Osmanlı Türkçesi Grameri 2

Yanıt Açıklaması: Aşağıdaki Arapça kelime grupları da söz kalıpları şeklinde Osmanlı Türkçesinde zarf fonksiyonuyla kullanılmaktadır: الحمد الله el-hamdü li’llâh “Hamd Allah içindir”; الحکم الله elhükmü li’llâh” “Hüküm Allah’ındır (baş sağlığı için kullanılır)”; رضاءً الله rızâen li'llâh "Allah'ın rızası için"; رحمةً للعالمين rahmeten li'l-âlemîn "Âlemlere rahmet için, Âlemlere rahmet olarak; Hz. Muhammed"; حسبةً الله hasbeten li'llâh "Allah rızası için"; خالصاً الله hâlisan li'llâh "Allah rızası için". Görüldüğü gibi B doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: ser asker birleşik sıfat grubu değildir.

Yanıt Açıklaması: بى bî-: Kelimelere Türkçedeki -sız/-siz ekinin anlamını katar. Örneğin bî-baht بى بخت : bahtsız. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: zü'l-celâl "celâl sahibi" anlamına gelmekte olup zû edatını içermektedir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kelimelerin okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir: كلبرك gül-berg "gül yaprağı", ميرآلاى mîr-alay "alay komutanı, albay", مهتاب meh-tâb "mehtap, ay ışığı" ve زردالو zerdâlû "kayısı". مرغاب murg-âb kelimesi “kuş” ve “su” kelimelerinin birleşmesi ile “ördek” anlamına gelen bir birleşik kelime olmuştur. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca C seçeneğindeki پادشاه عالمپناه pâdişâh-ı âlem-penâh "âlemin koruyucusu olan Padişah" tamlamasının tamlayanı “âlem-penâh” birleşik isimdir.  A seçeneğindeki ممالك اسلاميه memâlik-i İslâmiyye, B’deki دولتين عليتين devleteyn-i aliyyeteyn “iki yüce devlet”, D’deki دولت عثمانيه devlet-i Osmâniyye “Osmanlı Devleti” ve E’deki  شعراى عثمانيه şu’arâ-yı Osmâniyye “Osmanlı şairleri” birer tamlamadır.

Yanıt Açıklaması: “cây-ı mehbıt-ı envâr” cümlesi Türkçeye “nurların düştüğü yer” olarak çevrilir ve doğru bir sıra ile “envâr(ın) mehbıt(ının) cây(ı)” şeklinde sıralanır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki öneklerin okunuşları ve eklendikleri kelimelere kattığı anlamlar şöyledir: براى berây "için", تا tâ- "kadar", پر pür- "dolu, +lı/li", نا nâ- “-sız/-siz”. در der- eki ise eklendiği kelimelere Türkçede "içinde, -da/-de" anlamlarını katmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: eben an-ceddin "babadan babaya, babadan dedeye" anlamına gelmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: شهرياركشوركشا şehriyâr-ı kişver-güşâ "ülkeler fetheden hükümdar"

Yanıt Açıklaması: +kâr كار eki bir işi çokça yapanı veya meslek olarak yapanı ifade eder; +bân بان ~ +vân وان : Meslek isimleri yapımında kullanılır; +dân دان : Âlet isimleri yapımında kullanılır; +zâr زار : Yer isimleri yapımında kullanılır. +çe چه eki ise باغچه bâğçe "küçük bağ, bahçe", نايچه nâyçe "küçük ney", سراچه serâçe "küçük saray örneklerinde görüldüğü üzere küçültme anlamı katan bir özelliktedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: “kudret-i hârika-i mâhirâne-sini” cümlesi Türkçeye “maharetli ve olağan üstü güc(ünü)” olarak çevrilir ve doğru bir sıra ile “mâhirâne hârika kudret(ini)” şeklinde sıralanır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: زلف سياه خم بخم عنبرسای tamlaması “zülf-i siyâh-ı ham-be-ham-ı anbersây” olarak okunur. Bu tamlamada, baştaki tamlanan unsur olan zülf dışındaki kelimeler sıfat değerindedirler ve ayrı ayrı zülf kelimesini nitelemektedirler. Bu gibi tamlamalarda izafet kesrelerinin “ve” bağlacı anlamını taşıdığı daha önceden kitabınızda bahsedilmişti. Burada da aynı özellik söz konusudur. Dolayısıyla tamlama “Güzel kokulu, kıvrım kıvrım ve siyah saç” anlamındadır.

Yanıt Açıklaması: nîk-nâm "iyi adlı"

Yanıt Açıklaması: الحکم الله el-hükmü li’llâh” “Hüküm Allah’ındır (baş sağlığı için kullanılır)”. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yek “bir”, si “otuz”, sad “yüz”, heşt “sekiz” anlamında gelen sayılardır. nüh-sad “dokuz yüz” anlamına gelmektedir. Nüh-say “dokuz” ve “yüz” kelimelerinin birleşmesiylaoluştuğu için birleşik bir kelimedir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Arapça “esefle, ne yazık ki” manasına gelen ma‘a'l-esef kelimesinin yazılışı مع الاسف şeklindedir. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Arapçada ke- ك “ gibi” benzetme bildirir. کالاول ke’l-evvel “eskisi gibi”; کذا kezâ“bunun gibi; هکذا hâkezâ “işte bunun gibi”; کالعدم ke’l-‘adem “yok gibi”; کأن ke’enne “sanki”; کأن لم يکن ke’en lem-yekün “hiç olmamış gibi”; کما kemâ “olduğu gibi”; کما کان kemâ-kân “olduğu gibi, önceden olduğu gibi”; کماهو kemâ-hüve “olduğu gibi”; کماهی kemâ-hiye “olduğu gibi”; Görüldüğü gibi D seçeneği doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Sayfa 83'teki tabloya baktığımızda görüyoruz ki, "y" harfi ? harfinin transkripsiyon alfabesindeki karşılıklarından biri değildir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Arapça “iki şeyin arası, ara” manasına gelen mâ-beyn kelimesinin yazılışı مابين şeklindedir. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.