edilen nüshasıdır.

Yanıt Açıklaması: Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı gibidir. Üslubu gayet sade ve açıktır.

Yanıt Açıklaması: bol g aymen ‘olacağım’ : -men, -gay, bol- (< bol- g ay-men) Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yükleme Hâli: +nI, +n, +I Türkçe ve yabancı kelimelerde yükleme hâli eki +nI’dır. 3. kişi iyelik eklerinden sonra ise bazen +n olduğu görülmektedir. HŞ’de ise yükleme eki olarak +I da kullanılmıştır

Yanıt Açıklaması: urugındın-tururlar ‘soyundandır’ : +lar, turur; +dın, +ın, urug (

Yanıt Açıklaması: Kısasü’l-Anbiya'ın konusu Peygamberlerin kıssalarıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ihracatta yetkili merci, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanlıktır. Bu bakanlık mevcut durum itibariyle Ekonomi Bakanlığıdır.

Yanıt Açıklaması: Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır.

Yanıt Açıklaması: Eserde her fasıl Arapça bir hadisle başlar, Türkçe çevirisi verildikten sonra İslâm âlimlerinin eserlerinden o hadisin manasını aydınlatan kısımlar tanık olarak verilir. Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: 4370 beyitten oluşan Hüsrev ü Şirin’in konusu Sâsânlı hükümdarı Husrev Perviz ve Ermeni hü- kümdarı Mihin Banu’nun kardeşinin kızı Şirin’in âşkıdır. İkinci kademede Husrev’in siyasi hayatı anlatılmaktadır. Kutb’un eseri Nizamî’ninkinden daha kısa olmasına rağmen konu başlıkları aynıdır.

Yanıt Açıklaması: Belirtme Durumu: +nI meni (DLT I 53, 125, KTer. 27/38b1=5:28..., KB 30, 166, 373,...) seni (DLT I 36, 79,..., AH 166, 260,.., KTer. 25/27b3=3:184) anı (DLT I 27, 37, 40,...KB 39, 159,...AH 42, 266..) biz+ni (DLT I 94, 452..KB 4931, 5340,..) siz+ni (KTer. 25/16a1-2=3:152), siler+ni (KTer. 30/763=16:86) olar+nı (KB 62, 3305,..., KTer. 25/4a1=3:128,...), olar+ıġ (KB 259, 4350,..), anlar+nı (KTer. 26/22b3=4:47,....) biçiminde örneklenmektedir. Bu durumda sornun doğru cevabı A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Eserin Londra’da bir, Saint Petersburg’da altı, Paris’te bir, Bakü’de bir ve İsveç’te iki nüshası vardır. Kazan’da birkaç defa basılmıştır. En eski nüshası Londra British Museum Add. 7851’de muhafaza edilen nüshasıdır. Öbürlerine göre daha iyi bir durumdaki bu nüsha Kaare GRØNBECH tarafından tıpkıbasım olarak 1948’de Kopenhag’da basılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kutb adlı şairin Altunorda [1127-1502] hanı Özibekoğlu Tınıbek Han [1341-1342] ve eşi Melike Hatun adına Harezm Türkçesiyle yapılan ilk manzum çevirisinin Büreküzoğlu Berke tarafından kırk iki yıl sonra 1383’de İskenderiye’de Altunbuğa adına çoğaltılan yazmasıdır

Yanıt Açıklaması: Bugün Türkçede yaygın biçimde varlığını gördüğümüz düzlük-yuvarlaklık uyumu, Orhon ve Uygur Türkçesinde hem kimi sözcüklerde hem de kimi eklerde uyumsuzluk göstermektedir. Bu uyumsuzluk Karahanlı Türkçesinde de devam etmektedir. Düz ünlülerden sonra düz, yuvarlak ünlülerden sonra düz-geniş ya da dar yuvarlak ünlülerin birbirini takip etmesi kuralına dayanan bu uyuma uymayan sözcükler ve ekler bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: kışnıñ ahir kècesi :kışın son gecesi.

Yanıt Açıklaması: yorasın ‘tabir edesin’ : -sın, -a, yor- (< yor-a-sın), munça ‘bunca’ : +ça, +n, mu (< mu+n+ça), nèçe ‘nice’ :

Yanıt Açıklaması: Yazmanın ilk neşri (bir bölümü olmak kaydıyla) RADLOFF [1837-1918] tarafından yapıldı.

Yanıt Açıklaması: Nehcü’l-Feradis Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olup Mahmud bin ‘Ali tarafından 1357-1358 yıllarında yazılmıştır. Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Doğru cevap D'dir.