Osmanlı Türkçesi Grameri 1

Yanıt Açıklaması: Müfâ'alet مفاعلة Bâbı Bu bâbda baştaki mim “ م”, ortadaki elif “ ا” ve sondaki te “ ة” eklemedir. Bu “ة” Osmanlı Türkçesinde ya açık te “ ت” veya “٥” (a, e) şeklinde yazılır. Bu bâbdaki masdarların çatısı, nesnesi bakımından geçişli veya geçişsiz olabilir; öznesi bakımından ise genellikle işteşlik ifade ederler: عهد 'ahd “söz verme” → معاهده mu'âhede “anlaşma” خبر haber → مخابره muhâbere “haberleşme, iletişim” حرب harb → محاربه muhârebe “savaşma” Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: İki harfli edatlar ve birkaç kelime dışında Arapçada bir kelime kökü en az üç harften oluşur. Bunlara aslî harfler denilir. Yeni kelime yapılırken bu aslî harflerin başına, ortasına veya sonuna bir veya daha fazla harf ilâve edilir. Bu ilâve harflere zâid harfler (=ekleme harfler) denilir. Kelime yapımı belli kalıplara göre olduğu için, bu zâid harflerin hangi harfler olabileceği bellidir. Bu harfler Hemze, Elif, Be, Sin, Mim, Nun, Vav, He, Ye’dir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkında yer alan dünya kelimesinin ilk harfi şemsi harftir. Bu nedenle dârü'l-dünyâ değil dârü'd-dünyâ olmalıdır. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: B seçeneğinde verilen ism-i tafdîl bir sıfatken diğer seçeneklerdekiler isimdir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: "Kerîm", "Latîf", "Kesîr", "Vezîr", "Rahîm" örneklerinin hepsinin kalıbı aynıdır. Fakat "vezir" kelimesi bir sıfat değil isimdir. Bu nedenle de sıfat-ı müşebbehe kategorisine girmez.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdaki harfler, kelimenin kalıbına göre zâid harflerden olabilir: ا , ت , س, م , ن , و , ٥ , ى , (hemze) أ

Yanıt Açıklaması: Merhamet, mefharet ve mes’ele mef’alet kalıbıyla; maksad ise mef’al kalıbıyla türetilmiştir. Bir tek mev’iza mef’ilet kalıbıyla türemiştir.

Yanıt Açıklaması: Mutluluk evi anlamına gelen tamlama dârü's-saâde'dir.

Yanıt Açıklaması: bakiyyetü's-seyf: "Kılıç artığı" anlamına gelen bir isim tamlamasıdır.

Yanıt Açıklaması: leyletü’l-Kadr ‘Kadir gecesi’ tezkiretü’l-evliyâ ‘evliyalar tezkiresi’ yevmü’l-kıyâme ‘kıyamet günü’ dârü’s-saâde ‘mutluluk evi’ hıfzu’s-sıhha ‘sağlık koruma Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevabın C şıkkı olacağı anlaşılacaktır.

Yanıt Açıklaması: Harf-i tarif başta yer alan el şeklinde okunanال takısıdır. A seçeneğindeki harflerden oluşur.

Yanıt Açıklaması: İsm-i tafdîl kategorisindeki sıfatlar, ifade ettikleri niteliğin öznede başkalarına göre daha çok veya en çok olduğunu ifade ederler.

Yanıt Açıklaması: Açıklaması yapılan terim ism-I tafdildir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: رمحت rahmet “esirgeme” anlamındaki kelimenin fa’îl veznindeki ميحر rahim “esirgeyen”sıfat-I müşebbehe biçimidir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Tefa''ul bâbının ism-i mef'ûl ü mütefa''al vezninde olur. Dolayısıyla temâyül “meyl etme” kelimesinin ism-i fâ’ili mütemâyil “meyleden, eğilimli” olur.

Yanıt Açıklaması: ك

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E şıklarındaki sözcükler Mif'âl vezniyle türetilmişken, C şıkkındaki sözcük mif'al vezniyle türetilmiştir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Lafzî izâfet isim veya sıfat tamlaması olmayan ama tamlama gibi görünen yapılardır. Bunları aslında Türkçe-deki birleşik kelimeler gibi düşünmek mümkündür. Yukarıdaki ifadelerin çevirilerine bakınca zaten bu anlaşılacaktır. Azîmü’ş-şân: şânı yüce; tavîlü’l-kadd: boyu uzun; kasîrü’l-kâme: boyu kısa; hamîdü’l-hısâl: ahlâkı övülmüş anlamlarına gelir. Kâmetü’l-kasîr ise ikinci kelime sıfat olduğu için kısa boy anlamındadır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda yer alan kelimelerin kök harfleri sâlim olmadığı için türetme esnasında değişiklikler meydana gelmektedir. İlk dört kelime doğru türetilmiştir. Firâr kelimesinin son iki kök harfi aynı olduğu için muzâ?aftır. Bu kelimenin fârr şeklinde türemesi gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Lafzî İzafetlerin Kullanışı, s.103