Final Sınavı - XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili

Soru 1:

"yarlıkar" Verilen kelimenin Türkçe izahı aşağıdakilerden hangisidir?

A) yedinci B) içindedir C) getirmiş D) buyurur E) iyilik

Soru 2:

Harezm Türkçesindeki "köp" kelimesinin Türkçedeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) kupa B) çok C) kar D) çam E) kır

Soru 3:

Dîvânu Lugati’t-Türk’ün kaç yazma nüshası vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 5 E) 7

Soru 4:

Sir Gerard Clauson tarafından hazırlanan An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish adlı eser ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Harezm Türkçesi ile ilgili bazı edebî metinlerin yer aldığı eserdir. B) YalnızcaMukaddimetü’l-Edeb’in sözvarlığınınyer aldığı eserdir. C) Nehcü’l-Feradis ile ilgili değerlendirmelerin bulunduğu kaynaktır. D) Hüsrev ü Şirin ile ilgili değerlendirmelerin bulunduğu kaynaktır. E) Harezm Türkçesi sözlüğü olarak başvurulabilecek en temel kaynaktır.

Soru 5:

"cihan bostanı kayra boldı hurrem" Yukarıdaki metnin Türkiye Türkçesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Dünya yeri tekrar şen oldu. B) Dünya bostanı tekrar şen oldu. C) Dünya bostanı tekrar gam doldu. D) Dünya bostanı şen oldu. E) Dünya bostanı tekrar şenlik oldu.

Soru 6:

"nèçe yıl boldı canım ösker èrdi köñülde oşbu endişe bar èrdi" Yukarıdaki metnin Türkçesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ne kadar yıl oldu canım özlerdi.Gönülde bu düşünce vardı. B) Ne kadar yıl oldu canım özlerdi.Gönülde bu düşünce vardı. C) Nizamî’nin şiirini kendi sözünle yeniden düzenle.Kendini sultanına bu şekilde tanıt. D) Gönül fermanını can ile tuttum.Başka düşünceyi bir an unuttum. E) Bu gölden, bu saf sudan gönüllerkansın diye hoş kokulu su çıkardım

Soru 7:

takı köp meşayih bu yol sözleri köñül nefs beyanı ayur özleri köñül tut kulak aç yakin bil munı ayur nè kim anlar körer közleri Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki metnin doğru çevirisidir?

A) Gönül, nefis ve ruhun bir hulasasadır. Bunlardan birisi galip gelirse öbürüne ilgi gösterir. Bu bilginin Şeyh Şeref Hoca’nın Mebâdî Sülûk adlı kitabında yazılı olduğunu bilin. B) Gönül ve nefis konusunda anlatılanları dinle. Bu ikisi bir şeydir, bunu anla. Fesadı istersen bunun adı nefistir, huzuru (iyiliği) istersen adı gönüldür. Böyle bitir. C) Birçok şeyhin sözleri de böyledir. Kendileri gönül ve nefisle ilgili bilgiler verirler. Gönül tut, kulak aç, onların gözleri ne görürse onu söylediklerini iyi bil. D) Taş toprak cansızdır, ne işe yarar? Bu kulak mı ki işitsin, göz mü ki görsün? Şeriat dildir, bil ki tarikat da kulaktır, hakikat bu göz gibidir, hani sorun soran nerede? E) Şeriat tarikat hakikati anlatmadan önce sözü sonuna kadar dinle. Hakikat temren gibi, tarikat temrensiz ok (okun sapı). Şeriatı bu okun yünü (tüyü) olarak bil.

Soru 8:

Mukaddimetü ’l-Edeb’in sözlük tekniği hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Abece sırasında bir sözlük şeklinde olmayıp kelimelerArapça baplara göre sıralanmıştır. B) İsimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır. C) Arapça ifadelerin altında çeşitli yazmalarda Harezm Türkçesi, Farsça, Moğolca, Çağatayca ve Osmanlıcadaki anlamları verilmiştir. D) Arapça ifade daha belirgin yazılmıştır. E) Kelimelerin açıklaması yapılırken şiirlerden, manilerden, atasözlerinden yararlanılmıştır.

