Osmanlı Türkçesi Grameri 1

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D şıklarındaki tamalamalar sıfat tamalaması; E şıkkındaki ise isim tamlamasıdır. Bu nedenle diğerlerinden farklıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bu vezindeki bazı kelimeler mübâlağa manası taşımayıp meslek isimleri yaparlar. Türkçeye yerleşmiş olan bu gibi kelimelerden bazılarında çift (şeddeli) ünsüzler tekleşir: محال hammâl “hamal”, قصاب kassâb “kasap”, بقال bakkal, دالك dellâk “tellâk, keseci”, بواب bevvâb “kapıcı”, عطار attâr “aktar”, صياد sayyâd “avcı”, حالق hallâk “berber”, جراح cerrâh “operatör doktor” vs.

Yanıt Açıklaması: İlâ ön edatını almış olan ifade ebed, yani sonsuzluk anlamıyla ilişkili olmalıdır. Anlamı ebede kadar, sonsuza değin şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: E şıkkı hariç diğerleri isimken e şıkkındaki esmer kelimesi "elif" eklemesiyle sıfat olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tuhfetü'l-Haremeyn

Yanıt Açıklaması: Aslî harflerinden ilki vav veya ye olan kelimelere misâl denir.

Yanıt Açıklaması: Kurb kelimesinin kök harfleri sırasıyla k-r-b’dir. Karşısında ise k-b-r kök harflerine sahip bir kelimenin tef‛îl çekimi yapılmıştır. Doğru çekimi takrîb şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: الشمس

Yanıt Açıklaması: İşitip öğrenmeye dayalı düzensiz ve kuralsız olan masdarlar mücerred masdarlardır. Mezîdünfih masdarlar, kurallı ve düzenli olduğu için bu tür masdarlara Kıyâsî masdarlar da denilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Mezîdünfih masdarların Osmanlı Türkçesinde sıkça kullanılan dokuz bâbı vardır: if'âl افعال tef'îl تفعيل tefa''ul تفعل tefâ'ul تفاعل müfâ'alet مفاعلة infi'âl انفعال ifti'âl افتعال if'ilâl افعالل istif'âl استفعال V. seçenekte verilen sukūt  سقوط bir bâb değildir.

Yanıt Açıklaması: Farsça tamlamada unsurların dizilişi bâb-ı beyt örneğinde görüldüğü gibidir. Arapça tamlamadan tek farkı ikinci kelimenin başındaki harf-i ta’rîf dediğimiz ön ek bulunmaz.

Yanıt Açıklaması: Mezîdünfih masdarların Osmanlı Türkçesinde sıkça kullanılan dokuz bâbı vardır: if'âl افعال tef'îl تفعيل if'ilâl افعلال istif'âl استفعال Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Muf ’al مفعل vezni ism-i mekân vezinlerinden değildir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede +dan/+den hâl ekleriyle ve kimi edatlarla karşılanabilir.

Yanıt Açıklaması: İsm-i mekân: Bu kategorideki kelimeler, fiildeki iş ve hareketin gerçekleştiği, olduğu yeri gösterirler. Dört vezinle türetilirler: • Mef ’al مفعل : Bu vezindeki baştaki mim (م) harfi ekleme harftir. • Mef ’il مفعل : Bu vezinde de baştaki mim (م) harfi ekleme harftir. • Mef ’alet مفعلة : Bu vezinde baştaki mim (م) harfi ve sondaki (ة) ekleme harftir. Sondaki (ة) harfi Osmanlı Türkçesinde açık te ت veya ٥ /e/ şeklinde yazılır ve okunur. • Mef ’ilet مفعلة :Bu vezinde baştaki mim (م) harfi ve sondaki (ة) ekleme harftir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Min harf-i ceri(ön edatı) +dan/+den, dolayı, sebebinden anlamlarını verir. Mine’l-ezel, ezelden anlamına sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Öznedeki değişmeyen bir durum ve niteliği bildiren kelimelere sıfat-ı müşebbehe denir. Bunlar ism-i fâ'illere benzedikleri için bu adı almışlardır. Ancak ism-i fâ’illerden başlıca farkı, ism-i fâ'illerin belirttiği niteliğin geçici olması; sıfat-ı müşebbehenin belirttiği durum ve niteliğin sürekli, kalıcı olmasıdır. Türkçedeki -kan/-ken (çalışkan, girişken); -kın/-kin (azgın, pişkin, düşkün) ekleri Arapçadaki sıfat-ı müşebbehe kategorisine denk gelen kelimeler türetir. İsm-i fâ'iller kıyâsîdir, yani bir kurala göre türetilirler. Sıfat-ı müşebbeheler ise semâîdir, yani kuralsızdır. Bir kelimenin sıfat-ı müşebbehe vezinlerinden hangisinden türetileceğini dilbilgisi kuralları değil, dil kullanımı, o dili kullanan insanların uzlaşımları belirler. Bu bilgiler ışığında bakıldığı zaman doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İsm-i mensûb yaparken sonu çift ye harfi ile biten üç harfli kelimelerde ye harflerinden biri düşer, ikincisi vav harfine dönüşür; bir önceki harfin harekesi de üstün olur. nebî (nebiyy) › nebevî "Peygamberle ilgili"

Yanıt Açıklaması: Sahih kelimeler üç kısımdır: sâlim, mehmûz, muzâ'af. Mu’tell kelimeler dört kısımdır: misâl, ecvef, nâkıs, lefîf Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki kelimeler ve Türkçe karşılıkları şöyledir: مقراض mikraz “kesme aleti, makas”, مفتاح miftah “anahtar”,مقياس mikyas “ölçek”,معيار mi'yar “ölçme aleti, ölçek”. Bu kelimelerin tümü alet ismi yani ism-i alettir. Ancak ملح milh “tuz” anlamına gelmektedir. Doğru cevap E’dir.