Osmanlı Türkçesi Grameri 2

Yanıt Açıklaması: Farsça سفيد (sefîd) kelimesi Türkçede “ak, beyaz” manasına gelmektedir. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Nâfiz kelimesi etkileyici nüfuz eden anlamında olup, anlam itibariyle olumludur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: فرمودن fermûden "emretmek" fiilinin emir gövdesi فرما fermâ "buyuran, emreden" olur: : فرمان فرما fermân-fermâ, حکم فرما hüküm-fermâ

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D şıklarındaki tamlamalar isim tamlaması, E şıkkındaki ise sıfat tamlamasıdır. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Aslî masdarlardan -den ve -ten ekleri atılınca ortaya çıkan şekil hâl gövdesi veya geniş zaman gövdesi olarak da adlandırılır. Bunların bir kısmında fiil gövdesinin son ünsüzü birtakım ses değişmelerine uğrar. Ortaya çıkan bu gövdeler Farsça fiil çekiminde emir ikinci teklik şahsa tekabül eder.

Yanıt Açıklaması: Kelimelerin Türkçe anlamları şöyledir: pesendîden "beğenmek", hânden "okumak", şikâften "yarmak" ve derîden "yırtmak". Bu kelimeler masdar biçimindedir. bûs kelimesi ise "öpen" anlamına gelmektedir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve anlamları şöyledir: دردمند derdmend "dertli", سنبلى sünbülî "sümbül renginde", غمكين gam-gîn "gamlı" ve اميدوار ümîdvâr "umutlu". شيرازى Şirâzî biçiminde okunan kelimedeki –i eki İran’daki bir şehir adı ile birlikte kullanılmış ve "Şirazlı" anlamını vermektedir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Kelimelerin okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir: صاف سينه sîne-saf "temiz yürekli, kalbi temiz", دلشاد dil-şâd "gönlü sevinçli", سركردان sergerdân "başı dönmüş, şaşkın" ve خانه خراب hâne-harâb "hânesi harab". Bu kelimeler isim ve sıfattan oluşmuş birer birleşik sıfattır ancak جنت مكان cennet-mekân “cennet mekânlı kelimesi isim + isim biçiminde oluşmuş bir birleşik sıfattır. Doğru cevap E‘dir.

Yanıt Açıklaması: D şıkkındaki tamlama soru kökündeki açıklamaya değil "Tamlanan kelime /a/ veya /e/ okunan güzel he “?” ile bitiyorsa sondaki güzel he’nin üstüne hemze işareti konur" açıklamasına uygundur. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca A seçeneğinde verilen كفتن güften “söylemek” fiili Farsçada -den دن veya -ten تن eklerinden biriyle türetilmiş mastardır. Diğer seçeneklerde geçen کردن gerden "boyun", کودن gevden "ahmak, sersem", خويشتن hîşten "kendi", آبستن âbisten "hâmile" kelimelerinde ise böyle bir durum bulunmaz.

Yanıt Açıklaması: Farsça isim ve sıfatların Arapçada olduğu gibi özel kalıpları, yani vezinleri yoktur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Der-sa'âdet İstanbul'u simgelediğinden Türkçe'de özel isim olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki غمناك gamnâk "gamlı", C’deki خشمكين hışmgîn "hışımlı, öfkeli", D’deki لاله فام lâle-fâm "lâle rengi, kırmızı” ve E’deki مشكلترين müşkilterîn "en zor" anlamındadır. Oysa B’deki بنده وار bendevâr "köle gibi, kul gibi" demektir. Dolayısıyla B doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşu ve anlamları şöyledir: سنكسار sengsâr "taşlık", نمكسار nemeksâr "tuzla", چشمه سار çeşmesâr "sulak yer",شاخسار şahsâr “ağaçlık, koruluk”. Dağlık anlamına geleb kelime ise كوهسار “kûhsâr”dır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: روز rûz kelimesi gün anlamına gelmektedir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Nâle, bûse, nâliş ve dâniş kelimeleri fiilin emir gövdesi üzerine türetilmiş kelimelerdir. Güftâr ise fiilin geçmiş zaman gövdesi üzerine türetilmiştir.

Yanıt Açıklaması: E seçeneğinde yer alan "yerinden" kelimesi Türkçe olup, Farsça fiil ve kökü ile ilgili değildir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede “taş” manasına gelen Farsça kelime سنگ seng kelimesidir. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Beyitte yer alan belâ-keş kelimesi belâ ve keşîden fiilinin emir çekimi olan keş kelimesinden oluşmuştur. Birleşik kelimenin anlamı belâ çeken şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca D seçeneğinde verilen چه +çe küçültme isimleri yapar. Türkçedeki +cık/+cik, +cağız/+ceğiz eklerine karşılık gelir: باغچه bâğçe "+küçük bağ, bahçe", نايچه nâyçe "küçük ney", سراچه serâçe "küçük saray" vs. Dolayısıyla E doğru seçenektir.