Soru 9:

Neçe künlerdin soñ kök tülüklüg, gök çallug bu bedik èrkek böri turup turdı. Oguz takı çerig birle turup turdı. Munda Ètil mören tegen bir talay bar èrdi. Ètil mörenniñ kudugıda bir kara tag tapıkıda uruşgu tutuldı. Ok birle, çıda birle, kılıç birle uruşdılar. Yukarıda verilen metnin Türkiye Türkçesi’ne doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kaç gün sonra gök tüylü, gök yeleli erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişildi. Ok ile, kargı ile, kılıç ile vuruştular. B) Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişildi. Ok, kargı ve kılıç ile vuruştular. C) Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında dağın önünde savaşa girişildi. Ok ve kargı ile, kılıç ile vuruştular. D) Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da asker ile durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişildi. Ok ile, kargı ile, kılıç ile vuruştular. E) Kaç günden sonra gök tüylü, gök yeleli bu büyük erkek kurt durdu. Oğuz da durdu. Burada İdil nehri denilen bir nehir var idi. İdil nehrinin kıyısında bir büyük dağın önünde savaşa girişti. Ok ile, kargı ile, kılıç ile vuruştu.

Soru 10:

Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü ’l-Edeb kaç ana bölümden oluşmaktadır?

A) İki B) Üç C) Beş D) Altı E) Sekiz

Soru 11:

"yarlıkar" ifadesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) yedinci B) atlı C) buyurur D) iyilik E) kula

Soru 12:

Harezm Türkçesinde "tülüklüg" sözcüğünün Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tükürük B) Tüylü C) Tökezlemek D) Tüy E) Tokat

Soru 13:

Yukarıda çeviriyazısı verilen bölümün Türkiye Türkçesi karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sultanım ile Melike adına bir kitapyazmak için bir şeyler yap, dedi. B) Ey Kutb! Çabuk ol, sonra geç olur, bil.Dilini söyletmezsen seni nereden bilecekler? C) Ne kadar yıl oldu canım özlerdi.Gönülde bu düşünce vardı. D) Padişahın huzuruna bir varayım,bu gönlümün kaygısını bir dağıtayım, dedim. E) Nizamî’nin şiirini kendi sözünle yeniden düzenle.Kendini sultanına bu şekilde tanıt.

Soru 14:

Harezm Türkçesindeki ünsüz değişimleri göz önünde bulundurulduğunda aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?

A) ab>aw B) bin>min C) yablak>yawlak D) benze->menze- E) bar->mar-

Soru 15:

Hüsrev'ü Şirin'in Kutb yazması kim tarafından 1968 yılında İstanbul'd yayınlanmıştır?

A) N. Hacıeminoğlu B) E. N. Nadjir C) E. İ. Fazılov D) F.Köprülü E) A.İnan

Soru 16:

Nehcü ’l-Faradis kaç babdan oluşur?

A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12

Soru 17:

"Unutmuşum" fiilinin Karahanlı Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) unıtmışmen B) unıtmışsen C) unıtmış D) unıtırsen E) unıtırmız

Soru 18:

Aşağıdakilerden hangisi "Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği"dir ?

A) Mi‘rac-name B) Oğuz Kagan Menakıbı C) Muhabbet-name D) Hüsrev ü Şirin E) Nehcü’l-Feradis

Soru 19:

Aşağıdaki dizelerin hangisinde zamir belirtme durumu eki kullanılmıştır?

A) yana bir kereklig sözüm bar saŋa B) kiçig oġlanıġ kör uḳuşḳa ulam C) bu kün kim oḳısa olarıġ bilir D) muŋar meŋzetü sözler öglüg kişi E) ḳamuġ ḳadġusu erdi ümmet üçün

Soru 20:

"Şeriat tarikat hakikat önin" dizesinde geçen "şeriat ve tarikat" aşağıdakilerden hangisine benzetilmiştir?

A) akıl B) kader C) yol D) yaşam E) kalp