Osmanlı Türkçesi Grameri 2

Yanıt Açıklaması: Kelimelerin Türkçe okunuşları ve karşılıkları şöyledir:سوز sûz "yakan", دان dân "bilen", شكن şiken “kıran”, روی rûy "biten, yetişen". Bu kelimeler sıfat fiil olarak çekimlenmiştir. آويختن âvîhten "asmak" kelimesi ise bir masdardır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Pür-cevr sıfatı, eziyetli anlamındadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Farsça yapılı tamlamaların isim veya sıfat tamlaması olduğunu yalnızca tamlayan unsurun cinsinden anlaşılmaktadır. Tamlayan isimse tamlama isim tamlaması; tamlayan sıfatsa, sıfat tamlamasıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: A şıkkındaki tamlamanın tam karşılığı "ayrılığın can yakıcı askerinin ayakları altında ezilmiş olan"dır. Bu nedenle A şıkkında anlam yanlıştır ve doğru cevap da A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bu tamlamada öncelikle Ravza-i mutahhara tamlaması söz konusudur. Bu sıfat tamlaması isim değerinde olup müşâhade kelimesiyle tamlama kurar: müşâhade-i (tn) Ravza-i mutahhara (ty). Artık bu tamlama bir isim tamlamasıdır. Bu üç kelimelik isim tamlaması tamlayan olarak şevk kelimesini tamlar ve ortaya dört kelimeden oluşan Farsça bir isim tamlaması çıkar. Tamlayan kısım “Ravza-i mutahhara”dır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkındaki tamlama "alemin hayali" anlamına gelmektedir ki manasızdır. Doğrusu "âlem-i hayâl" yani "hayal dünyası" olmalıdır. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: اقامتكاه “ikametgâh”, قراركاه “karârgâh”, كذركاه “güzergâh”, شامكاه “şâmgâh” biçiminde okunmaktadır. سحرکه “sehergeh” biçiminde okunmakta ve +geh گه biçiminde muhaffef (ince) biçimde okunmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Bir masdarın emir gövdesi, herhangi bir ek almadan, sıfat-fiil anlamı da taşır; yani Türkçede –an / -en, -ar / -er ekleriyle yaptığımız şekillere (yazan, yazar) karşılık gelirler.

Yanıt Açıklaması: هشت بهشت Farsça'da Sekiz Cennet anlamındadır. Farsça tamlamalar ال takısı almazlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Dülger ağaç ustası marangoz olup, meslek bildirir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: +gâh گاه Yer ve zaman isimleri yapımında kullanılır.  B seçeneğindeki خوابكاه hâbgâh “uyku yeri”,  C’deki كذركاه güzergâh "geçiş yeri, geçit"; D’deki , قراركاه karârgâh "karar yeri" ve E’deki اقامتكاه ikāmetgâh "yaşanılan yer" anlamında mekân bildiren kelimeler türetmiştir. Ancak A seçeneğinde شامكاه şâmgâh "akşam vakti" kelimesinde zaman bildiren kelime türetmiştir. A, doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Tamlanan kelime /î/ okunan “ ی ” ile bitiyorsa izafet esresi yine hemze “ ء ” ile gösterilir: كشتئ نوح → keştî-i Nûh “Nuh’un gemisi”; مثنوئ مولانا → Mesnevî-i Mevlânâ “Mevlânâ’nın Mesnevi’si”; اهالئ روم → ehâlî-i Rûm “Rum (Anadolu) ahalisi”; صبئ ذكى  → sabî-i zekî “zeki çocuk”. Görüldüğü gibi bu durum yalnızca D seçeneğindeki مثنوى “mesnevî” kelimesi için geçerlidir.

Yanıt Açıklaması: نا nâ-: bî- gibi -sız/-siz anlamında sıfatlar yapar: nâ-hoş ناخوش : hoş olmayan. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti tamlamasının Farsça biçimi “devlet-i âl-i Osmân”dır ve yazılışı دولت آل عثمان biçimindedir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Tamlanan kelime /â/ okunan elif “ا” ve /û/ okunan vav “و” ile bitiyorsa izafet esresi yerine ye “ی” yazılır izafet esresi –yı biçiminde okunur. سبوى شراب(sebu-yı şarab) bu nedenle izafet esresinin farklı kullanım örneğidir. doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: B şıkkındaki tamlamanın doğru çevirisi "Döne döne saldıran arslan hazretlerinin cevher saçan kaleminin mektubu" olmalıydı. Bu nedenle B şıkkındaki çeviri yanlıştır ve doğru cevap da B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: C seçeneğindeki ulemâ-yı kirâm tamlamasının her iki unsuru da çoğuldur. Diğerleri için böyle bir durum söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: I. âmeden-âmed II. fürûhten-fürûht III. şikesten-şikest IV. reften-rev V. harîden-harîd sıranalan kelimelerden I, II, III ve V'te geçmiş zaman çekimleri verilmiştir. IV. kelime ise reften fiilinin emir çekimidir.

Yanıt Açıklaması: B şıkkındaki seçenek soru kökünde verilen açıklamaya değil "Tamlanan kelime /î/ okunan “? “ ile bitiyorsa izafet esresi yine hemze “? “ ile gösterilir." açıklamasına uygundur. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Aslî masdarlardan -den ve -ten ekleri atılınca ortaya çıkan şekil hâl gövdesi veya geniş zaman gövdesi olarak da adlandırılır.