XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Yanıt Açıklaması: Mukaddimetü ’l-Edeb (Edebe Giriş), Zamahşeri tarafından Arapçayı öğretmek için 1128-1144 yılları arasında yazılıp Harezm şahı Atsız [1075-1144]’a sunulmuştur. Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çe-kimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: "Kesgeymen" kelimesi gelecek zamana göre çekimlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur

Yanıt Açıklaması: harezm türkçesi Orta Türkçe döneminin ikinci basamağını teşkil eder. Cevap: A

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Faradis Mahmud bin ‘Ali tarafından 1357-1358 yıllarında yazılmıştır. Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır. Her fasıl Arapça bir hadisle başlar, Türkçe çevirisi verildikten sonra İslam âlimlerinin eserlerinden o hadisin manasını aydınlatan kısımlar tanık olarak verilir. Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı gibidir. Üslubu gayet sade ve açıktır. Edebi yönden çok değerli olmasa da Türk dilinin önemli bir yadigârı olması kıymetini artırmaktadır. Dogru cevap C`dir.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. Peygamber kıssalarını konu alan eserde Rabguzi, dini konuları edebi bir dille nakletmiş, Arapça ve Türkçe manzumelere yer vermiştir. Eserde peygamberlere ve din büyüklerine yazılmış kasidelerden başka aşk, tabiat gibi konuların işlendiği manzumeler de bulunmaktadır. Eserin Londra’da bir, Saint Petersburg’da altı, Paris’te bir, Bakü’de bir ve İsveç’te iki nüshası vardır. Kazan’da birkaç defa basılmıştır. En eski nüshası Londra British Museum Add. 7851’de muhafaza edilen nüshasıdır

Yanıt Açıklaması: Mukaddimetü’l-Edeb’ te geçen Türkçe yarulķı kėce ifadesi “önceki gece” anlamındadır.

Yanıt Açıklaması: kel+deçi yazukı : gelecek günahı

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki ayayı “söyleyeyim”, B’deki ėşitgil “işit, dinle”;  D’deki körsüni “görsün” ve E’deki tut-uŋlar “tutunuz” hep emir kipinde çekimlenmiştir. Oysa C seçeneğindeki kılġatı “yapacaktı” ise gelecek zamanın hikâyesi çekimindedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Merkez Bankası’nca alım satım konusu yapılan dövizler ABD Doları, Avustralya Doları, Bulgar Levası, Danimarka Kronu, Euro, İngiliz Sterlini, İran Riyali, İsveç Kronu, İsviçre Frangı, Japon Yeni,Kanada Doları, Kuveyt Dinarı, Norveç Kronu, Rumen Leyi, Rus Rublesi ve Suudi Arabistan Riyali’dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Türkçesi’ne çevrilmiş hali “Gönül, nefis ve ruhun bir hulasasadır. Bunlardan birisi galip gelirse öbürüne ilgi gösterir.” Olan beyitin Harezm Türkçesi’ndeki karşılığı “köñül nefs ü ruhdın netice èrür - galib bolsa biri añar yüz urur” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Emdi kelimesi zaman zarfıdır.

Yanıt Açıklaması: Kutadgu Bilig’in üç yazma nüshası vardır: Viyana (Herat) nüshası, Mısır nüshası ve Fergana nüshası.

Yanıt Açıklaması: Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. Yukarıda özellikleri verilen eser Kısâsü'l Enbiyâ'dır.

Yanıt Açıklaması: Gençlik

Yanıt Açıklaması: Türkiye Merkez Bankası’nca alım satım konusu yapılan dövizler ABD Doları, Avustralya Doları, Bulgar Levası, Danimarka Kronu, Euro, İngiliz Sterlini, İran Riyali, İsveç Kronu, İsviçre Frangı, Japon Yeni,Kanada Doları, Kuveyt Dinarı, Norveç Kronu, Rumen Leyi, Rus Rublesi ve Suudi Arabistan Riyali’dir.

Yanıt Açıklaması: Karahanlı devletinin kurucusu Bilge Kül Kadır Han’dır.

Yanıt Açıklaması: Bu kelimenin doğru çözümlenişi “birinçisige ‘birincisine’ +ge, +si, +inçi, bir (< bir+inçi+si+ge)” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Belirli Geçmiş Zamanın Hika^yesinin çekiminde fiil önce belirli geçmiş zamana göre çekilir ve daha sonra er+di eki getirilir.

Yanıt Açıklaması: gAlI: Eklendiği fiile ‘-mak için’ anlamı katar. Asıl eylemin amacını ifade eder. Günümüz Türkçesindeki biçimi -AlI’dır. ölümke basıkma kelir algalı “ölümü yendim sanma seni almak için gelir” (KB 5145) ne iş tuş kadaşlar yüzin körgeli “eş dost ve kardeşlerinin yüzünü görmek için” (KB 4921) yakadakı yalgagalı eligdeki ıçgınur “ yakadaki yalanırken eldeki kaybedilir” (DLT I 253). Sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.